Przypominamy zmarłych w ciągu minionego roku ludzi światowej polityki, kultury, nauki i sportu. Odeszli m.in. Tina Turner, Gina Lollobrigida, Pele, emerytowany papież Benedykt XVI, były ambasador Izraela w RP Szewach Weiss, były premier Włoch Silvio Berlusconi, projektantka mody Vivienne Westwood oraz pisarz Milan Kundera.
LISTOPAD 2022
8.11 - Dan McCafferty, były wokalista szkockiej hardrockowej grupy Nazareth - miał 76 lat.
11.11 - Keith Levene, współzałożyciel punkrockowego zespołu The Clash i gitarzysta postpunkowej grupy Public Image Ltd - miał 65 lat.
12.11 - Merhan Karimi Nasseri, irański uchodźca, który spędził 18 lat na lotnisku i był inspiracją do powstania filmu „Terminal” Stevena Spielberga - miał 80 lat.
17.11 - Aleksander Gorszkow, rosyjski mistrz olimpijski w łyżwiarstwie figurowym z 1976 r., od 2010 r. szef Rosyjskiej Federacji Łyżwiarstwa Figurowego - miał 76 lat.
19.11 - Stella Czajkowska (Stella Tjajkovski), polska pianistka żydowskiego pochodzenia, profesor Uniwersytetu w Goeteborgu, ocalała z niemieckiego obozu zagłady Auschwitz - miała 99 lat.
21.11 - Ołeksandr Szarkowski, ukraiński matematyk, jego najbardziej znanym dokonaniem jest twierdzenie Szarkowskiego dotyczące występowania punktów okresowych funkcji ciągłych na prostej - miał 85 lat.
22.11 - Jurij Szuchewycz, dysydent, długoletni więzień polityczny sowieckich Gułagów, syn naczelnego dowódcy Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) Romana Szuchewycza - miał 89 lat.
25.11 - Irene Cara, amerykańska piosenkarka i aktorka, laureatka nagród Oscara i Grammy - miała 63 lata.
26.11 - Uładzimir Makiej, wpływowy polityk białoruski, minister spraw zagranicznych Białorusi od 2012 r., wcześniej stał na czele administracji prezydenta - miał 64 lata.
28.11 - Clarence Gilyard Jr., amerykański aktor znany z ról w serialu „Strażnik Teksasu” oraz filmów „Top gun” i „Szklana pułapka” - miał 66 lat.
30.11 - Jiang Zemin, sekretarz generalny Komunistycznej Partii Chin w latach 1989-2002 - okresie gwałtownego rozwoju gospodarczego ChRL - miał 96 lat.
30.11 - Christine McVie, angielska piosenkarka, klawiszowiec i autorka piosenek zespołu Fleetwood Mac - miała 79 lat.
GRUDZIEŃ 2022
5.12 - Kirstie Alley, aktorka, dwukrotna laureatka nagrody Emmy, znana z filmu „I kto to mówi” - miała 71 lat.
11.12 - Angelo Badalamenti, amerykański kompozytor twórca ścieżek dźwiękowych do filmów Davida Lyncha, m.in. „Blue Velvet” i „Miasteczka Twin Peaks” - miał 85 lat.
16.12 - Ałeh Hułak, białoruski obrońca praw człowieka, szef Białoruskiego Komitetu Helsińskiego - miał 55 lat.
24.12 - Maxwell Fraser, znany jako Maxi Jazz, wokalista i lider brytyjskiego zespołu Faithless - miał 65 lat.
28.12 - Arata Isozaki, japoński architekt i urbanista, laureat Nagrody Pritzkera w 2019 r. - miał 91 lat.
29.12 - Pele (Edson Edson Arantes do Nascimento), brazylijski piłkarz, uważany często za najlepszego w historii, jedyny trzykrotny mistrz świata w piłce nożnej - miał 82 lata.
29.12 - Edgar Savisaar, były premier Estonii, na początku lat 90. odegrał kluczową rolę w powrocie swego kraju do grona demokratycznych państw - miał 72 lata.
