Ministerstwo Finansów powoła Rzecznika Praw Podatnika na mocy oddzielnej ustawy. „Instytucja będzie działać dla ludzi w terenie”

Instytucję Rzecznika Praw Podatnika, którego zadaniem będzie pomaganie obywatelom w sprawach podatkowych, zdefiniuje oddzielna ustawa - mówi PAP dyrektor departamentu systemu podatkowego w MF Filip Świtała. Dodaje, że projekt ustawy jest gotowy, ale trwają jeszcze szczegółowe analizy w tej sprawie.

Świtała dodał, że instytucja Rzecznika Praw Podatnika będzie strukturą terenową.

Nie będzie to jedno biuro, usytuowane w Warszawie, ale w każdej izbie administracji skarbowej w Polsce

— tłumaczył.

Według niego planuje się, aby w 16 krajowych izbach skarbowych znajdowały się biura zastępców rzecznika oraz siedziba główna w Warszawie.

Dzięki temu ta instytucja będzie działać dla ludzi w terenie. Chodzi o to, żeby podatnicy mieli zapewniony dostęp do rzecznika w całym kraju

— wskazał dyrektor.

Wyjaśnił, że Rzecznik Praw Podatnika będzie pełnił funkcję „ingerencyjną”.

Będzie brał udział w toczących się postępowaniach, będzie miał możliwość wglądu do akt, czy przedstawienia wniosków do władz skarbowych w trakcie toczącego się postępowania, ale również będzie pomagał - będzie mógł wnosić odwołania i skargi do sądu, a także prosić o interpretację podatkową

— wymienił. Będzie też mógł prowadzić - przewidzianą w projekcie nowej Ordynacji podatkowej - procedurę mediacyjną.

Są takie sytuacje, gdy obywatel coś odziedziczy, kupuje mieszkanie i chce skorzystać z ulgi. Chodzi nam o to, żeby rzecznik w takich sytuacjach ingerował i pomagał w prowadzeniu takiej sprawy

— wyjaśnił Świtała.

Przypomniał, że prawo podatkowe jest powszechne i dlatego rzecznik praw podatnika ma być rzecznikiem o charakterze społecznym.

Istnieje w tej chwili rzecznik przedsiębiorców, który pomaga m.in. w sprawach podatkowych, ale ten „nasz” rzecznik będzie bardziej pomagał zwykłym obywatelom, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej i mają problemy podatkowe

— dodał.

Drugą funkcją rzecznika będzie diagnozowanie problemów.

Chcemy, żeby identyfikował przyczyny negatywnych rozstrzygnięć w postępowaniach podatkowych - czy wynikają one np. z niewłaściwego materiału dowodowego, z błędnej interpretacji prawa, czy z innych niedoskonałości

— tłumaczył dyrektor.

Rzecznik - jak mówił - będzie przygotowywał coroczny raport, w którym dokona analizy, co będzie podstawą do decyzji legislacyjnych oraz organizacyjnych.

Przykładowo: okaże się, że był niewłaściwie zebrany materiał dowodowy i dla szefa Krajowej Administracji Skarbowej to będzie sygnał, że trzeba przeprowadzić szkolenia w tym zakresie

— mówił Świtała.

Z kolei, jeśli okaże się, że są błędne, czy sprzeczne interpretacje prawa, minister finansów, na podstawie takiej analizy, będzie mógł wydać interpretację ogólną

— dodał.

Przewidujemy, że w związku z raportowaniem, Rzecznik Praw Podatnika zostanie wyposażony w biuro analiz i orzecznictwa tak, aby miał narzędzia do prowadzenia analiz i wgląd do tego, co dzieje się w praktyce

— wskazał Światała.

Podkreślił, że w celu zapewnienia profesjonalizmu pomocy udzielanej przez Rzecznika, jednym z kryteriów zapisanych w przepisach będzie wymaganie, by miał on doświadczenie w stosowaniu prawa.

Nie chcemy kogoś, kto ma jedynie doświadczenie legislacyjne. Rzecznik będzie musiał mieć 10-letnie doświadczenie w praktyce stosowania prawa podatkowego, a jego zastępcy – 5-letnie

— podsumował.

Dyrektor departamentu systemu podatkowego w MF Filip Świtała, odnosząc się do procedury mediacyjnej, którą będzie mógł prowadzić m.in. Rzecznik Praw Podatnika, mówił że mediacje - przewidziane w projekcie Ordynacji podatkowej - mają pomagać w zapobieganiu sporom podatkowym lub rozwiązywaniu ich na bardzo wczesnym etapie.

