Polskie rezerwy złota – mamy dużo, a będziemy mieć jeszcze więcej

Polska jest na 11. miejscu w Europie oraz na 23. na świecie pod względem ilości posiadanego złota, a Prezes NBP prof. Adam Glapiński zapowiada dalsze zakupy. Dysponowanie znacznymi rezerwami dewizowymi ‒ w szczególności rezerwami złota ‒ w ocenie agencji ratingowych, inwestorów zagranicznych i instytucji międzynarodowych zwiększa zaufanie do kraju. To także zasób, który możemy przekazać kolejnym pokoleniom Polaków.

W latach 2018-2019 zasoby złota Narodowego Banku Polskiego zostały zwiększone o 125,7 tony. Na koniec sierpnia 2021 r. zasób złota NBP wyniósł 7,402 mln uncji, tj. 230,2 tony.

Zwiększenie zasobów złota to realizacja naszego konstytucyjnego, ustawowego i po prostu patriotycznego zobowiązania

— mówi prof. Adam Glapiński, Prezes NBP.

Pomimo zakupu znacznej ilości złota NBP nie powiedział jeszcze ostatniego słowa w tej sprawie. Strategia zarządzania rezerwami walutowymi przyjęta przez Zarząd Narodowego Banku Polskiego w 2020 r. zakłada dalsze zwiększanie zasobów złota, a skala i tempo tego procesu będą zależały od dynamiki oficjalnych aktywów rezerwowych i uwarunkowań rynkowych.

Polska wyprzedza kraje regionu

Banki centralne na świecie mają łącznie ok. 30 tys. ton złota. Największym posiadaczem złota są – z powodów historycznych – Stany Zjednoczone (8,1 tys. ton), następnie Niemcy (3,4 tys. ton) oraz kolejno Włochy, Francja, Rosja i Chiny – wszystkie po ok. 2 tys. ton. Zasoby złota w posiadaniu NBP są niemal dwukrotnie większe niż w Szwecji (126 ton), zbliżone do Belgii (227 ton) i nieco mniejsze niż Austrii i Hiszpanii (280 ton).

Dzięki zakupom NBP przesunął się z 34. na 23. pozycję wśród banków centralnych na świecie i z 15. na 11. miejsce w Europie, wyprzedzając wszystkie kraje regionu. W ten sposób zwiększył się strategiczny bufor bezpieczeństwa finansowego naszego kraju, a NBP zbliżył się pod względem udziału złota w aktywach do banków centralnych Stanów Zjednoczonych czy Niemiec, posiadających największe zasoby złota na świecie.

Większe zasoby złota wzmacniają wiarygodność kraju…

Na rezerwy dewizowe banku centralnego składają się: rezerwy walutowe, czyli aktywa w walutach obcych (głównie papiery wartościowe i lokaty), oraz złoto.

Złoto jest szczególnym składnikiem rezerw dewizowych. Ze względu na brak bezpośrednich powiązań z polityką gospodarczą jakiegokolwiek kraju oraz praktycznie niezniszczalność traktowane jest jako tzw. bezpieczna przystań (ang. safe haven asset). Oznacza to, że podczas kryzysów finansowych i politycznych jego wartość zazwyczaj rośnie. Dlatego złoto może wzmacnia wiarygodność i zabezpiecza siłę finansową kraju nawet w bardzo niekorzystnych warunkach.

Posiadanie znacznych rezerw dewizowych ‒ w szczególności rezerw złota ‒ zwiększa zaufanie do kraju – oceniają agencje ratingowe, inwestorzy zagraniczni i instytucje międzynarodowe. Ma to wpływ na obniżenie kosztu finansowania na rynkach globalnych i ogranicza ryzyko gwałtownego odpływu kapitału z kraju.

…i podnoszą jego bezpieczeństwo

Złoto pełni też funkcję zasobu dywersyfikującego (różnicującego) strukturę aktywów rezerwowych banków centralnych. Mała zależność między cenami złota a cenami innych aktywów ogranicza ryzyko finansowe związane z utrzymywaniem rezerw, czyli zmienność wartości rezerw dewizowych wywołaną czynnikami rynkowymi.

Siła polskiej gospodarki obniża ryzyko finansowe, a duże rezerwy zabezpieczają przed zagrożeniami, na które Polska jest narażona. Dywersyfikacja zmniejsza ryzyko, a zakupy złota przez NBP były mądrym krokiem w kierunku podwyższenia poziomu własnego zabezpieczenia. Polska wzmacnia swoją siłę

– mówi ekonomista William A. Allen, współpracujący z National Institute of Economic and Social Research w Londynie.

Polskie złoto ma najwyższą jakość

Jako składnik oficjalnych aktywów rezerwowych, sztaby złota NBP spełniają międzynarodowe standardy czystości London Good Delivery. Złoto NBP przechowywane w Banku Anglii jest utrzymywane na tzw. allocated account, tj. każda sztaba przypisana do rachunku NBP jest jednoznacznie identyfikowalna, ma unikatowy numer seryjny i znak rafinera. Najwyższa jakość złota NBP oraz wysokie standardy jego przechowywania zostały dodatkowo potwierdzone podczas inspekcji przeprowadzonej przez pracowników NBP w Bank of England.

Złoto ulokowane w Polsce ogranicza ryzyko geopolityczne

W lipcu 2019 r. Zarząd NBP podjął decyzję o dywersyfikacji miejsc przechowywania złota przez sprowadzenie do kraju części posiadanego zasobu kruszcu. Od września do listopada 2019 r. do Polski przewieziono 100 ton, tj. 3 214 100 uncji trojańskich złota. W sumie odbyło się osiem transportów, każdy po 1000 sztab. Złoto przewieziono do Polski wyczarterowanymi specjalnie w tym celu samolotami i dostarczono na lotniska w Warszawie i Poznaniu. Od tego momentu w skarbcach NBP przechowywane jest 104,9 ton złota. Pozostałe złoto jest utrzymywane na rachunkach za granicą, przede wszystkim na tzw. rachunku allocated w Banku Anglii, w Londynie.

Banki centralne często deponują swoje rezerwy złota w różnych miejscach. Ma to na celu ograniczenie ryzyka geopolitycznego, którego konsekwencją mogłaby by utrata dostępu do złota lub znaczne zmniejszenie możliwości swobodnego dysponowania jego zasobami zdeponowanymi za granicą.

Decyzja Zarządu NBP o repatriacji złota miała charakter strategiczny i była podyktowana dążeniem do zwiększenia bezpieczeństwa finansowego Polski, w szczególności do umożliwienia swobodnego dysponowania złotem w warunkach materializacji ryzyka geopolitycznego

– zauważa prof. Adam Glapiński.

Lokata w złocie cały czas pracuje

Zasoby złota, ze względu na ich strategiczny charakter, nie są z reguły postrzegane jako źródło dochodu banków centralnych. Niemniej przechowywanie przez NBP złota w Londynie stwarza możliwość podwyższenia dochodowości rezerw dzięki lokowaniu kruszcu na rynku międzybankowym.

Skala dochodów z lokat w złocie zależy od popytu zgłaszanego przez kontrahentów oraz od oprocentowania depozytów.