29.12 - Vivienne Westwood, brytyjska projektantka mody, która odegrała kluczową rolę w latach 70. ub. wieku w subkulturze punków - miała 81 lat.
30.12 - Barbara Walters, amerykańska dziennikarka, gwiazda telewizyjnych programów informacyjnych - miała 93 lata.
31.12 - Benedykt XVI (Joseph Ratzinger), zwierzchnik Kościoła katolickiego od 2005 do 2013 r., pierwszy emerytowany papież w historii - miał 95 lat.
STYCZEŃ 2023
2.01 - Wiktor Fajnberg, dysydent, uczestnik demonstracji na Placu Czerwonym przeciwko interwencji wojskowej państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r. - miał 91 lat.
3.01 - Walter Cunningham, ostatni uczestnik pierwszego załogowego lotu w ramach programu Apollo - miał 90 lat.
6.01 - Gianluca Vialli, włoski piłkarz, napastnik reprezentacji Włoch, grał m.in. w Juventusie Turyn i Chelsea Londyn - miał 58 lat.
10.01 - Konstantyn II, były król Grecji, którego panowanie zakończyło się wojskowym zamachem stanu w 1967 r. - miał 82 lata.
10.01 - kard. George Pell, spędził ponad rok w więzieniu skazany za czyny pedofilii, następnie oczyszczony z zarzutów i zwolniony - miał 81 lat.
10.01 - Jeff Beck, brytyjski muzyk, gitarzysta sześciokrotny laureat Grammy - miał 78 lat.
12.01 - Lisa Marie Presley, amerykańska piosenkarka, córka legendy rock and rolla Elvisa Presleya - miała 54 lata.
15.01 - Wachtang Kikabidze, gruziński aktor i piosenkarz, zdobył wielką popularność w ZSRS dzięki rolom w filmach reżysera Georgija Danelii, m.in. kultowej komedii „Mimino” - miał 84 lat.
16.01 - Gina Lollobrigida, włoska aktorka, rzeźbiarka i fotograf - miała 89 lat.
18.01 - Zigi Shipper, jeden z ostatnich mieszkających w Wielkiej Brytanii ocalałych z Holokaustu - miał 93 lata.
18.01 - David Crosby, amerykański muzyk folkowy, jeden z założycieli zespołu The Byrds - miał 81 lat.
20.01 - Grigorij Kanowicz, litewski pisarz opisujący świat Żydów litewskich - miał 93 lata.
27.01 - Pietro Forquet, włoski brydżysta, grał w słynnym Blue Teamie w latach 1956-74, 12 razy zdobył tytuł mistrza świata i 3 razy tytuł mistrza olimpijskiego (na olimpiadach brydżowych) - miał 97 lat.
30.01 - Bobby Hull, kanadyjski hokeista, gwiazda NHL, członek hokejowej Galerii Sław, znany z szybkości i trudnych do obrony strzałów - miał 84 lat.
LUTY 2023
2.02 - Salomon Perel, niemiecki Żyd, który podczas II wojny światowej uniknął Holokaustu udając Aryjczyka, na podstawie jego autobiografii powstał film „Europa, Europa” Agnieszki Holland - miał 97 lat.
3.02 - Paco Rabanne (Francisco Rabaneda y Cuervo), hiszpańsko-francuski projektant mody - miał 88 lat.
3.02 - Szewach Weiss, izraelski polityk, były ambasador Izraela w RP, działający na rzecz zbliżenia Polski i Izraela - miał 87 lat.
5.02 - Pervez Musharraf, pakistański polityk i generał, w 1999 r. przeprowadził zamach stanu, w latach 2001-2008 prezydent Pakistanu - miał 79 lat.
6.02 - Lubomir Sztrougal, czechosłowacki polityk i działacz komunistyczny, w latach 1970-1988 premier Czechosłowacji - miał 98 lat.
8.02 - Burt Bacharach, amerykański kompozytor, pianista i producent, zdobywca Oscarów i nagród Grammy - miał 94 lata.
10.02 - Carlos Saura, hiszpański reżyser, twórca m.in. filmów „Nakarmić kruki”, „Carmen” i „Tango” - miał 91 lat.
