Zapytałam Komisję Europejską o przyszłość europejskiego łańcucha wartości stali. Dla Polski, a zwłaszcza dla Śląska jest to ważna sprawa, ponieważ dotyczy roli węgla koksowego w modernizującej się unijnej gospodarce. Przypomnę, że największym w Europie producentem tego surowca jest Jastrzębska Spółka Węglowa. Otrzymałam odpowiedź od komisarza Thierry’ego Bretona.

Pytanie:

W planie działania w zakresie technologii żelaza i stali Międzynarodowa Agencja Energetyczna zakłada, że transformacja energetyczna sektora stali zostanie przeprowadzona częściowo przez zastosowanie technologii wychwytywania, wykorzystania i składowania dwutlenku węgla. Popyt na węgiel koksowy będzie się zatem stopniowo zmniejszał, ale tylko do pewnego punktu. Fakt, że produkcja w UE odpowiada około 25% całkowitego unijnego popytu, pokazuje dużą zależność unijnego sektora stali od importu z państw trzecich.

Węgiel koksowy jest niezbędnym surowcem dla produkcji stali, a bez niego przejście na gospodarkę neutralną dla klimatu byłoby niemożliwe. W aktualizowanym co trzy lata wykazie surowców krytycznych określono, które surowce mają duże znaczenie gospodarcze i wiążą się ze znacznym ryzykiem dotyczącym dostaw. Dlatego priorytetem powinno być zwiększenie unijnej produkcji węgla koksowego, surowca wykorzystywanego wyłącznie w metalurgii. Najwyraźniej jednak węgiel koksowy pada ofiarą nomenklatury i ogólnej niechęci do węgla (termicznego), co przekłada się bezpośrednio na ograniczenie dostępu do finansowania, zarówno z rynku kapitałowego, jak i z funduszy UE. Czy Komisja planuje podjąć działania w celu zaradzenia tej sytuacji, czy też UE zmierza ku całkowitemu uzależnieniu od importu węgla koksowego?

Odpowiedź udzielona przez komisarza Thierry’ego Bretona w imieniu Komisji Europejskiej

Komisja uznaje zasadniczą rolę, jaką węgiel koksowy odgrywa w procesie transformacji przemysłu stalowego w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu. Produkty uboczne węgla koksowego odgrywają również ważną rolę w produkcji elektrod baterii, włókien węglowych, wodoru i wielu innych chemikaliów. Komisja zdaje sobie sprawę z dużej zależności UE od przywozu tego krytycznego surowca. Węgiel koksowy umieszczono – na podstawie oceny ryzyka związanego z zaopatrzeniem i znaczenia gospodarczego – w unijnym wykazie surowców krytycznych w latach 2014, 2017 i 2020.

W zaktualizowanej strategii przemysłowej UE przypomniano o potrzebie zajęcia się strategicznymi zależnościami gospodarki UE, w tym w odniesieniu do niektórych surowców, i przedstawiono informacje na temat działań podejmowanych w celu zwiększenia odporności i zrównoważoności w ramach planu działania UE w sprawie surowców krytycznych. W nadchodzących latach światowy popyt na surowce krytyczne będzie nadal rosnąć. UE powinna więc zmobilizować swój wewnętrzny potencjał zarówno w odniesieniu do surowców pierwotnych, jak i wtórnych.

W planie działania zachęcono państwa członkowskie do identyfikowania projektów z zakresu wydobywania i przetwarzania surowców krytycznych, potrzeb inwestycyjnych w tym zakresie i związanych z nimi możliwości finansowania w UE, przy priorytetowym traktowaniu regionów górniczych. Ponadto platforma ds. zrównoważonego finansowania, będąca grupą ekspertów Komisji, jest w trakcie opracowywania kryteriów dla sektora górnictwa, sektora wydobywczego i sektora przetwórczego na potrzeby taksonomii UE.