Kolejny transport do Kulmhof trafił już z Litzmannstadt getto; była to społeczność romska, wywieziona w styczniu 1942 roku

— dodał Machlański.

Po uroczystości na Stacji Radegast jej uczestnicy udali się na teren Lasu Rzuchowskiego k. Chełmna nad Nerem, w miejscu masowych mogił ofiar ośrodka Zagłady w Kulmhof, gdzie obchody będą kontynuowane. Ich organizatorem jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kulmhof (Chełmno nad Nerem) to pierwszy w historii niemiecki obóz zagłady, który rozpoczął działalność jeszcze przed Konferencją w Wannsee (styczeń 1942), gdzie luminarze III Rzeszy podjęli formalną decyzję o tzw. ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej. W procesie mordowania na skalę przemysłową pełnił rolę quasi-laboratorium, w którym testowano metody jak najskuteczniejszego zabijania.

Był to najdłużej funkcjonujący niemiecki obóz natychmiastowego uśmiercania i jedyny, który zamknięto - w kwietniu 1943 - po czym ponownie uruchomiono w marcu następnego roku. W odróżnieniu od innych miejsc zagłady ofiary gazowano tu nie w komorach stacjonarnych, ale w ciężarówkach.

Szacuje się, że w Kulmhof zamordowano łącznie ok. 200 tys. kobiet, dzieci i mężczyzn - w zdecydowanej większości Żydów, a także 4,3 tys. Romów, prawdopodobnie grupę czeskich dzieci i kilkudziesięciu jeńców radzieckich. W obozie życie straciła nieustalona liczba Polaków, w tym zakonnice i księża przywiezieni do Kulmhof z domów starców i przytułków z Włocławka.

wkt/PAP