Opozycja bardzo wyraźnie bierze pod uwagę sposób, w jaki PiS przetrwał w opozycji i wrócił do władzy. Działa jednak zupełnie odwrotnie. PiS w trudnych dla siebie momentach postawił raczej na konsolidację i na eksponowanie czynników ideowych i tożsamościowych. Tu mamy ruchy dokładnie w drugą stronę.

– mówi politolog z Uniwersytetu Warszawskiego dr hab. Rafał Chwedoruk w rozmowie z portalem wPolityce.pl.

wPolityce.pl: Komitet Obrony Demokracji jest w stanie zmobilizować zaledwie kilkanaście tysięcy swoich zwolenników do uczestnictwa w marszu, uciekinierzy z PO lgną jednak do tej organizacji, a Grzegorz Schetyna wyraźnie się od KOD odcina. Na drugim biegunie swoją grę prowadzi Ryszard Petru. Gdzie jest dziś polska opozycja?

Rafał Chwedrouk: Mamy do czynienia z trzema równoległymi zjawiskami. Po pierwsze, lewica ma problem z tym, w jaki sposób walczyć o odzyskanie władzy. Jej elektorat liberalny, zwłaszcza w kontekście gospodarczym, jest jednocześnie elektoratem konserwatywnym w kwestii swojej niechęci do zmiany społecznej. Trwanie w dotychczasowym modelu, skończy się jak z marszami KOD-u. Można mobilizować swoich zwolenników, ale będzie ich za mało, by zwyciężyć w wyborczym starciu. Opozycja jest zawieszona na biegunie między liberalizmem ekonomicznym, a chęcią do podejścia bardziej zniuansowanego. Myślę, że tego właśnie dotyczyły słowa Grzegorza Schetyny, dotyczącej chadeckiego charakteru jego partii. Jest też aktywna mniejszość, czyli pokolenie 30- i 40-latków z większych miast, którzy reagują na niektóre spory kulturowe w Polsce. Natomiast dla większości obywateli są to tematy drugorzędne, zastępcze i opozycja nie wie, jak się z tego wyrwać. Także w zapowiedziach KOD-u wyraźnie widać, że lider unika tematów, które oderwałyby się od takiej problematyki jak Trybunał Konstytucyjny i formalnoprawnych uwarunkowań liberalnej demokracji.

Po drugie, trwa zwyczajna, banalna walka o przywództwo w opozycji. Tak w wymiarze hegemonii którejś z partii lub środowisk, jak i personalnego przywództwa. Chętnych do tej roli jest kilku. Platforma Obywatelska, która mimo gigantycznego osłabienia i niemożliwości powrotu do dawnego znaczenia, jednak utrzymała swoje istnienie. Jest Nowoczesna, mająca olbrzymie poparcie znacznej części tych elit opiniotwórczych, które wcześniej wspierały PO. Jest też KOD oraz różne środowiska z nim związane. Można też wyodrębnić trzeci proces, związany z walką o przywództwo. Mamy bowiem kolejną próbę wskrzeszenia w Polsce partii politycznej związanej z zapleczem dawnej Unii Demokratycznej. UD i Unia Wolności nie były wielkimi partiami, ale w znacznym stopniu jej główne środowisko nadało kształt polskiej transformacji. Platforma Obywatelska powstała na gruzach UW i wsparcie istotnej części tych środowisk dla PO było bardzo warunkowe i sytuacyjne. Po klęsce wyborczej PO ponownie pojawiła się ta pokusa stworzenia takiego ugrupowania, stworzenia też miejsca pewnej konsolidacji całej opozycji. Paradoks historii polega na tym, że to PO stała w największym stopniu na drodze do tego procesu po zmianach władzy w tej partii. Poprzez KOD, opozycja jako taka, utrwaliła swój elektorat, ale znalazła się sytuacji patowej. Tkwi w tym samym miejscu, w którym tkwiła kilkanaście miesięcy temu i próbuje się wyrwać z sytuacji, w której może liczyć na znaczące poparcie społeczne, ale jednak niedające większych perspektyw na zwycięstwo w walce z PiS. Stąd temat aborcji lub temat marszu 11 listopada.

A jednak w Unii Demokratycznej, czy Unii wolności można było zaobserwować pewną ideowość. Nie widać jednak idei w kontekście Platformy Obywatelskiej i Nowoczesnej. Jest jedynie krytyka rządzących.

Pamiętajmy, że polski liberalizm w jego wczesnej postaci był wręcz nieufny wobec ideologizacji czegokolwiek, postrzegając wszelkie ideologie jako anachroniczne. Absolutyzował transformację ekonomiczną, jako coś co napędzi cały proces zmian.

Czytaj na kolejnej stronie…