Ważna decyzja Sejmu! Przyjęto ustawę o wsparciu odbiorców ciepła. Będą dodatki dla ogrzewających źródłami innymi niż węgiel

Sejm przyjął w piątek ustawę o wsparciu odbiorców ciepła. Przewiduje ona obowiązkowe ograniczenie cen ciepła sieciowego przez wytwórców oraz dodatki dla gospodarstw domowych używających do ogrzewania drewna, pelletu, LPG lub oleju opałowego.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Dodatkowe 13,7 mld zł dla samorządów. Ministerstwo Finansów: Te środki są znacznie wyższe niż dochody z subwencji rozwojowej

Za ustawą głosowało 293 posłów, przeciw było 22, wstrzymało się 112. Ustawa trafi teraz do Senatu.

W obszarze wsparcia dla odbiorców ciepła sieciowego ustawa przewiduje dla wytwórców obowiązek ustalenia ceny ciepła - tzw. średniej ceny ciepła z rekompensatą - na 150,95 zł za GJ netto dla ciepła wytwarzanego w źródłach ciepła opalanych gazem ziemnym lub olejem opałowym, oraz 103,82 zł za GJ netto dla ciepła wytwarzanego w pozostałych źródłach ciepła.

Zgodnie z Oceną Skutków Regulacji ustalenie takich wartości oznacza średni wzrost rachunków odbiorców o 42 proc. Jeżeli realne koszty wytwarzania ciepła będą wyższe z powodu wzrostu cen paliw, wytwórcom ciepła stosującym wprowadzane ustawą ceny będzie przysługiwać rekompensata wynikająca z tej różnicy i sprzedanego wolumenu. Za niezastosowanie się do ustawy wytwórcom będzie grozić odpowiedzialność finansowa.

Rekompensata może objąć jedynie sprzedaż ciepła dla gospodarstw domowych oraz wskazanych w ustawie podmiotów, m.in.: wspólnot mieszkaniowych, spółdzielni dostarczających ciepło do lokali mieszkalnych, placówek systemu ochrony zdrowia, systemu oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, żłobków, klubów dziecięcych, kościołów i związków wyznaniowych, placówek kulturalnych, straży pożarnych, pozarządowych organizacji pożytku publicznego, spółdzielni socjalnych. System rekompensat będzie działać od 1 października 2022 do 30 kwietnia 2023 r.

Ustawa wprowadza też jednorazowe dodatki dla gospodarstw domowych, które ogrzewają się przy pomocy kotłów lub pieców na biomasę, LPG lub olej opałowy, przy czym dla otrzymania dodatku źródła te muszą być wpisane do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Dodatek wynosi 3 tys. zł w przypadku gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na pellet drzewny lub inny rodzaj biomasy, z wyłączeniem drewna kawałkowego. W przypadku głównego źródła ciepła na drewno kawałkowe dodatek wynosi 1 tys. zł, dla ogrzewania na LPG wynosi 500 zł, a na olej opałowy - 2 tys. zł. Wnioski o dodatek będą składane do samorządu - wójt, burmistrz albo prezydent miasta będzie weryfikował ich zgodność z wpisem do CEEB. Wypłata dodatku ma nastąpić w ciągu miesiąca od złożenia wniosku.

Jak informowała wcześniej PAP minister klimatu Anna Moskwa, gospodarstwa, które mają więcej niż jedno źródło ciepła spośród objętych dodatkiem, same wskażą we wniosku, o który dodatek się starają. Przy tym dodatek nie przysługuje gospodarstwom domowym objętym pozytywnie rozpatrzonym wnioskiem o wypłatę dodatku węglowego przewidzianego inną ustawą.

W Sejmie wprowadzono poprawkę mówiącą, że jeden dodatek energetyczny bądź weglowy ma być wypłacany na „jeden adres”. Ma to przeciwdziałać celowemu lub sztucznemu dzieleniu gospodarstw domowych, aby otrzymać więcej dodatków. Inna poprawka przewiduje, że informacje zamieszczone we wniosku o wypłatę dodatku składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

W przypadku dodatku węglowego ustawa przewiduje, że jego wypłata ma nastąpić w dwa miesiące od złożenia wniosku, ale nie później niż do 30 grudnia 2022 r.

