Jak wskazano, innym sygnalizowanym przez ekonomistów ubocznym efektem programu może być wzrost szarej strefy.

Wprowadzenie limitu dochodów uprawniających do otrzymywania świadczenia na pierwsze dziecko stanowi zachętę do ukrywania części zarobków przekraczających ustawowy próg. Ponadto chęć spełnienia kryteriów umożliwiających otrzymanie świadczenia na pierwsze dziecko może nie sprzyjać formalizacji związków i zawieraniu małżeństw

— czytamy w opracowaniu.

Z deklaracji badanych wynika, że wprowadzenie programu raczej zniechęca niż zachęca do podejmowania pracy zawodowej przez kobiety. 12 proc. respondentów zetknęło się z przypadkami rezygnacji matki z pracy zawodowej. 5 proc. spotkało się z sytuacją, w której dzięki pieniądzom z programu matka mogła podjąć pracę. 8 proc. deklaruje, że zna przypadki zmniejszenia wymiaru czasu pracy przez jedno lub oboje rodziców.

11 proc. badanych wskazuje na przypadki pobierania świadczenia wychowawczego przez osoby nieuprawnione: 7 proc. zna osoby, które ukrywają część dochodów, żeby uzyskać świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko, 6 proc. zetknęło się z fikcyjnymi separacjami w celu pomniejszenia dochodu, 6 proc. spotkało się z przypadkami rezygnacji z zawarcia związku małżeńskiego w celu uzyskania świadczenia na pierwsze dziecko.

Jak zauważa CBOS, pozytywne skutki programu częściej niż przeciętnie dostrzegają w swoim otoczeniu rodzice mający pod opieką co najmniej dwoje dzieci do 18. roku życia i w ogóle beneficjenci „Rodziny 500 plus”. Jednocześnie rodzice mający co najmniej dwoje dzieci do 18. roku życia oraz otrzymujący świadczenia na co najmniej dwoje dzieci częściej niż przeciętnie deklarują, że oni sami lub ich znajomi zetknęli się z niechętnymi reakcjami, np. nieprzychylnymi komentarzami niekorzystających z programu.

Sondaż przeprowadzono między 2 a 9 marca 2017 r. na liczącej 1020 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

pc/PAP