Przekazy pieniężne w rodzinie muszą być udokumentowane

Darowizna w rodzinie, by była zgodna z prawem i niezakwestionowana przez fiskusa musi spełnić wiele warunków formalnych i podatkowych.

Najbardziej popularne w rodzinie są  darowizny pieniężne, ale nic nie stoi na przeszkodzie by ich przedmiotem stała się nieruchomość czy samochód. Żeby postępować zgodnie z prawem powinniśmy najpierw dowiedzieć się czy faktycznie mamy do czynienia z darowizną.

Czym jest darowizna?

Według Kodeksu cywilnego jest to nieodpłatne przekazanie przez darczyńcę jednego ze składników swojego majątku na rzecz członka rodziny, o ile taki akt nie jest uregulowany przez inne przepisy Kodeksu. Umowę darowizny pieniężnej można sporządzić w formie aktu notarialnego lub w formie umowy pisemna. Jednak w tym drugim przypadku, kiedy nie korzystamy z pomocy notariusza, trzeba pamiętać o wskazaniu daty i miejsca zawarcia umowy, jej stron oraz przedmiotu tj. dokładnej kwoty pieniężnej. W umowie powinno znaleźć się oświadczenie obu stron umowy tj. darczyńcy o tym, iż przekazuje określoną kwotę pieniężną oraz obdarowanego o jej przyjęciu. Co ważne, umowa darowizny w formie pisemnej dochodzi do skutku z chwilą przekazania kwoty pieniężnej obdarowanemu.

Płacić czy nie płacić podatku

O tym czy darowizna podlega opodatkowaniu i w jakiej skali decyduje Ustawa o podatku od spadków i darowizn (z dnia 28 lipca 1983 r.). Gdy akt darowizny ma miejsce wśród członków najbliższej rodziny warto by darowizna została przekazana przy pomocy rachunku bankowego. Przepisy podatkowe uprzywilejowują najbliższą rodzinę. Małżonkowie, zstępni (rodzice, dziadkowie), wstępni (dzieci wnuki) oraz pasierb, rodzeństwo, ojczym czy macocha oraz wychowankowie rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka oraz ich opiekunowie są zwolnieni z podatku od darowizny. Muszą jednak zostać spełnione pewne warunki. Po pierwsze, darowiznę, po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku tj. 9637 zł, należy zgłosić do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy. W przypadku gdy obdarowany tego nie zrobi będzie zobowiązany do zapłacenia podatku. Po drugie, otrzymanie darowizny musi zostać udokumentowane dowodem przekazania na rachunek bankowy lub np.. przekazem pocztowym. O takie potwierdzenie często upominają się urzędy skarbowe. Sprawa opodatkowania darowizn komplikuje się, gdy dochodzi do niej wśród członków dalszej rodziny. Wysokość podatku zależeć będzie od stopnia pokrewieństwa i wysokości kwoty darowizny. I tak, w przypadku darowizny dla synowej, zięcia czy teściów (tzw. I grupa podatkowa) o wartości do 10278 zł podatek wyniesie: 3 proc.; darowizna dla siostrzeńców/siostrzenic, bratanków/bratanic, szwagrów/szwagierki, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych, rodzeństwa rodziców (II grupa podatkowa) obłożona jest 7 proc. podatkiem, a dla pozostałych osób z rodziny (III grupa podatkowa) - 12 proc. W przypadku, kiedy mamy do czynienia z darowizną o wartości od 10278 zł do 20556 zł  obowiązkowa opłata wobec fiskusa wynosi 308,30 zł plus 5 proc. nadwyżki ponad 10278 zł ( I grupa),719,50 zł i 9 proc. nadwyżki ponad 10278 zł (II grupa) oraz 1233,40 zł i 16 proc. nadwyżki ponad 10278 zł (III grupa). Darowizny pieniężne o wartości przekraczającej 20556 zł wiążą się z koniecznością zapłacenia 822, 20 zł i 7 proc. powyżej 20556 zł ( I grupa), 1644,50 zł i 12 proc. powyżej 20556 zł (II grupa) oraz 2877,90 zł i 20 proc. nadwyżki ponad 20556 zł (III grupa).

Konieczna wizyta w urzędzie skarbowym

Darowiznę zgłasza fiskusowi obdarowany w “swoim” urzędzie skarbowy, tam gdzie co roku rozlicza zeznanie PIT. Ważne są tu terminy. I tak, jeśli otrzymamy darowiznę w wysokości przekraczającej kwotę wolną od podatku od innych osób z rodziny niż małżonek rodzice, dziadkowie czy rodzeństwo wówczas fakt ten należy zgłosić w ciągu miesiąca i zapłacić wyliczony podatek. W przypadku, gdy darowiznę otrzymaliśmy od najbliższych (zstępnych lub wstępnych) na zgłoszenie się do fiskusa mamy sześć miesięcy. Jeśli przekroczymy ten termin będziemy musieli zapłacić podatek w pełnej wysokości, a w przypadku gdy fakt darowizny zostanie wykryty podczas kontroli fiskusa grozi nam 20 proc. podatek. Osoby, które chcą skorzystać ze zwolnienia od podatku od darowizn powinny wypełnić formularz SD-Z2. Ci, którzy są zobowiązani do zapłacenie podatku wypełniają formularz SD-3. Możne je złożyć osobiście w formie papierowej lub online. Takiego obowiązku prawo nie przewiduje, gdy darowizna jest poczyniona w formie aktu notarialnego; wtedy formalności podatkowe dopełnia notariusz. Podatek od darowizny należy zapłacić w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji urzędu skarbowego ustalającej jego wysokość.

DS