Centrum nie tylko będzie pełniło posługę badawczą, ale przede wszystkim będzie kształtować postawę otwartości na dialog pomiędzy naszymi narodami – napisał ambasador Izraela w Polsce Yacov Livne w liście z okazji otwarcia Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama J. Heschela.

CZYTAJ TAKŻE: W New Jersey pożegnano Edwarda Mosberga. Prezydent odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej

Inauguracja działalności Centrum Heschela

Inauguracja działalności Centrum odbędzie się w poniedziałek na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Ośrodek będzie jednostką naukową, edukacyjną i kulturalną, która ma służyć tworzeniu relacji młodzieży z Polski z młodzieżą Izraela. Uroczystość ma rozpocząć się o godzinie 11.

W liście przekazanym PAP przez portal Family News Service, Yacov Livne podkreślił wpływ działań edukacyjnych centrum na kształtowanie współczesnych relacji polsko-żydowskich.

Skupiając się na działalności naukowo-badawczej, centrum otwiera się na zagadnienia związane z historią, kulturą i dziedzictwem Żydów, jak również na relacjach polsko-żydowskich na przestrzeni wieków, w tym współczesności

— zauważył.

Cieszę się, że znajdujemy coraz to lepsze, właściwe sposoby rozmawiania o przeszłości

— dodał.

Kontynuacja misji Heschela

Ambasador zaznaczył konieczność kontynuowania prowadzenia pełnego szacunku i zrozumienia dialogu międzyreligijnego, którego propagatorem był patron centrum – Abraham J. Heschel.

Musimy kontynuować jego misję w zakresie obopólnego zrozumienia i szacunku. Jestem przekonany, że centrum wspomoże nasze społeczeństwa, a efekty będziemy obserwować w niedalekiej przyszłości

— podkreślił dyplomata.

Patronem centrum jest Abraham Heschel (1907-1972), żydowski teolog, filozof i poeta, urodzony w Warszawie. Wspierał zaprzyjaźnionego z nim Martina Luthera Kinga w walce o równouprawnienie, wywarł też poważny wpływ na dialog chrześcijańsko-żydowski.

Heschel urodził się w Warszawie. W 1934 r. obronił doktorat na temat biblijnych profetów na uniwersytecie w Berlinie. W 1937 r. Martin Buber powołał go jako swego następcę we frankfurckim Jüdische Lehrhaus. W 1938 r. naziści wydalili go wraz z innymi Żydami do Polski, gdzie kilka miesięcy nauczał w warszawskim Instytucie Studiów Judaistycznych. W 1939 r. wyjechał do Anglii, a stamtąd w 1940 r. do Stanów Zjednoczonych. Od 1945 r. do śmierci w 1972 r. był profesorem żydowskiej etyki i mistycyzmu w Jewish Theological Seminary w Nowym Jorku.

Abp Gądecki: Realizacja deklaracji soborowej „Nostra aetate”

Powstanie Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama J. Heschela jest realizacją deklaracji soborowej „Nostra aetate” i nauczania Kościoła, wyrażonego przez kolejnych papieży – napisał przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki w liście z okazji inauguracji Centrum.

Inauguracja działalności Centrum odbyła się w poniedziałek na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Ośrodek będzie jednostką naukową, edukacyjną i kulturalną, która ma służyć tworzeniu relacji młodzieży z Polski z młodzieżą Izraela.

W liście przesłanym z tej okazji na ręce rektora KUL ks. prof. Mirosława Kalinowskiego abp Gądecki podkreślił, że inauguracja Centrum im. Abrahama J. Heschela w październiku 2022 r., gdy obchodzimy 60-lecie otwarcia Soboru Watykańskiego II, ma znaczenie symboliczne.

To właśnie na tym soborze została wydana deklaracja „Nostra aetate”, która do dziś jest jednym z najważniejszych punktów odniesienia w kształtowaniu relacji katolicko-żydowskich. Deklaracja ta przypomina, że z żadną inną religią Kościół katolicki nie pozostaje w tak bliskiej relacji, ani z żadnym innym narodem nie łączy go tak ścisła więź, jak z judaizmem

— przypomniał.

Kościół Chrystusowy uznaje, że początki jego wiary i wybrania znajdują się według Bożej tajemnicy zbawienia już u Patriarchów, Mojżesza i Proroków („Nostra aetate”, 4). Właśnie te więzy duchowe między katolikami i wyznawcami judaizmu zobowiązują do wzajemnego poznawania się, także w wymiarze akademickim, i braterskich relacji

— dodał.

Abp Gądecki przypomniał również rolę rabina prof. Abrahama Heschela, jaką odegrał podczas obrad Soboru Watykańskiego II i jego istotny wkład w zapisy deklaracji „Nostra aetate”.