10.02 - Hugh Hudson, angielski reżyser filmowy, najbardziej znany z nagrodzonego czterema Oscarami filmu „Rydwany ognia” - miał 86 lat.
13.02 - Leiji Matsumoto, japoński twórca mang i serii anime, m.in. Space Battleship Yamato i Galaxy Express 999 - miał 85 lat.
15.02 - Raquel Welch, amerykańska aktorka znana m.in. z filmu „Trzej muszkieterowie” z 1973 r., w latach 60. i 70. uważana za symbol seksu - miała 82 lata.
16.02 - Jakub Dürr, czeski dyplomata, polonista, ambasador Czech w Polsce - miał 46 lat.
19.02 - Greg Foster, amerykański płotkarz, wicemistrz olimpijski z Los Angeles w 1984 r. w biegu na 110 metrów przez płotki i trzykrotny mistrz świata w tej konkurencji - miał 64 lata.
24.02 - Juraj Jakubisko, słowacki reżyser filmowy, twórca m.in. „Tysiącletniej pszczoły” i „Niepewnych wiadomości o końcu świata” - miał 84 lata.
27.02 - Gleb Pawłowski, rosyjski politolog, autor kampanii Borysa Jelcyna w 1996 r. i Władimira Putina w 2000 r., uważany za głównego socjotechnika Kremla w pierwszym okresie rządów Putina, w późniejszych latach zwolennik opozycji - miał 71 lat.
MARZEC 2023
2.03 - Wayne Shorter, amerykański saksofonista i kompozytor jazzowy, grał w Art Blakey’s Jazz Messengers i Miles Davis Quintet, był liderem grupy Weather Report - miał 89 lat.
3.03 - Tom Sizemore, amerykański aktor znany z ról m.in. w filmach „Szeregowiec Ryan” i „Gorączka” - miał 61 lat.
3.03 - Kenzaburo Oe, japoński prozaik, aktywista pokojowy i antynuklearny, laureat literackiej Nagrody Nobla z 1994 r. - miał 88 lat.
4.03 - Pal Sarkozy de Nagy-Bocsa, węgiersko-francuski malarz, ojciec byłego prezydenta Francji Nicolasa Sarkozy’ego - miał 94 lata.
5.03 - Gary Rossington, amerykański gitarzysta, założyciel słynnego w latach 70. zespołu rockowego Lynyrd Skynyrd - miał 71 lat.
8.03 - Chaim Topol, izraelski aktor, znany z roli Tewjego Mleczarza w ekranizacji „Skrzypka na Dachu” - miał 87 lat.
9.03 - Robert Blake, amerykański aktor, znany z telewizyjnego serialu „Barretta” oraz z filmu „Z zimną krwią” - miał 89 lat.
17.03 - Dubravka Ugreszić, chorwacka pisarka, eseistka i publicystka, znana z krytyki nacjonalizmu i wojen w rozpadającej się Jugosławii - miała 73 lata.
25.03 - Emil Boczek, ostatni z czechosłowackich pilotów RAF, weteran walk powietrznych z Niemcami w II wojnie światowej - miał 100 lat.
28.03 - Ryuichi Sakamoto, japoński muzyk i kompozytor, jeden ze zdobywców Oscara za najlepszą ścieżkę dźwiękową do filmu „Ostatni cesarz” z 1987 r. - miał 71 lat.
KWIECIEŃ 2023
3.04 - Nigel Lawson, minister finansów w rządzie Margaret Thatcher, twórca boomu gospodarczego Wielkiej Brytanii w latach 80. - miał 91 lat.
7.04 - Benjamin Ferencz, amerykański prawnik, ostatni prokurator występujący na Procesach Norymberskich w końcu lat 40. - miał 103 lata.
8.04 - Michael Lerner, amerykański aktor, znany z roli Jacka Lipnicka w filmie „Barton Fink” z 1991 r. - miał 81 lat.
10.04 - Pierre Lacotte, francuski tancerz i choreograf, rekonstruktor XIX-wiecznych baletów, pomógł sowieckiemu tancerzowi Rudolfowi Nuriejewowi uciec na Zachód - miał 91 lat.
