1. W tym tygodniu Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy dotyczący podatku VAT, której istotą jest tzw. rozdzielona płatność, która będzie uniemożliwiała wyłudzenia tak charakterystyczne dla tej konstrukcji podatkowej.

Chodzi o wprowadzenie rozwiązania, które nosi nazwę „split payment” i oznacza rozdzielenie płatności za faktury VAT na część netto kierowaną do sprzedającego towar bądź usługę i podatek VAT wpłacany na odrębny rachunek, do którego dostęp miałby tylko fiskus.

Takie rozwiązanie jest stosowane we Włoszech (dla wybranych transakcji), a także w Czechach, przy czym w przypadku tego kraju jest dobrowolne i w obydwu przypadkach przynosi pozytywne rezultaty w postaci zwiększonych wpływów z tego podatku.

Wprowadzenie takiego rozwiązania w Polsce wymaga oczywiście zgody Komisji Europejskiej (podatek VAT jest zharmonizowany w UE), a wniosek w tej sprawie może być rozpatrywany aż 8 miesięcy, w związku z tym prawdopodobne jest wprowadzenie tego rozwiązania w życie, a dopiero później ubieganie się o notyfikację Komisji Europejskiej (taką taktykę zastosowali Włosi i okazała się ona skuteczna).

2. Tzw. rozdzielona płatność (split payment) polega na odprowadzaniu kwoty podatku VAT wynikającej z danej transakcji na oddzielny rachunek bankowy, którego właścicielem będzie w dalszym ciągu przedsiębiorca, ale z ograniczoną możliwością dysponowania zgromadzonymi na nich środkami.

Środki z tego rachunku przedsiębiorca będzie mógł wykorzystywać do transakcji pomiędzy rachunkami VAT, także w relacji z urzędami skarbowymi, a w przypadku zgromadzenia na nim dużych kwot, będzie mógł z nich korzystać także na inne cele, ale po weryfikacji przez organy skarbowe.

Wejście w system rozdzielonych płatności dla podatników podatku VAT, co do zasady ma być dobrowolne, ale dla niektórych branż byłby on jednak obligatoryjny, a zakres tej obligatoryjności jest negocjowany z Komisją Europejską (podatek VAT jest podatkiem zharmonizowanym na poziomie unijnym, więc na zmiany przepisów musi wyrazić zgodę KE).

3. Na pewno obligatoryjnie rozdzielona płatność będzie dotyczyła branż, które w tej chwili objęte są tzw. odwróconym podatkiem VAT (np. obrót produktami stalowymi, paliwami, metalami szlachetnymi, usługi budowlane), ale w ustawie będą zawarte rozwiązania zachęcające do wejścia w ten nowy system rozliczeń tego podatku.

Przedsiębiorców, którzy zdecydują się wejść w system rozdzielonej płatności VAT, nie będą dotyczyły wprowadzone niedawno sankcje z ustawy o podatku VAT (30 lub 100% sankcji od kwoty zobowiązania w sytuacji, kiedy faktura została źle rozliczona), a także tzw. solidarna odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe dotycząca z kolei branż wrażliwych.

Wreszcie wobec takich przedsiębiorców urzędy skarbowe będą stosowały tzw. szybką ścieżką zwrotu podatku VAT, czyli przysługujący przedsiębiorcy zwrot tego podatku, będzie musiał być dokonany w 25 dniowym terminie.

4. Opisane wyżej przepisy dotyczące tzw. split payment polegające na rozdzieleniu płatności na część netto wpłacaną na rachunek sprzedającego i VAT wpłacany na oddzielny rachunek zarządzany przez właściwy urząd skarbowy może być przełomem w zablokowaniu wyłudzeń tego podatku.

Najprawdopodobniej wejdzie ono w życie wiosną 2018 roku (od 1 kwietnia) i będzie znaczącym uzupełnieniem tzw. Jednolitego Pliku Kontrolnego (w przyszłości Centralnego Rejestru Faktur), który obowiązuje już duże firmy od 1 lipca 2016 i przynosi pozytywne rezultaty, jeżeli chodzi o ściągalność podatku VAT.