Przesłanie Konstytucji 3 maja odczytujemy dziś podobnie jak w ciągu ostatnich minionych 22 lat: Polskę trzeba zmienić. Żeby Polska mogła trwać, trzeba ją przebudować. Oczywiście trzeba to zrobić w taki sposób, żeby uniknąć nowych zagrożeń, ale to musi być zmiana bardzo daleko idąca. I taką zmianą była Konstytucja 3 maja, jeśli ją dokładnie zanalizować, mimo że z punktu widzenia niektórych teorii funkcjonujących już wówczas w świecie mogła się wydawać niewystarczająca.

Konstytucja 3 maja to jest takie doświadczenie, które pokazuje, że przy pełnej determinacji niemożliwe staje się możliwe. Bo przecież tak się wówczas wielu wydawało, że taki przełom jest nierealny.

To była pierwsza konstytucja w Europie. Polska pokazała wówczas, że nie musi się kierować wzorami zewnętrznymi, że może coś zrobić zupełnie sama, zupełnie od nowa. I to jest coś, do czego powinniśmy w tej chwili nawiązywać. Bo dziś sprawa polska odnosi się, po pierwsze, do szerszego pytania jak skończyć z postkomunizmem, a po drugie do pytania co zrobić z dużym europejskim państwem, które jednak leży między dwoma państwami dużo silniejszymi. W jaki sposób doprowadzić do tego, żeby to państwo było w stanie działać podmiotowo? Jak sprawić, by pozycja tego państwa umacniała się, oczywiście nie w sferze orderów Karola Wielkiego, ale realnie? To jest trudne zadanie, trzeba sobie z tego zdawać sprawę. Wówczas, w końcu XVIII wieku nie byliśmy z tego wybrnąć, skończyło się jak się skończyło. Dziś to zadanie w dalszym ciągu jest przed nami.

Te wątki - problem postkomunizmu i siła państwa - są ze sobą ściśle związane. Bo tylko Polska, która wykorzysta swój potencjał w całości i pójdzie ostro do przodu, może dać sobie radę. Tylko naprawdę znacząca i silna Polska, a państwo 40-o milionowe, pomijając problem demograficzny, który też trzeba rozwiązać, może być silne, może być podmiotowa, suwerenna i bezpieczna, w tym dzisiejszym znaczeniu tych słów. Akceptowanie bylejakości jest naszym nieszczęściem.

Jarosław Kaczyński

not. Sil