Przy ocenie pracy nauczycieli brane będzie od 8 do 23 kryteriów w zależności o tego, na jakim stopniu awansu jest nauczyciel; wśród kryteriów nie będzie oceny postawy „etycznej i moralnej”. W środę MEN skierowało do konsultacji społecznych projekt rozporządzenia w sprawie oceny nauczycieli.

Zgodnie z ustawą o finansowaniu zadań oświatowych, odejdzie się - przy awansie zawodowym - od oceny dorobku zawodowego nauczyciela na rzecz oceny jego pracy. Takiej ocenie co trzy lata będą podlegać wszyscy nauczyciele. Każdy będzie mógł być poddany ocenie także w dowolnym terminie na wniosek rady szkoły, rady rodziców, organu prowadzącego szkołę lub dyrektora.

Kryteria oceny nauczycieli - zgodnie z wytycznymi zawartymi w ustawie - ma określić minister edukacji narodowej w rozporządzeniu, wskaźniki oceny zaś - dyrektor każdej szkoły w regulaminie. Według MEN, taka formuła pozwoli na uwzględnienie przy ocenianiu specyfiki szkół i warunków, w jakich pracują nauczyciele: placówek małych, dużych, miejskich, wiejskich itd.

Projekt rozporządzenia dołączony został przez MEN w ubiegłym roku do projektu ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. W katalogu kryteriów oceny, jakie znajdowały się wówczas z projekcie, była także postawa „etyczna i moralna”. Takiemu kryterium sprzeciwiły się wówczas m.in. związki zawodowe. Resort tłumaczył, że projekt został dołączony do projektu ustawy o finansowaniu zadań oświatowych jako materiał informacyjny i „zapisy te stanowią wstępny, poglądowy projekt rozporządzenia, wskazujący jedynie kierunek zmian, a nie gotowe rozwiązania”.

Minister edukacji narodowej Anna Zalewska tłumaczyła, że projekt rozporządzenia, który trafi do konsultacji, chce dopiero wypracować, m.in. w toku prac zespołu ds. statusu zawodowego pracowników oświaty, w skład którego wchodzą przedstawiciele MEN, związków zawodowych i korporacji samorządowych.

W projekcie skierowanym w środę do konsultacji w stosunku do wersji z ubiegłego roku zmieniona i zmniejszona została lista kryteriów, od których spełnienia zależeć będzie ocena pracy nauczyciela. Nie ma wśród nich kryterium dotyczącego postawy „etycznej i moralnej”.

W nowym systemie nauczyciele na poszczególnych stopniach awansu będą oceniani według różnych kryteriów, których liczba rośnie kaskadowo. Stażyści będą musieli spełniać 8 kryteriów, nauczyciele kontraktowi - 13, mianowani - 18, a dyplomowani - minimum 23.

Nauczyciel stażysta będzie oceniany na podstawie 8 kryteriów oceny pracy. Ocena pracy nauczyciela kontraktowego będzie obejmowała kryteria określone dla nauczyciela stażysty oraz pięć kryteriów określonych dla nauczycieli kontraktowych. Nauczyciel mianowany będzie oceniany z uwzględnieniem kryteriów określonych dla nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych, a dodatkowo pięciu kryteriów przewidzianych dla nauczycieli na tym stopniu awansu zawodowego.

Dla nauczyciela dyplomowanego, obok konieczności spełnienia kryteriów określonych dla nauczyciela stażysty, kontraktowego i mianowanego, określone zostały trzy kryteria obligatoryjne, które muszą być spełnione przez wszystkich nauczycieli na tym stopniu awansu zawodowego, a ponadto co najmniej dwa kryteria spośród czterech do wyboru.

Kryteria oceny pracy nauczyciela stażysty obejmą: 1) poprawność merytoryczną i metodyczną prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych; 2) dbałość o bezpieczeństwo uczniów; 3) wspieranie potencjału rozwojowego każdego ucznia i stwarzanie warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu szkoły oraz w środowisku społecznym, kierując się dobrem ucznia i troską o jego zdrowie oraz szanując jego godność osobistą; 4) kształtowanie u uczniów szacunku do drugiego człowieka oraz postaw obywatelskich i prospołecznych, w tym przez własny przykład nauczyciela; 5) współpracę z innymi nauczycielami; 6) przestrzeganie przepisów prawa z zakresu funkcjonowania szkoły, w tym wewnętrznych uregulowań obowiązujących w szkole, w której nauczyciel jest zatrudniony; 7) poszerzanie wiedzy i doskonalenie umiejętności związanych z wykonywaną pracą; 8) współpracę z rodzicami.

