Paryska katedra Notre Dame, miejsce kultu i jeden z najważniejszych zabytków Francji, otwiera w sobotę podwoje po pięcioletniej odbudowie po pożarze z 2019 roku. Gośćmi uroczystości będą przywódcy państw, organizacji międzynarodowych i Kościołów.

Uroczystości rozpoczną się w sobotę o godz. 19. Wśród kilkudziesięciu zaproszonych szefów państw i rządów będzie prezydent elekt USA Donald Trump i przywódca Ukrainy Wołodymyr Zełenski; Polskę reprezentuje prezydent Andrzej Duda. Z USA oprócz Trumpa przyjedzie Jill Biden, małżonka ustępującego prezydenta Joe Bidena. Obecny będzie brytyjski książę William; monarchowie z Belgii, Luksemburga, Monako i Norwegii.

Z Niemiec i Włoch przybędą prezydenci - Frank-Walter Steinmeier i Sergio Mattarella. Bułgarię, Chorwację i Grecję również reprezentować będą głowy państwa, odpowiednio - Rumen Radew, Zoran Milanović i Ekaterini Sakielaropulu. Dołączą do nich prezydenci: Estonii - Alar Karis, Finlandii - Alexander Stubb i Litwy - Gitanas Nauseda oraz kanclerz Austrii Karl Nehammer. Oczekiwane są prezydentki Gruzji i Kosowa: Salome Zurabiszwili i Vjosa Osmani. Obecni będą premierzy: Armenii - Nikol Paszynian i Serbii - Milosz Vuczević.

Dwa dni uroczystości

Na początku uroczystości arcybiskup Paryża Laurent Ulrich zastuka pastorałem w zamknięte drzwi katedry. Zabrzmi psalm, jako symboliczna „odpowiedź” świątyni, która zamilkła po pożarze. Za trzecim uderzeniem i trzecim śpiewem drzwi się otworzą.

W katedrze odbędzie się uroczystość, która miała przebiegać na placu przed świątynią, ale jej miejsce zmieniono z powodu zapowiadanych porywistych wiatrów. Jej elementami są: film o odbudowie katedry i hołd dla strażaków i budowniczych, którzy uratowali świątynię. Następnie około 15-minutowe przemówienie wygłosi prezydent Francji Emmanuel Macron.

Rozpocznie się część religijna - nabożeństwo otwarcia. Abp Ulrich symbolicznie „obudzi” organy - XVIII-wieczny instrument składający się z 8 tysięcy piszczałek. Hierarcha pobłogosławi organy; nastąpi modlitwa i symboliczny dialog, w którym instrument, wzywany ośmiokrotnie, odpowiadać będzie muzyką; będą to improwizacje w wykonaniu czterech organistów. Zabrzmią modlitwy i śpiewy modlitewne. Końcowe błogosławieństwo i śpiew Te Deum zakończą nabożeństwo.

Wieczorem prezydent Macron przyjmie przywódców na oficjalnej kolacji.

Niedzielne uroczystości

W niedzielę 8 grudnia o godz. 10.30 abp Ulrich odprawi Mszę, podczas której poświęci ołtarz świątyni. Na nabożeństwie obecnych będzie blisko 170 biskupów z Francji i całego świata, kapłani z każdej ze 106 parafii diecezji paryskiej i duchowni katolickich Kościołów obrządku wschodniego, jak również wierni reprezentujący te wspólnoty.

Konsekracja ołtarza, która jest centralnym obrzędem uroczystości, nastąpi w pięciu etapach. Najpierw złożone zostaną w nim relikwie pięciorga świętych związanych z dziejami Kościoła paryskiego. To relikwie: św. Marii Eugenii od Jezusa Milleret, Magdaleny Zofii Barat, św. Katarzyny Laboure, św. Karola de Foucaulda i błogosławionego Włodzimierza Ghiki. Kolejne elementy obrzędu to: modlitwa dziękczynna, namaszczenie olejami i ofiarowanie kadzidła, następnie ołtarz zostanie ozdobiony i oświetlony.

