Współpraca administracji rządowej z organizacjami pozarządowymi przebiega w sposób zadowalający obie strony - wynika z opublikowanej we wtorek kontroli NIK. Izba wykazała jednak nieprawidłowości zarówno po stronie instytucji rządowych, jak i organizacji wykonujących zadania powierzane przez państwo.

Są one na tyle istotne, że NIK widzi konieczność wprowadzenia zmian, zmierzających do zwiększenia nadzoru nad wydatkowaniem przez organizacje pozarządowe przekazanych im środków publicznych - oceniła Izba. Dodała też, że niezbędne są również zmiany w przepisach prawa, regulujących kwestie tej współpracy.

Jak rząd współpracował z org. pozarządowymi?

Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała 42 jednostki, w tym m.in.: Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, Narodowy Instytut Wolności, cztery ministerstwa, pięć urzędów wojewódzkich oraz 31 beneficjentów, czyli organizacje pozarządowe. Dodatkowo wykonała badanie kwestionariuszowe, którym objęto skontrolowanych beneficjentów, beneficjentów nieobjętych kontrolą z całej Polski oraz pozostałe, niekontrolowane ministerstwa i urzędy wojewódzkie. Okres objęty kontrolą to lata 2017-2019.

Większość skontrolowanych ministerstw i urzędów wojewódzkich prawidłowo realizowało zadania dotyczące współpracy z organizacjami pozarządowymi

— podkreśla NIK.

Izba zaznacza, że skontrolowane instytucje publiczne w większości rzetelnie rozliczały organizacje pozarządowe z wykonania powierzonych im zadań publicznych. Wyjątkiem były pojedyncze przypadki w dwóch ministerstwach i trzech urzędach wojewódzkich. NIK jednak zwraca uwagę, że instytucje zbyt rzadko kontrolują wykorzystanie dotacji w miejscach realizacji projektu.

Poprawa działania Narodowego Instytutu Wolności

Ponadto, kontrola pokazała poprawę działania Narodowego Instytutu Wolności od czasu kontroli w 2019 roku.

Organizacje pozarządowe zwykle wywiązywały się prawidłowo z postanowień zawartych umów o dofinansowanie realizacji powierzonych zadań publicznych

— wynika z kontroli.

Izba wyjaśniła, że nieprawidłowości były związane najczęściej z prowadzeniem ewidencji i dokumentacji księgowej i wystąpiły w połowie skontrolowanych organizacji. Większej wagi nieprawidłowości występowały rzadziej

— podkreśliła NIK.

Organizacje zadowolone ze współpracy

Ponadto, jak dodała Izba, większość organizacji pozarządowych biorących udział w badaniu kwestionariuszowym (72,8 proc.) jest zadowolona ze współpracy z administracją rządową. Z kolei małe podmioty zwracają uwagę na trudności z zapewnieniem wkładu własnego. Problemem jest zbyt późne ogłaszanie konkursów, co daje mało czasu na realizację zadania oraz skomplikowane i mało przejrzyste warunki ubiegania się o dotacje.

NIK pozytywnie oceniła także wykonywanie zadań przez pełnomocnika rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego, a także przez przewodniczącego i Komitet ds. Pożytku Publicznego.

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów prawidłowo wywiązała się z obowiązków dotyczących obsługi pełnomocnika rządu ds. Społeczeństw Obywatelskiego, a także przewodniczącego oraz Komitetu ds. Pożytku Publicznego

— zaznaczyła NIK.

NIK wnioskuje w związku z tym do organów administracji rządowej o: wzmocnienie nadzoru nad realizacją powierzonych zadań publicznych i zwiększenie liczby kontroli dotowanych projektów; wypracowanie zasad zabezpieczania przed podwójnym finansowaniem tych samych wydatków ponoszonych ze środków publicznych; a także o opracowanie wytycznych precyzujących zasady prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej dla środków i wydatków związanych z realizacją powierzonych zadań publicznych.

Organizacje pozarządowe powinny bezwzględnie przestrzegać postanowień umów przy realizacji powierzonych zadań publicznych

— podkreśliła NIK.

Rada Ministrów powinna podjąć inicjatywę ustawodawczą w celu nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w zakresie: doprecyzowania przepisów określających elementy jakie winien zawierać wieloletni program współpracy z organizacjami pozarządowymi; wprowadzenia obowiązku określania w programach współpracy wskaźników i mierników realizacji celów szczegółowych tych programów

— zaznaczyła.

wkt/PAP