Kryteria oceny pracy nauczyciela kontraktowego obejmują kryteria określone dla stażysty, a ponadto: 1) planowanie, organizowanie i prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych z wykorzystaniem metod aktywizujących ucznia oraz narzędzi multimedialnych i informatycznych; 2) diagnozowanie potrzeb i możliwości ucznia oraz indywidualizowanie pracy z uczniem; 3) analizowanie swojej pracy, wykorzystywanie wniosków do doskonalenia procesu dydaktyczno-wychowawczego i opiekuńczego oraz osiąganie pozytywnych efektów swojej pracy; 4) wykorzystywanie w pracy wiedzy i umiejętności nabytych w drodze doskonalenia zawodowego, odpowiadającego potrzebom szkoły; 5) udział w innych zajęciach i czynnościach wynikających z zadań statutowych szkoły, w tym udział w przygotowywaniu lub organizowaniu egzaminów zewnętrznych w szkole lub poza szkołą.

Kryteria oceny pracy nauczyciela mianowanego obejmą kryteria dla stażysty, kontraktowego, a ponadto: 1) podejmowanie innowacyjnych rozwiązań programowych, organizacyjnych lub metodycznych w prowadzeniu procesów dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych; 2) pobudzanie inicjatyw uczniów poprzez inspirowanie ich do działań widocznych na forum szkoły i pozaszkolnym oraz sprawowanie opieki nad tymi inicjatywami; 3) prowadzenie oraz omawianie zajęć otwartych; 4) wykorzystywanie wiedzy i umiejętności nabytych w wyniku doskonalenia zawodowego do doskonalenia własnej pracy oraz pracy szkoły; 5) realizowanie powierzonych funkcji lub dodatkowych zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wynikających z potrzeb szkoły.

Kryteria oceny pracy nauczyciela dyplomowanego obejmą kryteria dla stażysty, kontraktowego, mianowanego, a także: 1) ewaluację własnej pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, a także utrzymywanie efektów tej pracy na wysokim poziomie; 2) efektywną współpracę z podmiotami pozaszkolnymi działającymi na rzecz ucznia; 3) spełnianie co najmniej trzech z poniższych kryteriów, obejmujących: a) opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych programów dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, profilaktycznych lub innych związanych z oświatą, powiązanych ze specyfiką szkoły, z uwzględnieniem potrzeb uczniów, b) upowszechnianie dobrych praktyk edukacyjnych, c) dążenie do pełni własnego rozwoju osobistego poprzez opracowanie autorskiej publikacji naukowej, przeprowadzanie i analizowanie badań naukowych z zakresu oświaty oraz wykorzystywanie wyników tych badań do podnoszenia jakości pracy szkoły, d) przeprowadzenie ewaluacji działań wynikających z pełnionej funkcji lub realizowanych zadań poza szkołą, związanych z oświatą, oraz wykorzystywanie wyników do podnoszenia jakości pracy szkoły; e) współpracę z Centralną Komisją Egzaminacyjną lub okręgową komisją egzaminacyjną w charakterze egzaminatora, autora zadań lub recenzenta.

W projekcie rozporządzenia określono procentowo poziomy spełniania kryteriów oceny pracy nauczyciela, od których zależy otrzymanie oceny wyróżniającej (nie mniej niż 95 proc.), bardzo dobrej (nie mniej niż 80 proc.), dobrej (nie mniej niż 55 proc.), a także negatywnej (mniej niż 55 proc.).

W projekcie opisano także tryb dokonania oceny pracy nauczyciela i tryb odwoławczy od niej.

Zgodnie z ustawą o finansowaniu zadań oświatowych nauczyciel dyplomowany, który otrzyma ocenę wyróżniającą, dostanie specjalny dodatek, nazywany przez media „500 plus dla nauczycieli”. Będzie to 16 proc. kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Po raz pierwszy nauczyciele będą mogli otrzymać go po 1 września 2020 r., jednak pełną wysokość będzie miał dopiero od 1 września 2022 r. Do tego czasu wysokość dodatku będzie co roku rosła. Od 1 września 2020 r. ma on wynosić 3 proc. kwoty bazowej, a od 1 września 2021 r. - 6 proc. W ocenie skutków regulacji wyliczono, że w 2020 r. dodatek wynosiłby 95 zł, w 2021 r. - 190 zł, a w 2022 r. - 507 zł.

Nowe zasady oceny pracy nauczycieli mają obowiązywały od 1 września 2018 r.

mly/PAP