11.04 - Meir Szalew, izraelski pisarz i publicysta, autor m.in. „Rosyjskiego romansu” i „Chłopca i gołębia” - miał 75 lat.
13.04 - Mary Quant, brytyjska projektantka mody, uważana za twórczynię minispódniczek - miała 93 lata.
25.04 - Harry Belafonte, amerykański piosenkarz, aktor, aktywista społeczny, pierwszy Afroamerykanin, który zdobył nagrodę Emmy - miał 96 lat.
28.04 - Harold Kushner, amerykański rabin i teolog, autor m.in. bestsellera „Kiedy złe rzeczy zdarzają się dobrym ludziom” - miał 88 lat.
30.04 - Wiaczesław Zajcew, sowiecki i rosyjski projektant mody, uważany za ikonę radzieckiego stylu i zwany „czerwonym Diorem” - miał 85 lat.
MAJ 2023
6.05 - Petruszka Sustrova, czechosłowacka dysydentka, sygnatariuszka Karty 77, publicystka i tłumaczka, odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi RP - miała 75 lat.
6.05 - Gary Prado Salmon, boliwijski generał, który w 1967 r. schwytał kubańskiego rewolucjonistę, Ernesto Che Guevarę - miał 84 lata.
9.05 - Glenda Jackson, brytyjska aktorka i polityk, laureatka dwóch Oscarów i trzech nagród Emmy, deputowana Partii Pracy do Izby Gmin - miała 87 lat.
11.05 - Thomas Buergenthal, prawnik amerykański, sędzia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze w latach 2000-10, ocalały z obozów koncentracyjnych Auschwitz i Sachsenhausen - miał 89 lat.
24.05 - Tina Turner, amerykańska piosenkarka, powszechnie nazywana „królową rock and rolla” - sprzedała ponad 150 mln płyt i zdobyła 12 nagród Grammy - miała 83 lata.
29.05 - Harald zur Hausen, niemiecki wirusolog, zdobywca medycznego Nobla za ustalenie, że rak szyjki macicy jest powodowany przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) - miał 87 lat.
CZERWIEC 2023
3.06 - Irek Hartowicz, mieszkający w Stanach Zjednoczonych polski operator filmowy, współpracował m.in. z Andrzejem Wajdą i z Januszem Kamińskim - miał 72 lata.
4.06 - George Winston, amerykański pianista, w swojej muzyce łączył elementy jazzu, muzyki klasycznej i folku, laureat nagrody Grammy, sprzedał ponad 15 milionów płyt - miał 73 lata.
5.06 - Robert Hanssen, były agent FBI, uznany za jednego z najszkodliwszych w historii USA szpiegów działających na rzecz ZSRR i Rosji, odsiadywał wyrok dożywocia - miał 79 lat.
5.06 - Astrud Gilberto, brazylijska piosenkarka jazzowa, znana przede wszystkim jako wykonawczyni bossa novy „The Girl from Ipanema” - miała 83 lata.
9.06 - Alain Touraine, francuski socjolog, autor pionierskich badań na temat polskiej „Solidarności” - miał 97 lat.
10.06 - Ted Kaczynski, pseud. Unabomber, amerykański terrorysta, odsiadywał karę dożywocia za spowodowania 16 eksplozji, w których zginęły trzy osoby, a 23 zostały ranne w różnych częściach USA w latach 1978-1995 - miał 81 lat.
12.06 - Silvio Berlusconi, włoski polityk, były trzykrotny premier Włoch, założyciel partii Forza Italia, magnat medialny i finansowy, prawomocnie skazany za oszustwa podatkowe - miał 86 lat.
12.06 - Treat Williams, amerykański aktor, trzykrotnie nominowany do Złotego Globu, odtwórca roli Georga Bergera w musicalu „Hair” milosa Formana - miał 71 lat.
13.06 - Cormac McCarthy, amerykański pisarz, dramaturg i scenarzysta, autor takich powieści jak „To nie jest kraj dla starych ludzi, „Stella Maris” czy „Droga”, za którą dostał Nagrodę Pulitzera - miał 89 lat.