Ustawa przewiduje też dodatek dla podmiotów wrażliwych. Są to wskazane wyżej podmioty bez gospodarstw domowych, które samodzielnie kupują paliwa w celach grzewczych. Chodzi o: węgiel kamienny, brykiet, pellet zawierający co najmniej 85 proc. węgla, biomasę, LPG, olej opałowy. Źródło musi być wpisane do CEEB. Dodatek ma wynieść 40 proc. różnicy miedzy zakładanymi średnimi rocznymi kosztami zakupu paliwa wykorzystywanego na potrzeby ogrzewania, kupionego w 2022 r., a uśrednionymi kosztami zakupu z ostatnich dwóch lat.

Ustawa zakłada, że całość rekompensat ma być finansowana z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 do kwoty 10 mld zł, przy czym na rekompensaty dla przedsiębiorstw ciepłowniczych z taryfą zatwierdzaną przez Prezesa URE rezerwuje się 3 mld 285 mln zł; dla wytwórców ciepła nietaryfowanych - 3 mld 615 mln zł; a na dodatki dla gospodarstw domowych oraz dla podmiotów wrażliwych – 3,1 mld zł.

Przewiduje też, że podmioty, którym w drodze decyzji administracyjnej wydano polecenie zakupu węgla energetycznego i sprowadzenie go do kraju - czyli spółki PGE Paliwa i Węglokoks - mogą do 30 kwietnia 2023 r. na wykonanie tego zadania zaciągać kredyty, pozyskiwać limity na gwarancje lub akredytywy bankowe, oraz pozyskiwać limity kredytowe na transakcje skarbowe zabezpieczające ryzyko zmienności kursu walutowego lub ryzyko zmienności cen węgla. Zobowiązania te mają być objęte gwarancjami Skarbu Państwa do 21 mld zł.

W ustawie zakłada się, że w 2023 r. Rada Ministrów może w drodze uchwały udzielić Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych nieoprocentowanej pożyczki z budżetu państwa do kwoty 8,6 mld zł na - jako to określono - finansowanie zadań związanych z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym na rynku surowców energetycznych. W razie podjęcia przez Prezesa Rady Ministrów decyzji o zakupie przez RARS węgla energetycznego od PGE Paliwa i Węglokoksu, Agencja może na to zaciągnąć do 8,6 mld zł kredytu w BGK z gwarancjami Skarbu Państwa.

W ustawie znalazł się zapis zmieniający ustawę o jakości paliw, który wprowadza możliwości odstąpienia na czas do dwóch lat od norm jakościowych dla paliw stałych, jeżeli „wystąpią na rynku nadzwyczajne zdarzenia”. Odstąpienie nie dotyczy mułów, flotokoncentratów oraz węgla brunatnego.

Kolejny przepis wprowadzony w Sejmie pozwala ciepłowniom powyżej 1 MW, w warunkach określanych jako „zagrożenie bezpieczeństwa dostaw ciepła”, uzyskać na czas do 120 dni odstępstwo od norm emisji spalin. Warunki zagrożenia przewidują np. brak węgla o niskiej zawartości siarki lub zakłócenia w dostawach substancji używanych w instalacjach redukcji emisji tlenków azotu.

Pieniądze dla samorządów

Sejm w piątek uchwalił nowelizację ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw. Umożliwi ona przekazanie samorządom 13,7 mld zł.

Za uchwaleniem ustawy głosowało 430 posłów, nikt nie był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. Teraz nowelizacja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw trafi pod obrady Senatu.

Sejm poparł dwie ze zgłoszonych w czasie drugiego czytania poprawek. Obie były autorstwa KO i - jak tłumaczono - wynikały z podnoszonych przez samorządy postulatów. Jedna z nich dotyczyła wykreślenia jednego z artykułów ustawy. Poseł Waldy Dzikowski (KO) wyjaśnił, że „skreślenie tego artykułu powoduje to, że ta pierwsza część, czyli 7,8 mld zł nie będzie zaliczania do wyliczeń wpłat do budżetu państwa, czyli wyliczenia janosikowego, oraz subwencji wyrównawczej”.

