Kodeks cywilny prawdopodobnie wkrótce doczeka się istotnej nowelizacji. Skrócony zostanie przede wszystkim podstawowy termin przedawnienia roszczeń - z 10 do 6 lat. Zmiany przygotował resort sprawiedliwości.

Minister Ziobro najwyraźniej postanowił wyręczyć swoich kolegów z rządu, odpowiedzialnych za sprawy gospodarcze i w pojedynkę ucywilizować polski rynek finansowy. Pomysł co najmniej odważny, ale dotychczasowe skutki jego realizacji można oceniać niemal wyłącznie pozytywnie.

Pozytywnie należy też podejść do celów i założeń kolejnej reformy, opisanych w jej uzasadnieniu:

Za skróceniem ogólnego terminu przedawnienia roszczeń przemawia przede wszystkim potrzeba zmobilizowania stron stosunków prawnych do szybszego kształtowania stanów faktycznych w sposób zgodny ze stanem prawnym. (…) Projektowane rozwiązanie będzie mieć zatem charakter dyscyplinujący strony stosunków prawnych. (…) Skrócenie ogólnego terminu przedawniania będzie zatem służyć także stabilności i pewności stosunków społecznych, co jest podstawowym celem instytucji przedawnienia. Przyjęto, że termin 6 letni przyczyni się do wskazywanego zwiększenia stabilności stosunków prawnych i będzie jednocześnie terminem wystarczającym na podjęcie przez uprawnionego czynności w celu dochodzenia roszczenia.

Gwoli - nomen omen - sprawiedliwości, projektowi zarzucić można jedynie słabość na poziomie przepisów przejściowych i vacatio legis (30 dni). Problematyczny jest zwłaszcza zapis art. 5 ust. 4, który przewiduje zastosowanie nowego, szczególnego reżimu dla roszczeń wobec konsumentów także do tych już przedawnionych w dniu wejścia ustawy w życie. Oznaczałoby to - ni mniej, ni więcej - działanie prawa wstecz, w tym przypadku niestety destrukcyjne dla gospodarki.

Projekt zapewne będzie jeszcze poprawiany, a jego niedoskonałości eliminowane. Na obecnym etapie można jednak odnieść wrażenie, że efekty działań skądinąd wybitnych jurystów na polu pisania prawa gospodarczego byłyby jeszcze lepsze, gdyby robili to w ściślejszej współpracy z przedsiębiorcami i ekonomistami.

dr Marian Szołucha - wykładowca w Akademii Finansów i Biznesu Vistula, członek Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i New York Academy of Sciences