15.06 - Glenda Jackson, brytyjska aktorka, dwukrotna zdobywczyni Oscara za rolę w filmie „Zakochane kobiety” i „Miłość w godzinach nadliczbowych”, była posłanka Partii Pracy - miała 87 lat.
16.06 - Daniel Ellsberg, amerykański sygnalista, który w 1971 r. ujawnił tajne materiały władz na temat wojny w Wietnamie - miał 92 lata.
21.06 - Johanna Ruf, w wieku 15 lat była pielęgniarką w berlińskim bunkrze, w którym Adolf Hitler popełnił samobójstwo - miała 94 lata.
23.06 - Sheldon Harnick, amerykański autor tekstów m.in. piosenek do musicalu „Skrzypek na dachu” z 1964 r., laureat nagród Tony i Grammy - miał 99 lat.
26.06 - Maria Prati, włoska inżynier polskiego pochodzenia, badaczka w Instytucie Silników Naukowego Centrum Badań (CNR) w Neapolu - miała 66 lat.
26.06 - Craig Brown, szkocki trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Szkocji w latach 1993-2001 - miał 82 lata.
29.06 - Alan Arkin, amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy, zdobywca Oscara 2006 za rolę w filmie „Mała Miss Sunshine” - miał 89 lat.
LIPIEC 2023
1.07 - Wiktoria Amelina, ukraińska pisarka, została ciężko ranna w rosyjskim ostrzale Kramatorska - miała 37 lat.
3.07 - Leon Gautier, ostatni żołnierz francuskiego oddziału, który wraz siłami aliantów wylądował w Normandii w czerwcu 1944 r. - miał 100 lat.
11.07 - Aleś Puszkin, białoruski malarz, opozycjonista, odbywał wyrok w kolonii karnej - miał 58 lat.
11.07 - Milan Kundera, czeski i francuski pisarz, znany m.in. jako autor powieści „Nieznośna lekkość bytu” - miał 94 lat.
16.07 - Jane Birkin, brytyjska aktorka, piosenkarka, ikona mody lat 60. i 70. XX wieku, znana m.in. z piosenki nagranej z Sergem Gainsbourgiem „Je t’aime… moi non plus” - miała 77 lat.
16.07 - Kevin Mitnick, jeden z najbardziej znanych hakerów, za włamanie do kilku ważnych systemów komputerowych na terenie Stanów Zjednoczonych został skazany na wieloletnią karę więzienia, współautor książek „Sztuka podstępu” i „Sztuka Infiltracji” - miał 60 lat.
21.07 - Tony Bennett, amerykański wokalista jazzowy, wydał ponad 70 albumów i sprzedał ponad 50 milionów płyt, znany m.in. z nagrania „I Left My Heart in San Francisco” - miał 96 lat.
26.07 - Sinead O’Connor, irlandzka piosenkarka, najbardziej znana z przeboju „Nothing Compares 2 U” i bezkompromisowo wyrażanych poglądów - miała 56 lat.
26.07 - Randall Meisner, amerykański gitarzysta basowy, piosenkarz i kompozytor, współzałożyciel zespołu Eagles - miał 77 lat.
30.07 - Vladimiro Roca, kubański dysydent polityczny, od wielu lat sprzeciwiał się rządom Fidela Castro, a po jego śmierci Raula Castro - miał 80 lat.
31.07 - Angus Cloud, amerykański aktor znany z serialu Euforia” - miał 25 lat.
SIERPIEŃ 2023
5.08 - Helene Carrere d’Encausse, francuska historyczka pochodzenia gruzińskiego, pierwsza kobieta na czele Akademii Francuskiej - miała 94 lata.
7.08 - William Friedkin, amerykański reżyser, m.in. filmów „Francuski łącznik” i „Egzorcysta” - miał 87 lat.
8.08 - Jamie Reid, brytyjski artysta epoki punk rocka, najbardziej znany jako twórca logo i autor okładek płyt zespołu Sex Pistols - miał 76 lat.