Druga z poprawek dotyczyła wydłużenia czasu, jaki będą miały samorządy na przeprowadzenie inwestycji dotyczących poprawy efektywności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii, ograniczenia kosztów zakupu ciepła lub energii ponoszonych przez odbiorców. Samorządy na ten cel będą musiały przeznaczyć nie mniej niż równowartość 15 proc. kwoty otrzymanych w 2022 r. dodatkowych dochodów z tytułu PIT.

Poparcia nie zyskała zgłoszona przez Lewicę i Polskę 2050 propozycja wykreślenia z ustawy przepisu o zmniejszeniu subwencji w 2023 roku o kwotę wpłaconą samorządom w tym roku. Akceptacji nie zdobyła też propozycja KO dot. zwiększenia kwoty dotacji dla samorządów o dodatkowe 7,8 mld zł.

Celem nowych przepisów jest przekazanie - jeszcze w 2022 r. - blisko 13,7 mld zł dla jednostek samorządu terytorialnego (JST). Te pieniądze mają m.in. zrekompensować ubytki w dochodach bieżących, mogą służyć na inwestycje, mogą także i powinny być przeznaczone na poprawę efektywności energetycznej.

Dodatkowe środki

Dodatkowe środki (w wysokości blisko 13,7 mld zł) składają się z dwóch kwot składowych. Pierwsza w wysokości 7,793 mld zł nawiązuje do wysokości części rozwojowej subwencji ogólnej, która zostałaby przekazana odpowiednio do gmin, powiatów i województw w roku 2023. Środki z tej kwoty otrzymają wszystkie jednostki – proporcjonalnie do wysokości dochodów z tytułu udziału we wpływach z PIT planowanych na rok 2023.

Druga kwota składowa (5,880 mld zł) ma odpowiadać części rozwojowej subwencji ogólnej i zostanie rozdzielona na części przysługujące poszczególnym rodzajom JST, tj. gminom, powiatom i województwom proporcjonalnie do wysokości udziału planowanych na rok 2023 dochodów z tytułu udziałów we wpływach z PIT.

Szczegółowy podział na poszczególne JST opiera się na określonych w ustawie o dochodach JST, odpowiednio dla gmin, powiatów i województw, minimalnych wartościach dodatkowych dochodów z tytułu udziału we wpływach z PIT, i stanowi dopełnienie rozdysponowanych dochodów do tych wartości

— wskazano w uzasadnieniu do ustawy.

Zgodnie z nowymi przepisami kwota w wysokości blisko 7,8 mld zł ma zostać rozdzielona między: gminy – w wysokości ponad 5,7 mld zł; powiaty (ponad 1,6 mld zł); województwa (ponad 434 mln zł). Dzięki nowelizacji każda z gmin otrzyma nie mniej niż 2,8 mln zł; powiaty nie mniej niż 6 mln zł; województwa nie mniej niż 32,6 mln zł.

Nowe przepisy przewidują ponadto, że ze względu na wcześniejsze zasilenie finansowe samorządów, w roku 2023 nie otrzymają one części rozwojowej subwencji ogólnej.

Ustawa zawiera także przepisy dotyczące m.in. stworzenia regulacji, które będą umożliwiać dofinansowanie rzecznych przepraw promowych do czasu oddania do użytkowania mostu lub tunelu zastępującego dotychczasową rzeczną przeprawę promową. Chodzi o uniknięcie sytuacji, kiedy to po oddaniu mostu lub tunelu przeprawy promowe nadal będą dofinansowywane z budżetu.

W tracie prac w Sejmie przyjęto kilka poprawek, w tym tę, która dotyczy podwojenia środków (ze 120 mln zł do ponad 240 mln zł) jakie są przeznaczone na tzw. dodatki ratownicze dla OSP, które są wypłacane dla tych osób, które przeszły już na emeryturę. Według wyjaśnień przedstawicieli rządu, zwiększenie środków wynika z większej niż to wcześniej szacowano liczby osób uprawnionych do otrzymania takiego dodatku.

Ustawa teraz trafi do rozpatrzenia w Senacie

mly/PAP