Wystawy, koncerty i debaty. Obchody 100. rocznicy przyłączenia Górnego Śląska do Polski

Wystawy, koncerty, wydarzenia, debaty przygotowano na obchody 100. rocznicy przyłączenia Górnego Śląska do Polski. MKiDN, Instytut Śląski w Opolu, Muzeum Śląskie oraz Biuro Programu „Niepodległa” zachęcają do wspólnego świętowania jednego z największych sukcesów w walce o niepodległą Polskę po 1918 r.

CZYTAJ TAKŻE: Nowe święto państwowe! 20 czerwca będziemy obchodzić Narodowy Dzień Powstań Śląskich. Prezydent Duda podpisał ustawę

Krwawy, śląski epizod

We wtorek w siedzibie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbyła się konferencja prasowa zapowiadająca obchody 100. rocznicy przyłączenia ziem Górnego Śląska do Polski.

Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński przypomniał, że „20 czerwca 1922 roku Wojska Polskie wkroczyły do Katowic, 16 lipca 1922 roku podpisany został akt włączenia ziem śląskich do Rzeczypospolitej”.

Te wydarzenia kończyły, mniej więcej 6-letni okres kształtowania się polskich granic w procesie odzyskiwania przez Polskę niepodległości po 123 latach zaborów. Ten śląski epizod był bardzo krwawy, o czym rzadko pamiętamy. Był także bardzo trudny do zrealizowania, ponieważ w tym czasie także zaognione były inne fronty, chociażby w trakcie drugiego powstania śląskiego, toczyła się wojna polsko-bolszewicka, w tym czasie dział się cud nad Wisłą, następnie wypieranie bolszewików w sierpniu 1920 roku

— zwrócił uwagę minister kultury.

Podkreślił, że powstania śląskie były w dużej mierze czynem zbrojnym, wspartym działaniami dyplomatycznymi.

Odzyskiwanie niepodległości

Wicepremier Gliński wskazał, że „proces odzyskiwania niepodległości to z jednej strony czyn zbrojny, gotowość polskiej wspólnoty, mimo tak trudnych czasów do obrony z bronią w ręku, a jednocześnie działania dyplomatyczne, wsparcie przede wszystkim Stanów Zjednoczonych, Francji, Węgier i cały czas walka dyplomatyczna i zbrojna”.

Te wszystkie wydarzenia są niebywale ważne współcześnie, bo one ukształtowały Polskę, ukształtowały naszą tożsamość, a jednocześnie są dowodem na to, jak mądre wspólnoty powinny wybierać, jak muszą wybierać, jeżeli chcą przetrwać w ogóle

— ocenił szef resortu kultury.

Jak mówił, „kontekst wojny na Ukrainie bardzo dobitnie nam pokazuje, jak ważne są tego typu wybory, jak bardzo ważne są tego typu wartości, które umożliwiają wspólnotę, obronę w sytuacji ostatecznej, w sytuacji skrajnej i krytycznej”.

Taka była sytuacja Polski w owym czasie. Dzięki heroizmowi i mądrości naszych ojców, pokoleń przed nami, możemy my dzisiaj pokojowo i w wolnym państwie się rozwijać. Choć byt tego państwa też jest zagrożony w związku z tym, co się dzieje na Wschodzie Europy i w związku z obojętnością na Zachodzie Europy. Na co naszej zgody nie ma

— podkreślił.

Minister kultury powiedział, że przyłączenie Górnego Śląska do Polski „kończyło 6-letni proces odzyskiwania przez Polskę niepodległości i kształtowania polskich granic”.

Instytucje pamięci

Zapowiedział m.in. otwarcie w najbliższą niedzielę w podziemiach katowickiej katedry Panteonu Górnośląskiego.

To jest instytucja, która, jak wiele innych, pozostanie po tych obchodach. Mam nadzieję, że obchody 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości będą się nam wszystkim kojarzyć z instytucjami pamięci, które w trakcie tych obchodów zostały powołane do życia, zbudowane, przekształcone, zaprezentowane

— mówił szef resortu kultury.

Przypomniał, że Panteon Górnośląski to wspólna inicjatywa Archidiecezji, miasta Katowice i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Panteon odnosi się do pamięci o Ślązakach, o tych najważniejszych ludziach, którzy na Śląsku żyli, tworzyli i byli związani z polskością

— wskazał minister Gliński.

Instytucją koordynującą obchody setnej rocznicy powstań śląskich i włączenia ziem Górnego Śląska do macierzy został Instytut Śląski, a kierującym nim dr Bartosz Kuświk jest pełnomocnikiem ministra kultury i dziedzictwa narodowego do spraw organizacji wydarzeń kulturalnych związanych z obchodami. Instytut przygotował szereg działań, które przypominają o tej rocznicy.

Chcieliśmy, żeby te uroczystości były rozciągnięte w czasie, żeby jak najwięcej osób mogło wziąć w nich udział. Do końca roku właściwie będą trwały działania edukacyjne i promocyjne

— powiedział dr Kuświk.