Jego wieloletnia współpraca z katolikami w Europie i Stanach Zjednoczonych, spotkania z papieżem Pawłem VI, liczne kontakty z kardynałem Augustynem Beą zaowocowały ogromnym zaangażowaniem rabina w tworzenie dokumentu. Deklaracja soborowa „Nostra aetate” wiele zawdzięcza otwarciu na dialog profesora Heschela oraz jego mądrości

— napisał.

Jednocześnie zastrzegł, że Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela zostało powołane na uniwersytecie, który w swojej nazwie przywołuje inną niezwykle ważną postać w dialogu katolicko-żydowskim.

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, otwierając centrum, podejmuje także spuściznę duchową swego dawnego profesora i patrona. To właśnie św. Jan Paweł II wniósł do Kościoła szczególną wrażliwość na problematykę żydowską. Papież Polak jest do dziś wzorem do naśladowania w dialogu katolicko-żydowskim. Był pierwszym papieżem, który modlił się razem z rabinem o pokój, pierwszym papieżem, który wszedł do synagogi i który odwiedził niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau

— zaznaczył.

Dodał, że Jan Paweł II wielokrotnie podkreślał, że antysemityzm jest grzechem.

To właśnie św. Jan Paweł II – w czasie, gdy przygotowywaliśmy Pierwszy Dzień Judaizmu w Polsce w 1998 roku – zdecydował, aby jego hasło brzmiało: „Kto spotyka Jezusa, spotyka judaizm”

— przypomniał przewodniczący Episkopatu.

Zdaniem hierarchy postawa papieża Polaka i jego konsekwentne nauczanie w procesie zbliżenia między naszymi dwoma religiami i narodami „nie miało sobie równych w dotychczasowej historii i stało się inspiracją dla Kościoła w Polsce”.

W ostatnim zaś czasie Benedykt XVI i papież Franciszek bardzo rozwinęli relacje katolicko-żydowskie, co stanowi przykład dla całej wspólnoty Kościoła katolickiego. Powstanie Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama J. Heschela jest więc realizacją deklaracji soborowej „Nostra aetate” i nauczania Kościoła, wyrażonego przez kolejnych papieży

— ocenił.

„Wspólnie dzielony skarb ducha”

Ze świadomością wspólnie dzielonego skarbu ducha chcemy podjąć działania, które pomogą zbliżyć się wyznawcom obu religii – powiedział w poniedziałek rektor KUL ks. prof. Mirosław Kalinowski podczas inauguracji Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama Joshuy Heschela.

Rektor KUL podczas inauguracji Centrum Heschela na KUL wskazał na trzy kierunki działania centrum: naukę, edukację i kulturę.

Centrum łączy w sobie prace badawcze, upamiętnianie przeszłości, edukację i angażowanie młodzieży, jak również kształtowanie świadomości społecznej przez nowoczesne media w wymiarze globalnym

— powiedział, dodając, że działalność badawcza centrum koncentruje się na zagadnieniach historii, kultury, dziedzictwa żydowskiego, przede wszystkim na ziemiach polskich, ale także w Europie, w Izraelu i w świecie.

Przedmiotem badań będą wzajemne relacje społeczności żydowskiej i katolickiej, ich współistnienie na przestrzeni wieków. Ma to na celu całościowe ujęcie kwestii stosunków polsko-żydowskich, ich wspólnego dziedzictwa kulturowego

— powiedział ks. prof. Kalinowski.

Zadaniem centrum – jak wskazał – są m.in. badania naukowe, dokumentacja i badania archiwalne, publikacje naukowe i edukacyjne, organizowanie konferencji naukowych, forum spotkań i dyskusji na wybrane zagadnienia.

Działalność edukacyjna ma na celu kształtowanie dojrzałych postaw obywatelskich, szczególnie wśród ludzi młodych, rozwijanie dialogu międzyreligijnego i międzynarodowego

— wyjaśnił rektor.

Jak będzie budowany dialog?

Wskazał, że dialog będzie realizowany dzięki m.in. wymianie studenckiej między KUL a uniwersytetami w Izraelu, edukacji społecznej i publikacjom wyników badań.

Ze świadomością wspólnie dzielonego skarbu ducha chcemy podjąć działania, które pomogą zbliżyć się wyznawcom obu religii

— powiedział ks. prof. Kalinowski dodając, że do realizacji zadań centrum środowisko KUL zapewnia profesjonalną kadrę naukową i możliwość angażowania młodzieży.

