Na Wieczną Wartę odeszła Pani Major Maria Mirecka-Loryś, wybitna działaczka obozu narodowego, Komendantka Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet – poinformował na Twitterze szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Miała 106 lat.

Kasprzyk napisał, że mjr Maria Mirecka-Loryś, była „wspaniałą organizatorką życia polskiej emigracji niepodległościowej w USA”.

Weterankę wspominają na Twitterze politycy i działacze organizacji patriotycznych.

Zasłynęła bohaterską, patriotyczną pracą w Narodowej Organizacji Wojskowej, AK i Narodowym Zjednoczeniu Kobiet. Całe życie poświęciła walce o wolną i suwerenną Polskę. Pozostanie wzorem dla kolejnych pokoleń. Cześć Jej Pamięci

— napisał na Twitterze wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł. Opublikował również fotografię ze 106. urodzin mjr Mireckiej-Loryś.

Maria Mirecka-Loryś urodziła się 7 lutego 1916 r. w Ulanowie na Podkarpaciu. Studiowała na uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie wstąpiła do Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska. Po wybuchu wojny zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Wiosną 1940 r. została komendantką Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet w powiecie niżańskim, później całego NOWK Okręgu Rzeszowskiego.

Równolegle była kierownikiem sekcji kobiecej w Zarządzie Okręgu Rzeszowskiego Stronnictwa Narodowego i kurierką Komendy Głównej NOW. Po scaleniu NOW z AK awansowana została na stopień kapitana, kierowała Wojskową Służbą Kobiet w rzeszowskim Podokręgu Armii Krajowej. Wiosną 1945 r. została Komendantką Główną Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet.

W 1943 r. Maria Mirecka uczestniczyła w konspiracyjnym odnowieniu ślubów na Jasnej Górze, które w maju 1936 r. podczas pielgrzymki złożyła polska młodzież akademicka. W 36-osobowej grupie młodzieży Maria Mirecka reprezentowała Lwów, a obecny tam Karol Wojtyła – Kraków.

Po zakończeniu wojny Mirecka wznowiła studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. 1 sierpnia 1945 r. została aresztowana przez władze komunistyczne w Nisku. Na wolność wyszła 1 września 1945 r. na mocy amnestii. Zagrożona ponownym aresztowaniem w grudniu 1945 r. opuściła Polskę i z grupą kilkunastu działaczy narodowych dotarła do obozu 2. Korpusu gen. Władysława Andersa pod Ankoną. Tam poznała swego męża, oficera rezerwy Henryka Lorysia, z którym w październiku 1946 r. wyemigrowała do Wielkiej Brytanii.

W styczniu 1952 r. z rodziną wyjechała do USA, najpierw do Toledo w stanie Ohio, a w 1954 r. do Chicago. Tam zaangażowała się w pracę w organizacjach polonijnych. Działała m.in. w Stronnictwie Narodowym, była członkiem Zarządu Głównego Związku Polek w Ameryce oraz Krajowego Zarządu Kongresu Polonii Amerykańskiej.

Przez 32 lata była redaktorem „Głosu Polek”, organu Związku Polek w Ameryce. Od lat 70. XX w. zaangażowana jest w pomoc dla Polaków na dawnych Kresach. W grudniu 1999 r. została wiceprzewodniczącą Rady Naczelnej Stronnictwa Narodowego. Współpracowała z polonijnym radiem w Chicago, dla którego nagrywa cotygodniowe felietony z cyklu „Otwarty mikrofon”.

W setne urodziny Sejm przyjął uchwałę upamiętniającą jej działalność patriotyczną. „W 100. rocznicę jej urodzin Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pragnie wyrazić uznanie dla niezwykłej patriotki pani Marii Mireckiej-Loryś i podziękować jej za ogromny wkład w walkę o niepodległość Ojczyzny i nieustanną troskę o Polaków na całym świecie” - napisano w uchwale.

Maria Mirecka-Loryś była autorką drugiego tomu „Historii Związku Polek w Ameryce” i książki „Odszukane w pamięci. Zapiski o rodzinie, pracy, przyjaźni”. W 2014 r. został zrealizowany film dokumentalny o Marii Mireckiej-Loryś pt. „Szkic do życiorysu” w reż. Ewy Szakalickiej. W 2017 została laureatką nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej.

Była wielokrotnie odznaczona m.in.: Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości.

PRZYJACIÓŁKA FESTIWALU NNW

Podczas ubiegłorocznego XIII Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci” w Gdyni Pani Maria została uhonorowana nagrodą „Źródło”. Jest ona wręczana osobom, których niezłomna postawa stała się inspiracją dla twórców. Publiczność przyjęła ją owacyjnie.

Dziękuję za te owacje, tyle lat zagranicą dla Polski pracowałam, Polska zawsze była dla mnie zawsze najważniejsza. Kiedyś tęskniłam za Polską, a teraz tęsknię za moją chicagowską Polonią, która tak bardzo miłuje swą Ojczyznę

— powiedziała dostojna laureatka.

Pani Maria gościła na gdyńskiej imprezie kilkukrotnie. Dyrektor Arkadiusz Gołębiewski nie ukrywa, że zawsze mówił o niej jako o przyjaciółce Festiwalu NNW. Zresztą statuetkę „przyjaciela festiwalu NNW” otrzymała podczas finału X edycji. Rok wcześniej, podczas IX edycji pani Maria wzięła także udział wraz z Orkiestrą Wielkich Bębnów w uroczystości wybijania Pulsu Wolności w stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości.

W Gdyni co roku spotykamy się na święcie kina, ale w świetle jupiterów, tuż obok twórców filmowych stawiamy naszych najważniejszych gości, bohaterów polskiej wolności. Pani Maria chętnie przyjmowała nasze zaproszenie, na festiwalu była niezmordowana. Gdy pytaliśmy z troską, czy nie powinna trochę odpocząć, ona chciała spotykać się ludźmi i snuć opowieści. Najlepiej czuła się wśród młodzieży

— opowiada Arkadiusz Gołębiewski.

kk/PAP