Od wieczora katedra znów ma być dostępna dla wszystkich, a przez pierwszy tydzień - do 14 grudnia - otwarta będzie do godz. 22.

Dni od 8 do 15 grudnia to oktawa, będąca okazją do wspólnego świętowania ponownego otwarcia świątyni. W środę, 11 grudnia Notre Dame przyjmie mieszkańców i handlowców z tej dzielnicy. 12 grudnia obchodzone będzie święto Matki Bożej z Guadalupe. W piątek 13 grudnia powróci do Notre Dame relikwia korony cierniowej Chrystusa - jedna z najcenniejszych relikwii świątyni, szczęśliwie uratowanych z pożaru.

Notre Dame, znajdująca się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, jest arcydziełem architektury francuskiego gotyku. Jej zachodnia fasada należy do najpiękniejszych wśród wczesnogotyckich katedr dzięki idealnym proporcjom. W swoich dziejach katedra przetrwała zbezczeszczenie i dewastację m.in. podczas rewolucji francuskiej, gdy zamieniono ją na Świątynię Rozumu. W 1794 roku urządzono w niej magazyn. Jednak dekadę później, w 1804 roku Napoleon wybrał Notre Dame na miejsce swej koronacji, co podyktowane było chęcią zerwania z tradycją. Uroczystość na słynnym obrazie uwiecznił Jacques-Louis David.

Krok od upadku

Gdy w XIX wieku katedra znów chyliła się ku upadkowi i groziła jej rozbiórka, uratował ją Victor Hugo swą powieścią „Dzwonnik z Notre Dame” (1831). Rozgłos sprawił, że rozpoczęto renowację świątyni. To wówczas Notre Dame zaczęła budzić tak silne zbiorowe emocje. Wynikało to również z romantycznej fascynacji gotykiem i spojrzeniem na średniowieczne katedry jako na wyraz ducha narodowego. Dzięki Hugo i renowacji kierowanej przez architekta Eugene’a Viollet-le-Duca, po której pojawił się znany nam kształt, Notre Dame uzyskała status jednego z najważniejszych pomników historii i kultury Francji.

W XX wieku Notre Dame była miejscem, gdzie manifestowała się jedność w momentach żałoby i zagrożenia. 19 maja 1940 roku, gdy trwała ofensywa Niemiec hitlerowskich na Francję, odbyła się w katedrze Msza, na której obecny był ówczesny rząd francuski kierowany przez Paula Reynauda. Tu w obecności generała Charles’a de Gaulle’a 26 sierpnia 1944 r. celebrowana była Msza dziękczynna po wyzwoleniu Paryża spod niemieckiej okupacji. Tu celebrowano pogrzeby marszałka Francji i Polski Ferdynanda Focha, a także prezydentów: de Gaulle’a, Georges’a Pompidou i Francois Mitterranda. 15 listopada 2015 roku odbyła się Msza upamiętniająca ofiary zamachów terrorystycznych, które wstrząsnęły Paryżem dwa dni wcześniej.

Ważne dla katolików miejsce kultu, dla całego świata katedra jest sercem Paryża, jednym z jego symboli i najtłumniej odwiedzanych zabytków. Oczekuje się, że rocznie przekroczy jej progi około 15 mln ludzi. Katedra może codziennie przyjąć około 40 tys. osób, co oznacza, że odwiedzi ją dwa razy więcej osób niż pałac w Wersalu.

Zasady odwiedzin

Notre Dame wracać będzie do poprzedniego życia, jako miejsce kultu i jeden z najważniejszych zabytków Paryża. Choć wcześniej minister kultury Rachida Dati proponowała, by wprowadzić opłatę za wstęp, w wysokości 5 euro, na razie nie ma o tym mowy. Przewidywany jest system darmowych biletów, które będzie można zarezerwować w specjalnej aplikacji (Compagnon de visite) lub przez stronę internetową. System ten został uruchomiony 3 grudnia i wejściówki wyczerpały się w ciągu kilku godzin.

kk/PAP