Mówiąc o relacjach polsko-żydowskich, metropolita lubelski i wielki kanclerz KUL abp Stanisław Budzik przypomniał, że Lublin był czasem nazywany przez Żydów Jerozolimą Północy. Miasto słynęło – podał abp Budzik – jako ośrodek nauki, o czym świadczy szkoła rabiniczna utworzona już w XVI w.

Zachował się kirkut z grobami wybitnych żydowskich uczonych, a lubelska jesziwa – szkoła mędrców – była największą uczelnią talmudyczną na świecie

— powiedział.

Łaciński patriarcha Jerozolimy abp Pierbattista Pizzaballa stwierdził, że dialog między Kościołem katolickim i judaizmem nie jest łatwym tematem do rozmowy, bo nasza historia jest pełna bolesnych ran, o których nie potrafimy zapomnieć. Zdaniem patriarchy punktem zwrotnym w dialogu katolików z żydami był Sobór Watykański II, który przełamał wiele barier między religiami. Stwierdził, że obecnie chrześcijanie i żydzi mogą zaproponować społeczeństwu inny sposób myślenia o człowieku niż ten, który funkcjonuje w zglobalizowanym świecie.

„Żydzi i katolicy wiele wycierpieli”

Prymas Polski abp Wojciech Polak w filmie odtworzonym podczas uroczystości powiedział, że każde nowe centrum dialogu katolicko-żydowskiego jest świadectwem tego, że dialog nie jest nam obojętny.

„Staramy się w sposób konsekwentny odkrywać to wielkie patrymonium (dziedzictwo – PAP), które łączy chrześcijan i żydów” – przekazał prymas.

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki w liście odczytanym podczas uroczystości podkreślił, że inauguracja centrum odbywa się w miesiącu obchodów 60-lecia otwarcia Soboru Watykańskiego II, co ma znaczenie symboliczne. Przypomniał, że to właśnie na tym soborze została wydana deklaracja „Nostra aetate” („W naszej epoce”), która „do dziś jest jednym z najważniejszych punktów odniesienia w kształtowaniu relacji katolicko-żydowskich”.

Przewodniczący KEP podkreślił m.in. ważną rolę patrona centrum rabina Abrahama Joshuy Heschela w obradach Soboru Watykańskiego II i jego wkład w zapisy deklaracji „Nostra aetate”.

Deklaracja soborowa „Nostra aetate” wiele zawdzięcza otwarciu na dialog profesora Heschela oraz jego mądrości

— napisano w liście.

Następnie wskazał na niezwykle ważną rolę w dialogu patrona KUL Jana Pawła II, a w ostatnim czasie również Benedykta XVI i papieża Franciszka, którzy „bardzo rozwinęli relacje katolicko-żydowskie, co stanowi przykład dla całej wspólnoty Kościoła katolickiego”.

Uczestnicząca w uroczystości córka Abrahama J. Heschela prof. Susannah Heschel powiedziała, że utworzenie centrum jest bardzo ważną inicjatywą, bo żydzi i katolicy na terenie Polski wiele wycierpieli. Wyraziła nadzieję, że centrum będzie dla relacji katolicko-żydowskich nowym otwarciem i dzięki jego aktywności poznamy świętość obu religii.

Patronem Centrum jest prof. Abraham Joshua Heschel (1907-1972), żydowski teolog, filozof i poeta, który odegrał szczególnie ważną rolę podczas Soboru Watykańskiego II, wpływając na kształt deklaracji „Nostra aetate”, która okazała się punktem zwrotnym w relacjach katolicko-żydowskich. Znany był nie tylko ze swoich prac na temat starotestamentowych proroków, ale także z działalności społecznej, wspierał np. Martina Luthera Kinga w walce o równouprawnienie Afroamerykanów.

W komitecie honorowym i w radzie naukowej centrum Heschela są m.in. rabin Abraham Skórka, łaciński patriarcha Jerozolimy abp Pierbattista Pizzaballa, pierwszy przewodniczący Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem abp Henryk Muszyński, prof. Glenda Abramson z Uniwersytetu w Oxfordzie, prof. Yagil Limore z Uniwersytetu w Tel Awiwie, prof. Barbara Strzałkowska z UKSW, dyrektor Międzynarodowego Ośrodka Badań nad Historią i Dziedzictwem Kulturowym Żydów Europy Środkowej i Wschodniej prof. dr hab. Sławomir Żurek i wikariusz patriarchy Jerozolimy dla katolików języka hebrajskiego w Izraelu ks. dr Piotr Żelazko.

Dyrektorem Centrum Heschela został kierownik Sekcji Nauk Biblijnych KUL ks. prof. Mirosław S. Wróbel, a siedzibą będzie Collegium Iuridicum KUL przy ul. Spokojnej 1 w Lublinie.

aja/PAP