Czy banki w Polsce mogą upaść?! Decyzja sądu może kosztować je nawet 40 miliardów zł!

Głośna decyzja Sądu Okręgowego w Szczecinie zmienia oblicze relacji banki – konsumenci. Konsumenci mogą liczyć na zmiany w warunkach spłat zaciągniętych zobowiązań.

Decyzja szczecińskiego sądu, zbieżna z propozycjami senatorów PiS, to również twardy orzech do zgryzienia dla Komisji Nadzoru Finansowego. Do tej pory, dyskusji konsumentów z lobby bankowym, KNF stanowczo wspierała banki twierdząc, że zmiany umów będą poważnym zagrożeniem dla ich stabilności. Przewalutowanie kredytów frankowych może sprawić, że banki stracą ponad 44 mld. zł, a cały sektor straci stabilność.

To bardzo ważny wyrok dla polskiej gospodarki. Jeśli on się utrzyma, oczywiście. Nie mam wątpliwości, że potężne lobby bankowe będzie się starało zniweczyć jego skutki. Możemy się spodziewać różnych działań, także legislacyjnych

— komentuje orzeczenie szczecińskiego sądu Grzegorz Bierecki, senator Prawa i Sprawiedliwości.

Przypomnijmy: 7 grudnia Sąd Okręgowy w Szczecinie zdecydował, że roszczenie wyliczone przez bank na podstawie jego własnej tabeli kursowej nie istnieje. Analizując zapisy umowy kredytu we frankach szwajcarskich, którą skarżąca klientka podpisała z mBankiem, szczeciński sąd uznał, że zastosowane w niej mechanizmy narażały kredytobiorców na straty. Sprawa dotyczyła kredytu zaciągniętego w 2007 r i opiewającego na kwotę ponad 130 tys. franków. Wówczas była to wartość około 306 tysięcy złotych. Po gwałtownym wzroście kursu szwajcarskiej waluty mBank wyliczył wartość zobowiązania na blisko 450 tysięcy złotych więcej. Kiedy kredyt przestał być spłacany, wystawił bankowy tytuł egzekucyjny domagając się spłaty zadłużenia.

Podważona została sama podstawowa zasada w umowach kredytowych, odnosząca się do przewalutowywania, którą skład sędziowski uznał za zabieg księgowy, a nie faktyczny. Klientowi bowiem wypłacono kredyt w złotówkach o konkretnej wartości, i w złotówkach klient raty spłacał, więc przewalutowanie nie miało de facto znaczenia faktycznego

— zaznacza mec. Radosław Górski, pełnomocnik kredytobiorcy.

Na ten aspekt – zabiegów księgowych, które stały się sposobem banków na dociążanie opłatami klientów, zwracał uwagę między innymi senator Grzegorz Bierecki (PiS).

Należy przyjąć zasadę, że kredyt walutowy zaciągnięty przez konsumenta spłacany jest po kursie z dnia umowy

— mówił w lutym 2014 senator Bierecki uprzedzając tym samym pogląd, który zaprezentował szczeciński sąd.

W opozycji do proponowanych pomysłów stały jednak organy mające odpowiadać za nadzór nad rynkiem finansowym. Komisja Nadzoru Finansowego zdecydowanie opowiadała się po stronie lobby bankowego, nie zaś po stronie konsumentów, których winna chronić.

Co to orzeczenie oznacza dla sektora bankowego?

Z danych, które przedstawił w czasie senackiej debaty szef KNF-u wynika wprost, że taki wyrok może sprawić, że trzy banki będą zagrożone upadłością. To, czego udało nam się wówczas dowiedzieć, było kluczowe dla tej sprawy. Tutaj nie było franków, ludzie dostali kredyt w złotówkach i spłacali go w złotówkach, tylko przelicznik był frankowy. To była sprytnie zaplanowana operacja finansowa, co zauważył także sąd w Szczecinie

— przypomina senator Bierecki.

Przypomnijmy - w lutym, właśnie na wniosek senatora Prawa i Sprawiedliwości, w Senacie stawił się szef Komisji Nadzoru Finansowego, Andrzej Jakubiak wraz z Wojciechem Kowalczykiem, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Finansów. Wysłuchanie miało zweryfikować zaangażowanie KNF w ochronę kluczowych uczestników rynku finansowego – konsumentów.

Kredyt we frankach nie jest problemem tylko polskim – problem ten w pojawił się też w wielu innych krajach. Czy pana zdaniem umowy zawierane przez banki z kredytobiorcami dostatecznie chroniły kredytobiorców przed ryzykiem przekredytowania?

— pytał w lutym senator PiS.

W obecnych warunkach nie zachodzi konieczność podejmowania nadzwyczajnych działań mających na celu wsparcie osób posiadających kredyty mieszkaniowe wyrażone w walutach obcych, co wynika z relatywnie wysokiej jakości portfela tych kredytów oraz porównywalnej jakości kredytów walutowych i złotowych

— twierdził podczas swojego wystąpienia Andrzej Jakubiak.

KNF ani Ministerstwo Finansów nie widziały wówczas potrzeby wspierania kredytobiorców. Widziały natomiast palącą wręcz potrzebę ochrony banków przed ewentualnymi zmianami. Przewalutowanie kredytów we frankach na złotówki, które padało jako propozycja ratowania konsumentów przed pazernością banków, mogło kosztować banki ponad 40 mld. zł.

W obecnych warunkach rynkowych realizacja propozycji przewalutowania kredytów we franku szwajcarskim na polskie złote według kursu z dnia udzielenia kredytu doprowadziłaby do destabilizacji sytuacji sektora bankowego, a ze względu na jego wielkość i rolę w gospodarce mogłaby doprowadzić również do silnych zaburzeń lub destabilizacji całego systemu finansowego i gospodarki

— mówił w lutym 2014 roku Andrzej Jakubiak.

Strata sektora bankowego z tytułu przewalutowania wyniosłaby łącznie 44 miliardy 400 milionów zł, a wynik netto sektora bankowego zamknąłby się stratą w wysokości 36 miliardów zł wobec zysku, jaki był przed przewalutowaniem, w wysokości 8,2 miliarda zł […] W siedmiu bankach współczynnik wypłacalności obniżyłby się i byłby na poziomie poniżej 8% wymaganych ustawą – Prawo bankowe, a w trzech bankach skala strat byłaby tak wysoka, że banki te utraciłyby całość funduszy własnych i stałyby się niewypłacalne

— dodawał szef KNF.

Czy wyrok szczecińskiego sądu nie jest kompromitacją KNF-u?

Oczywiście jest. KNF nie broni konsumentów, ale właścicieli banków. Nawet szef KNF-u przyznał, że banki w Polsce osiągają znacznie wyższe korzyści niż osiągają na swoich własnych rynkach

— zauważa senator Bierecki.

Jak grudniowy wyrok wpłynie na kondycję polskich banków? Decyzja sądu w Szczecinie prowadzi do jasnych wniosków. Nieprawidłowe klauzule w bankowych umowach i egzekwowanie fikcyjnie tworzonych zobowiązań były filarem polskiego sektora bankowego. Czy zgodnie z zapowiedziami Jakubiaka, jeśli wyrok zostanie podtrzymany, możemy spodziewać się upadłości banków w Polsce?

GIM