Komisja Europejska szacuje, że w 2015 r. kraje UE straciły ok. 152 mld euro w efekcie luki w podatku VAT. Kwota ta - zdaniem Brukseli - jest niedopuszczalnie wysoka. KE chce wkrótce przedstawić propozycje reformy, która ma ograniczyć oszustwa związane z VAT.

Luka w podatku VAT to różnica między oczekiwanymi dochodami z tytułu VAT a kwotą faktycznie pobraną. Zdaniem KE, strata 152 mld euro jest dowodem na to, że UE potrzebuje gruntownej reformy, tak aby państwa członkowskie mogły w pełni wykorzystywać dochody z podatku VAT w swoich budżetach. Chociaż ściągalność podatku VAT w 2015 r. nieznacznie się poprawiła, to - zdaniem Komisji - brakujące kwoty są nadal niedopuszczalnie wysokie. 152 mld euro to ok. 12 proc. całkowitych oczekiwanych przychodów z podatku VAT.

„Państwa członkowskie nie powinny dopuszczać do tak uderzających strat w dochodach z podatku VAT. Chociaż Komisja wspiera wysiłki na rzecz poprawy ściągalności tego podatku w całej UE, obecne przepisy dotyczące VAT pochodzą z 1993 r. i są przestarzałe. Wkrótce zaproponujemy modernizację przepisów dotyczących podatku VAT od sprzedaży transgranicznej. Nasza reforma pomoże zredukować transgraniczne oszustwa związane z VAT o 80 proc. i odzyskać na rzecz państw członkowskich tak potrzebne im środki”

— powiedział w czwartek komisarz do spraw gospodarczych i finansowych, podatków i ceł Pierre Moscovici.

Ściągalność VAT w państwach członkowskich znacznie się różni. Według KE w 2015 r. największy ubytek dochodów z tytułu VAT odnotowano w Rumunii (37,2 proc.), na Słowacji (29,4 proc.) i w Grecji (28,3 proc.). Najmniejsze w Hiszpanii (3,5 proc.) i Chorwacji (3,9 proc.). W wartościach bezwzględnych największe straty dochodów z tytułu VAT, wynoszące 35 mld euro, poniosły Włochy. W Polsce było to 9,7 mld euro (24,5 proc.).

W 2015 r. luka w VAT zmalała w większości państw członkowskich, przy czym największą poprawę odnotowano na Malcie, w Rumunii i Hiszpanii. Siedem państw członkowskich odnotowało niewielkie powiększenie się luki: Belgia, Dania, Irlandia, Grecja, Luksemburg, Finlandia i Wielka Brytania.

W październiku tego roku Komisja Europejska zamierza przedstawić propozycje ustawodawcze dotyczące najbardziej gruntownej od 25 lat nowelizacji unijnych przepisów dotyczących VAT. Dzięki nim łatwiej mają być zwalczane oszustwa związane z VAT i skuteczniejszy ma być pobór tego podatku. W doniesieniach medialnym w ostatnim czasie wskazywano także na związek między szeroko zakrojonymi oszustwami związanymi z VAT a zorganizowaną przestępczością, w tym z terroryzmem. KE uważa, że problem ten można rozwiązać tylko w drodze współpracy państw członkowskich.

Luka w podatku VAT mierzona w badaniu KE obejmuje po raz pierwszy dochody wynikające z nowych przepisów dotyczących VAT od transgranicznej sprzedaży usług elektronicznych. Przepisy te weszły w życie w dniu 1 stycznia 2015 r.

Zdaniem KE każdego roku oszustwa transgraniczne skutkują ubytkiem dochodów z tytułu VAT w UE w wysokości 50 mld euro, a nowy system ma ograniczyć te straty o 80 proc. (ok. 40 mld euro). Komisja ma także nadzieję na szybkie porozumienie państw członkowskich w sprawie nowych przepisów upraszczających VAT w handlu elektronicznym, przedstawionych w 2016 r. Podobnie jak w przypadku wszystkich inicjatyw w dziedzinie opodatkowania, by proponowane zmiany weszły w życie, niezbędna jest jednomyślna zgoda państw członkowskich UE.

Polskie Ministerstwo Finansów podało w sierpniu, że luka podatkowa w 2015 roku była 7,1 razy większa niż w 2007 roku; wzrosła z 7,1 mld zł w 2007 r., do 50,4 mld zł w 2015 r. Skumulowany poziom luki w latach 2008-2015 wyniósł, według danych MF, 262 mld zł. We wtorek w Sejmie wicepremier, minister rozwoju i finansów Mateusz Morawiecki powiedział, że od tego, w jaki sposób będziemy w stanie uszczelnić system podatkowy, zależy w ogromnym stopniu przyszłość Polski.

PAP/mall