22.08 - Toto Cutugno, włoski piosenkarz, uważany za symbol włoskiej piosenki za granicą, największą popularność przyniosła mu piosenka „L’italiano” ze słowami „Lasciatemi cantare” - miał 80 lat.
25.08 - Siergiej Fiłatow, szef administracji (kancelarii) prezydenta Rosji Borysa Jelcyna, znany z zaangażowania w budowę demokratycznej Rosji - miał 87 lat.
26.08 - Gleb Panfiłow, sowiecki i rosyjski reżyser, twórca m.in. filmów „Trzeba przejść przez ogień”, „Początek” i „Temat” - miał 89 lat.
29.08 - Edmund A. Szymczak, porucznik, jeden z ostatnich mieszkających w Wielkiej Brytanii żołnierzy Armii Andersa - miał 100 lat.
30.08 - Jack Sonni, amerykański muzyk, były gitarzysta brytyjskiego zespołu Dire Straits - miał 68 lat.
30.08 - Mohamed Al-Fayed, egipski miliarder, były właściciel londyńskiego domu towarowego Harrods, ojciec Dodiego Al-Fayeda, który 26 lat temu zginął razem księżną Dianą w wypadku samochodowym - miał 94 lata.
WRZESIEŃ 2023
9.09 - Mangosuthu Buthelezi, książę Zulusów, były minister spraw wewnętrznych RPA, w czasie apartheidu przewodził walkom z Afrykańskim Kongresem Narodowym, w których zginęły tysiące ludzi - miał 95 lat.
10.09 - Charlie Robison, amerykański piosenkarz country music i autor tekstów, do jego piosenek należą m.in. „My Hometown”, „El Cerrito Place” i „New Year’s Day” - miał 59 lat.
13.09 - Mircea Snegur, działacz mołdawskiej partii komunistycznej, pierwszy prezydent Mołdawii w latach 1990-1996 - miał 83 lata.
15.09 - Fernando Botero, kolumbijski artysta znany z obrazów i rzeźb przedstawiających postacie w groteskowej i przerysowanej formie, był jednym z najbogatszych artystów na świecie - miał 91 lat.
22.09 - Giorgio Napolitano, włoski polityk, prezydent Włoch w latach 2006-2015 - miał 98 lat.
25.09 - Matteo Messina Denaro, sycylijski mafioso, przywódca cosa nostry od 2006 r., tzw. capo di tutti capi, w 2023 r. został zatrzymany przez włoskie służby po 30 latach ukrywania się - miał 61 lat.
27.09 - Michael Gambon, irlandzko-brytyjski aktor, znany m.in. z roli Dumbledore’a w serii filmów o Harrym Potterze - miał 82 lata.
29.09 - Dianne Feinstein, amerykańska polityk, wpływowa demokratyczna senator z Kalifornii, pierwsza kobieta na stanowiskach burmistrza San Francisco i szefa komisji ds. wywiadu Senatu USA - miała 90 lat.
PAŹDZIERNIK 2023
8.10 - Laszlo Solyom, węgierski prawnik, prezes Trybunału Konstytucyjnego, prezydent Węgier w latach 2005-2010 - miał 81 lat.
13.10 - Louise Glück, amerykańska poetka i eseistka, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 2020 r., a także Nagrody Pulitzera - miała 80 lat.
16.10 - Martti Ahtisaari, prezydent Finlandii w latach 1994-2000, wielokrotny negocjator w konfliktach międzynarodowych, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2008 r. - miał 86 lat.
21.10 - Bobby Charlton, angielski piłkarz, grający na pozycji pomocnika i napastnika, mistrz świata z 1966 roku - miał 86 lat.
27.10 - Li Keqiang, chiński ekonomista i polityk, premier rządu w latach 2013-2023 - miał 68 lat.
28.10 - Matthew Perry, amerykańsko-kanadyjski aktor, występował w roli Chandlera Binga w serialu „Przyjaciele” (1994–2004) - miał 54 lata.
mly/PAP
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/swiat/669065-odeszli-w-minionym-roku-ludzie-kosciola-polityki-i-kultury
