Polska ma jeden z wyższych w UE odsetków prawnie chronionych terenów zielonych. Jesteśmy też liderem w stężeniu pyłu PM2,5 w powietrzu. Wzrósł wskaźnik produktywności energii oraz krajowej konsumpcji materialnej - podał w środę Główny Urząd Statystyczny.

W 2018 r. odnotowano w Polsce spadek wskaźnika produktywności zasobów o 1,5 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.

W latach 1990–2018 geologiczne zasoby węgla kamiennego (bilansowe i pozabilansowe) zmniejszyły się z 86,0 mld t do 76,0 mld ton (o 11,7 proc.), a jego wydobycie roczne spadło z 151,3 mln t do 63,9 mln t (o 57,8 proc.). W 2018 r. udział wydobycia w zasobach bilansowych węgla kamiennego ukształtował się na poziomie 0,1 proc. Geologiczne zasoby gazu ziemnego (bilansowe i pozabilansowe) zmalały z 164,1 mld m3 w 1990 r. do 142,2 mld m3 w 2018 r., tj. o 13,3 proc. Jednocześnie proekologiczne właściwości gazu, jak i szerokie spektrum jego zastosowań sprawiły, że jego wydobycie roczne w 2018 r. w porównaniu z 1990 r. wzrosło o 42,5 proc. Udział wydobycia w bilansowych zasobach gazu ziemnego w 2018 r. wyniósł 3,5 procent.

Krajowa konsumpcja materialna (DMC) odzwierciedla całkowitą ilość surowców faktycznie zużytych w procesach ekonomicznych na potrzeby gospodarki krajowej. W Polsce krajowa konsumpcja materialna w 2018 r. osiągnęła wielkość 773,4 mln ton. Oznacza to, że na 1 mieszkańca kraju przypadało zużycie 20,4 ton surowców rocznie. W relacji do 2017 r. i 2000 r. odnotowano wzrost wykorzystania surowców odpowiednio o 8,6 proc. i 43,4 procent.

W 2017 r. wskaźnik produktywności energii wzrósł o 0,6 proc. w stosunku do 2016 r.

W 2017 r. największym konsumentem energii był sektor transportu z udziałem 31,5 proc., w dalszej kolejności gospodarstwa domowe – 28,5 proc., przemysł – 22,8 proc., usługi – 11,6 proc. oraz rolnictwo – 5,6 proc. W porównaniu z 2000 r. największy spadek udziału w strukturze finalnego zużycia energii odnotowano w przemyśle (o 8,9 p. proc.), natomiast największy wzrost – w transporcie (o 14,5 p. proc.).

Od 2013 r. zmniejsza się kwota płatności ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich wypłaconych dla gospodarstw rolnych realizujących rolnictwo ekologiczne.

W 2018 r. odnotowano najwyższy od 2000 r. udział (na poziomie 4,8 proc.) patentów z zakresu technologii ochrony środowiska w ogólnej liczbie patentów udzielonych przez Urząd Patentowy RP.

Na podstawie danych przekazywanych przez zamawiających Urzędowi Zamówień Publicznych w 2018 r. udzielono 1,4 tys. zamówień publicznych uwzględniających aspekty środowiskowe, a ich udział w ogólnej liczbie zamówień publicznych wyniósł 1 proc. Całkowita wartość zielonych zamówień publicznych (bez podatku od towarów i usług) wyniosła 9,3 mld zł, tj. 4,6 proc. ogólnej wartości udzielonych zamówień publicznych.

W 2018 r. obszary prawnie chronione o szczególnych walorach przyrodniczych zajmowały w Polsce 10,2 mln ha, czyli 32,6 proc. ogólnej powierzchni kraju. Największy udział w ich strukturze miały obszary chronionego krajobrazu (69,7 proc.) oraz parki krajobrazowe (25,6 proc.). Na 1 mieszkańca przypadało 2651 m kw. obszarów prawnie chronionych. Według danych Banku Światowego, w 2018 r. Polska wśród 28 krajów Unii Europejskiej znalazła się w czołówce państw (po Słowenii, Luksemburgu i Niemczech) o najwyższym odsetku powierzchni lądowych i morskich obszarów chronionych.

W 2017 r. odnotowano najniższą w historii badań wartość wskaźnika liczebności ptaków pospolitych krajobrazu rolniczego. Była ona o 20 proc. niższa niż w roku bazowym (2000). Zmiany liczebności ptaków leśnych wykazują tendencję odwrotną. W 2017 r. wskaźnik liczebności pospolitych ptaków leśnych wzrósł o 29 proc. i był jednym z najwyższych w porównaniu z rokiem referencyjnym.

Istotnym problemem związanym z jakością powietrza w Polsce jest przekraczanie norm dla pyłu zawieszonego, zwłaszcza w sezonie zimowym. W 2017 r. wielkość emisji pyłu PM10 w Polsce wyniosła 246,3 tys. t i była wyższa o 2,4 proc. w odniesieniu do roku poprzedniego, ale niższa o 10 proc. od poziomu zanotowanego w 2000 r. W przypadku pyłu PM2,5 jego emisja wyniosła 147,3 tys. t i uległa zwiększeniu o 3,8 proc. w stosunku do 2016 r., ale zmniejszyła się o 7,6 proc. w porównaniu z 2000 r. W przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2017 r. wyemitowano 6,4 kg pyłu PM10, w tym 3,8 kg pyłu PM2,5.

Według bazy danych Eurostatu, w 2017 r. Polska wraz z Bułgarią znalazły się w czołówce państw UE pod względem narażenia ludności w miastach na stężenie pyłu PM2,5.

aw/PAP