Projekt nowej Ordynacji podatkowej Ministerstwo Finansów skierowało do konsultacji i uzgodnień. W projekcie przewidziano szereg nowych rozwiązań, które służą ochronie praw podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi, a zarazem mają przyczynić się do zwiększenia skuteczności i efektywności wymiaru i poboru podatków. Projekt został opracowany przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego.

Świtała przypomniał, że Ordynacja podatkowa to akt zawierający przepisy ogólne prawa podatkowego i przepisy o postępowaniach, czyli o tym, jak się to prawo stosuje.

Zaproponowane regulacje kładą nacisk na poza sporne załatwianie spraw oraz lepsze informowanie obywateli o przepisach prawa podatkowego

— podkreślił dyrektor.

Jak dodał, proponuje się, by po wejściu tej ustawy w życie „wszystkie przepisy podatkowe, które będą wprowadzane, będą musiały zawierać coś w rodzaju „memorandum” informacyjnego - ogólnych wyjaśnień dotyczących tego, o co chodzi w danej ustawie”.

Teraz jest tak, że do każdej ustawy przygotowywane jest uzasadnienie. W trakcie prac nad przepisami, często dużo się zmienia w początkowo proponowanych zapisach. Chodzi o to, żeby na tym ostatnim etapie - czyli po podpisie prezydenta pod ustawą - resort finansów pochylił się nad nią i przekazał obywatelom informacje dot. tego co ostatecznie się zmienia w prawie podatkowym i jak te zapisy stosować

— wyjaśnił Świtała.

Takie informacje są potrzebne. Będą one przekazywane w sposób „strawny” dla ludzi i pisane zrozumiałym językiem. Prostota przekazywanych informacji będzie w szczególności dotyczyła przepisów obejmujących przeciętnego Kowalskiego

— podkreślił Świtała.

Zwrócił uwagę, że w projekcie Ordynacji pojawia się też Karta Praw Podatnika.

Będzie to taki katalog praw i obowiązków, które podatnik ma w naszym systemie. Ona też będzie napisana prostym językiem

— zaznaczył dyrektor.

Jak dodał, zaproponowany projekt wprowadza także postępowanie mediacyjne na poziomie urzędu skarbowego.

Taką procedurę mediacyjną będzie mógł prowadzić m.in. Rzecznik Praw Podatnika, czy jego zastępcy

— zaznaczył.

Mediacje mają pomagać rozwiązywać spory podatkowe, zanim one się jeszcze pojawią lub na bardzo wczesnym ich etapie

— stwierdził.

Proponujemy także szereg rozwiązań dotyczących działalności gospodarczej, np. przewidujemy coś takiego, jak umowa podatkowa, która będzie mogła zostać podpisana podczas postępowania spornego

— wskazał dyrektor. Jak tłumaczył, chodzi o takie sytuacje, gdy trudno zakwalifikować aktywa lub kwestią sporną jest wycena przedsiębiorstwa, ponieważ jest kilka metod jej przeprowadzania i trzeba przyjąć założenia do wyceny.

Nie ma przepisów, które określają, jaką metodę stosować albo jakie założenia ekonomiczne przyjąć, bo to zależy od okoliczności faktycznych i dlatego proponujemy wprowadzenie umowy podatkowej, na podstawie której sposób wyceny firmy zostanie uzgodniony z podatnikiem

— powiedział Świtała.

Celem jest o to, żeby w trakcie sporu nie powoływano wielu różnych biegłych, którzy dokonują wyceny aktywów w oparciu o różne metody i założenia, przez co spory się przeciągają

— podkreślił.

W projekcie - jak zaznaczył - proponuje się ponadto wprowadzenie umowy o współdziałanie, co ma spowodować „otwarcie się na siebie podatnika i władz skarbowych”. Jak dodał, jest to rozwiązanie przewidywane raczej dla dużych podatników. Świtała tłumaczył, że chodzi o „transparentność podatnika, niestosowanie przez niego optymalizacji podatkowej, a w zamian - urząd skarbowy zapewnia mu pewność co do rozliczeń”.

Projekt Ordynacji w dużym stopniu wdraża rozwiązania, które zostały rozstrzygnięte przez sądy, ale nie były do tej pory uregulowane prawnie; „w sądach były procedowane spory podatkowe o podobnej materii, sądy wypracowały, w jaki sposób nad nimi pracować i teraz my te rozwiązania wprowadzamy ustawowo” - tłumaczył.

kpc/PAP