14 września 2023 roku Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu srebrną monetę kolekcjonerską o nominale 10 zł „30. rocznica wycofania wojsk sowieckich z Polski”.
Od momentu ataku Armii Czerwonej na Polskę 17 września 1939 r. rozpoczął się wieloletni okres represjonowania narodu polskiego przez Sowietów, który trwał aż do 1989 roku. Polska na dziesięciolecia weszła w strefę wpływów Związku Radzieckiego, a jednym z przejawów tej dominacji była stała obecność licznych wojsk Armii Czerwonej na terytorium Polski.
Od zakończenia II wojny światowej na terytorium Polski stacjonowało kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy Armii Czerwonej. Ich jednostki znajdowały się w ponad 70 miejscowościach zlokalizowanych głównie w zachodniej i północnej części kraju, a dowództwo ulokowano w Legnicy. Jak wspomina prof. Antonii Dudek w folderze poświęconym emisji monety:
Do czasu podpisania porozumienia między władzami ZSRR i PRL w 1956 r. wojska te przebywały na polskim terytorium bez jakichkolwiek uregulowań prawnych. Dopiero szczegółowe ustalenia nawiązujące do ogólnego porozumienia z 1956 r. określiły stan osobowy wojsk sowieckich na 62–66 tys. żołnierzy, w tym w wojskach lądowych – 40 tys., w lotnictwie – 17 tys. i w marynarce wojennej – 7 tys.
Obecność tych oddziałów przez blisko pół wieku doprowadziła do śmierci ponad 600 polskich obywateli – nie tylko wskutek wypadków komunikacyjnych, lecz także przypadkowych lub celowych postrzałów.
Sowieci do domu!
Rewers monety przedstawia hasło pochodzące z demonstracji z 1989 r. „SOWIECI DO DOMU!” oraz wizerunek dłoni symbolicznie nakazującej wojskom sowieckim opuszczenie Polski.
Zdjęcie: Rewers, bok i awers monety „30. rocznica wycofania wojsk sowieckich z Polski”
Na monecie wykorzystano fragment zdjęcia z kolekcji NAF Dementi (autorzy: Tomasz Kizny, Anna Łoś, Andrzej Łuca, Henryk Prykiel/Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”).
Wielka ewakuacja
Prof. Antonii Dudek określa ewakuację wojsk radzieckich nie tylko jako wielkie wyzwanie logistyczne, które objęło transport m.in. ponad 1500 czołgów i wozów bojowych głównie drogą kolejową, lecz także jako wyzwanie polityczne:
Pierwsze oddziały opuściły terytorium RP jeszcze w kwietniu 1991 r. Ponad rok później, 22 maja 1992 r. podpisano „protokół o uregulowaniu majątkowych, finansowych i innych spraw związanych z wycofywaniem wojsk Federacji Rosyjskiej z terytorium Polski”. Na jego mocy Rosjanie do października 1992 r. wycofali wszystkie jednostki bojowe, a 17 września 1993 r. ostatnie swoje oddziały.
Szczegółowe informacje o monecie kolekcjonerskiej: „30. rocznica wycofania wojsk sowieckich z Polski”
— nominał: 10 zł
— metal: Ag 925/1000
— stempel: lustrzany
— średnica: 32,00 mm
— masa: 14,14 g
— brzeg (bok): gładki
— nakład: do 12 000 szt.
— Projektant: Grzegorz Pfeifer
— Emitent: NBP
— Na zlecenie NBP monety wyprodukowała Mennica Polska S.A.
Banknoty i monety kolekcjonerskie emitowane przez NBP
Banknoty i monety kolekcjonerskie NBP są emitowane z myślą o upamiętnianiu ważnych wydarzeń, wspominaniu bohaterów, wybitnych postaci i autorytetów. Emisja wartości kolekcjonerskich stanowi także okazję do rozwijania zainteresowań polską historią, kulturą, nauką i tradycją.
Monety kolekcjonerskie są wykonywane ze złota i srebra, mogą być dodatkowo uatrakcyjnione poprzez dodanie elementów ozdobnych, wykonanych np. z bursztynu, szkła, krzemienia pasiastego czy ceramiki lub też technik dodatkowych – nadruku w technice tampondruku, druku UV, selektywnego złocenia czy matowienia laserowego.
Narodowy Bank Polski zaprasza kolekcjonerów i numizmatyków do szesnastu Oddziałów Okręgowych NBP zlokalizowanych w miastach wojewódzkich oraz do sklepu internetowego NBP: kolekcjoner.nbp.pl.
Plany emisyjne NBP
W kolejnych miesiącach 2023 r. numizmatycy i kolekcjonerzy będą mogli wzbogacić swoje zbiory m.in. monetami kolekcjonerskimi upamiętniającymi ważne dla Polski historyczne wydarzenia: „Marsz Niepodległości”, „500. rocznica urodzin Anny Jagiellonki”, czy „Odsiecz wiedeńska”. Szczegółowe informacje o zaplanowanych emisjach monet i banknotów kolekcjonerskich na 2023 rok, datach i nominałach znajdują się są na stronie Narodowego Banku Polskiego w Planie emisji wartości kolekcjonerskich i monet okolicznościowych na 2023 r.
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/gospodarka/661627-30-rocznica-wycofania-wojsk-sowieckich-z-polski
