Archiwum Polskiego Instytutu Źródłowego w Lund zostanie wpisane na listę UNESCO Pamięć Świata? Wystąpiły o to szwedzkie władze

Władze Szwecji złożyły wniosek o wpisanie archiwum Polskiego Instytutu Źródłowego w Lund ze świadectwami obozowymi na listę UNESCO Pamięć Świata. Agenda ONZ decyzję w tej sprawie ma podjąć w kwietniu.

Zbiór, znany w środowisku naukowym jako archiwum obozu koncentracyjnego Ravensbrueck, to ponad 500 relacji byłych więźniów różnych niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych. Świadectwa niewolniczej pracy czy eksperymentów medycznych na ludziach zostały spisane przez mieszkających w Szwecji Polaków w latach 1945-1946.

„Unikat na skalę światową”

Archiwum jest unikatem na skalę światową

— podkreślił Hakan Hakansson z Biblioteki Uniwersyteckiej w Lund, gdzie przechowywany jest zbiór.

Osobiste historie zostały zebrane, przybyli mieli dobrą pamięć; wielu z nich wkrótce zmarło z wycieńczenia i chorób.

Jak dodał bibliotekarz, od chwili udostępnienia relacji w formie cyfrowej jesienią 2017 roku portal Witnessing Genocide (http://www.ub.lu.se/witnessing-genocide) jest odwiedzany rocznie przez ok. 10 tys. użytkowników.

To bardzo dużo w przypadku tematyki archiwalnej

— zauważył.

Archiwum obozu Ravensbrueck

Według Hakanssona z całego świata z roku na rok rośnie liczba próśb od szkół i naukowców, a także rodzin ocalałych z Holokaustu o udostępnienie materiałów, wielu z nich przyjeżdża do Lund.

Archiwum obozu Ravensbrueck jest jednym z najbardziej wykorzystywanych tego rodzaju zbiorów w Europie

— zaznaczył.

Archiwum to także zdjęcia, dokumenty i osobiste pamiątki z obozów, część z nich można zobaczyć na wystawie w centrum kultury Kulturen w Lund.

Akcja Białych Autobusów

W 1945 roku tysiące więźniów z niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych, w tym wielu Polaków, trafiło do Szwecji na leczenie w ramach akcji Białych Autobusów Szwedzkiego Czerwonego Krzyża. W ten sposób, dzięki negocjacjom szwedzkich władz z Niemcami, możliwe było uratowanie części więźniów jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej.

Do Szwecji byli więźniowie przybywali statkiem - do portu w Malmoe. Wielu z nich mówiło po polsku, a jako tłumacz w kontaktach ze szwedzkimi urzędnikami pomagał im lektor języka polskiego na Uniwersytecie w Lund dr Zygmunt Łakociński (1905-1987). Wówczas Polak wpadł na pomysł spisywania obozowych relacji, angażując do tworzenia archiwum innych rodaków. Następnie działalność została sformalizowana i otrzymała nazwę Polski Instytut Źródłowy.

CZYTAJ WIĘCEJ: Czesi chcą, żeby na listę UNESCO… trafiła kultura piwna. „Zaczyna się od chmielu, ale to nie wszystko”. Starania rozpoczęto trzy lata temu

nt/PAP