Zapowiedział m.in. debaty oksfordzkie o tematyce powstańczej, o Związku Polaków w Niemczech, lekcje muzyczne w szkołach, wydawnictwa.

Będziemy też współpracować z telewizjami i z firmami producenckimi, albo sami będziemy realizowali filmy dot. kobiet śląskich i ich udziału najpierw w krzewieniu polskości, wzmacnianiu polskości, w ich drogach powstańczych, ale drogach także po powstańczych i tym, co było konsekwencją w działaniach powstańczych i Związku Polaków w Niemczech, czyli późniejszych losach bardzo tragicznych najczęściej w obozach koncentracyjnych czy w ubeckich więzieniach

— dodał dyrektor Kuświk.

Obchody rocznicy. Wystawy, koncerty i debaty

Instytut Śląski przygotował również debatę naukową „Przyłączenie Śląska do Macierzy”, akcję edukacyjno-plakatową skierowana do mieszkańców Śląska „Dziękujemy, że jesteście z nami”, a dla melomanów zorganizowany zostanie 3 lipca koncert pieśni powstańczych i patriotycznych w Rybniku.

W obchody setnej rocznicy Powstań Śląskich i włączenia ziem Górnego Śląska do Polski włącza się również Muzeum Śląskie w Katowicach z serią wydarzeń edukacyjnych i kulturalnych.

Dyrektor Muzeum Śląskiego w Katowicach Maria Czarnecka poinformowała, że w środę odbędzie się otwarcie wystawy „Był to dzień niezapomniany – droga generała Stanisława Szeptyckiego na Górny Śląsk”.

Wystawa została przygotowana w oparciu o artefakty, które pozyskaliśmy od Fundacji rodziny gen. Szeptyckiego. Poprzez wystawę chcieliśmy ukazać życie prywatne i życie wojskowe generała. Jednym z istotnych artefaktów jest szabla generała Szeptyckiego, którą otrzymał od władz woj. śląskiego w momencie, gdy wraz z Wojskiem Polskim wkroczył na teren Górnego Śląska

— wyjaśniła.

Z kolei 20 czerwca na dziedzińcu warszawskiego Pałacu pod Blachą zostanie zaprezentowana wystawa plenerowa „Dla Ciebie, Polsko – Śląsk”. Pokaże ona dzieje i wkład Śląska w rozwój Polski od średniowiecza po II RP. Kamienie milowe w historii regionu oraz ciekawostki historyczne i kulturowe przybliżą Śląsk całej Polsce.

Będzie to opowieść o Górnym Śląsku, który zawsze był wierny i zawsze pozostawał przy Polsce. O Śląsku, w którym zachował się język, obyczaje, zwyczaje oraz religia. O Śląsku, który zawsze myślał po polsku

— podkreśliła dyrektor Czarnecka.

Wystawa będzie prezentowana także w innych regionach kraju. Została sfinansowana w całości z funduszy MKiDN.

2 lipca na terenie Muzeum Śląskiego odbędzie się także koncert pieśni patriotycznych i historycznych „MUZEUM-WY-DŹWIĘKI” wzbogacony o atrakcje dla całych rodzin.

Wkład w świętowanie ma również Biuro Programu „Niepodległa”, które przygotowało kampanię „Śląsk. Wspólna Sprawa – 100. rocznica przyłączenia części Górnego Śląska do Polski”. Kampania społeczna #ŚląskWspólnaSprawa przygotowana przez Niepodległą przypomina, jak ważne dla Polski było odzyskanie ziem śląskich i jak wiele trudu kosztowało to Polaków w latach 1919-1922.

By dotrzeć do jak najszerszej grupy odbiorców z naszym przekazem służą wydarzenia rozrywkowe. Takim największym wydarzeniem będzie koncert ‘Pokolenie 22’, który odbędzie się w najbliższą sobotę o godz. 20 w Parku Śląskim w Chorzowie. To jest impreza plenerowa, wstęp jest dla każdego bezpłatny, otwarty. Na scenie wystąpią artyści różnych pokoleń - od Stanisława Soyki, aż po Justynę Święs i artystów związanych przede wszystkim ze Śląskiem. Będzie DJ Eprom, Baasch, Renata Przemyk, Sebastian Riedel. Towarzyszyć im będzie Orkiestra Aukso oraz Chór Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Wykonają nowe aranżacje śląskich, tradycyjnych utworów

— poinformował dyrektor Biura Programu „Niepodległa” Wojciech Kirejczyk.

„Niepodległa” przygotowała również debatę naukową, serię materiałów edukacyjnych i wystawę o burzliwej historii Górnego Śląska do pobrania ze strony niepodlegla.gov.pl.

W ramach obchodów „Niepodległa” dofinansuje także rekonstrukcję jednej z historycznych bram, które 100 lat temu witały Polaków na Śląsku. Brama powstanie we współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Mszanej. Dla odwiedzających pawilon „Niepodległa. Miejsce Spotkań” w Łazienkach Królewskich zorganizowany zostanie Tydzień Śląski, który przybliży kulturę i historię Śląska.

jm/PAP