Państwa członkowskie UE straciły około 140 mld euro dochodów z podatku VAT w 2018 r. - wynika z najnowszego raportu opublikowanego w czwartek przez Komisję Europejską. Luka VAT w Polsce zmalała o ponad 4 proc. i wynosiła około 4,4 mld euro. Z kolei minister finansów Tadeusz Kościński odnosząc się do szacunków CASE, wg. których luka VAT skoczy w tym roku do 14,5 proc., powiedział, że jest za wcześnie, by mówić o wielkości luki VAT za ten rok.

KE walczy z luką VAT

Ogólna luka w podatku VAT, czyli różnica między oczekiwanymi dochodami państw członkowskich z tego tytułu a faktycznie uzyskanymi wpływami, choć nadal jest bardzo wysoka, nieznacznie się zmniejszyła w ostatnich latach.

Wstępne dane dotyczące 2020 r. przewidują jednak odwrócenie tego trendu, z potencjalną stratą VAT w wysokości 164 mld euro. Taka luka ma być efektem wpływu pandemii koronawirusa na gospodarkę.

Raport KE pokazuje, że w ujęciu nominalnym ogólna luka w podatku VAT w UE zmalała w 2018 r. - o prawie 1 mld euro do 140,04 mld euro. Rok wcześniej spadek ten był jednak większy, bo wynosił 2,9 mld euro w 2017 r.

Dzisiejsze dane pokazują, że wysiłki na rzecz wyeliminowania możliwości oszustw związanych z VAT i uchylania się od płacenia podatku VAT postępują stopniowo. Potrzeba jednak znacznie więcej pracy

—przyznał unijny komisarz ds. gospodarczych Paolo Gentiloni.

KE zwróciła uwagę, że znaczna luka VAT za 2018 r., w połączeniu z prognozami na 2020 r., po raz kolejny wskazuje na potrzebę kompleksowej reformy unijnych przepisów dotyczących VAT, tak by położyć kres oszustwom związanym z tym podatkiem i zacieśnić współpracę między państwami członkowskimi.

Pandemia koronawirusa drastycznie zmieniła perspektywy gospodarcze UE i może zadać poważny cios wpływom z podatku VAT. Obecnie, bardziej niż kiedykolwiek, krajów UE po prostu nie stać na takie straty. Dlatego musimy zrobić więcej, aby zintensyfikować walkę z oszustwami związanymi z VAT

—przekonywał Gentiloni.

Polska wśród najlepszych

Podobnie jak w 2017 r., również w 2018 r. Rumunia odnotowała największą lukę w podatku VAT, wynoszącą 33,8 proc. Na kolejnych miejscach znalazły się Grecja (30,1 proc.) i Litwa (25,9 proc.). Najmniejsze różnice w oczekiwanych i realnych poborach były w Szwecji (0,7 proc.), Chorwacji (3,5 proc.) i Finlandii (3,6 proc.).

W Polsce luka VAT wynosiła 9,9 proc. (4,45 mld euro). Połowa państw członkowskich UE odnotowała lukę powyżej mediany, która wynosi 9,2 proc.

Polska należy do grupy trzech krajów, w których sytuacja najbardziej się poprawiła. Ogółem między 2017 a 2018 r. luka VAT zmniejszyła się w 21 krajach unijnych, ale najbardziej na Węgrzech (o 5,1 proc.), na Łotwie (4,4 proc.) oraz właśnie w Polsce (4,3 proc.).

W badaniu KE zastosowano metodologię wykorzystującą dane z rachunków narodowych, aby oszacować skalę problemu. Luka VAT ma znaczenie zarówno dla UE, jak i dla państw członkowskich, ponieważ podatek ten stanowi wkład zarówno do budżetu unijnego, jak i budżetów krajowych.

Wzrośnie luka VAT w Polsce?

Jest za wcześnie, by mówić o wielkości luki VAT za ten rok, chociaż po lockdownie obserwujemy dynamiczną odbudowę dochodów z tego podatku - tak minister finansów Tadeusz Kościński skomentował szacunki CASE, wg. których luka VAT skoczy w tym roku do 14,5 proc.

W opublikowanym w czwartek raporcie Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE) oceniło, że z powodu recesji wywołanej koronawirusem, tegoroczna luka VAT w Polsce może wzrosnąć o około 4,9 pp. w stosunku do 2019 r., czyli do 14,5 proc. wartości teoretycznych zobowiązań.

CASE wskazało też, że może ona wzrosnąć powyżej wartości szacowanej dla 2017 r. i może być też wyższa niż luka unijna - 13,7 proc. (164 mld euro.). W 2017 r. luka VAT wyniosła 14,3 proc. - przypomniało Centrum.

Obecnie jest za wcześnie aby mówić o wielkości luki VAT za ten rok. Zmniejszenie wpływów z VAT, które zakładamy w NUB2020 wynika głównie z efektów zamrożenia gospodarki, które ograniczyły konsumpcję prywatną

—napisał Kościński w komentarzu, opublikowanym przez Ministerstwo Finansów.

Minister zwrócił w nim uwagę, że „aktualnie po lockdownie obserwujemy dynamiczną odbudowę dochodów z VAT, co może oznaczać, ze skala ubytków we wpływach VAT będzie mniejsza iż pierwotnie zakładaliśmy”.

Kościński zaznaczył jednocześnie, że szacunki luki VAT za 2020 r. poznamy w połowie przyszłego roku.

kk/PAP