Michał Karnowski i Marcin Wikło rozmawiają z prof. Krzysztofem Szwagrzykiem, wiceprezesem Instytutu Pamięci Narodowej, twórcą i szefem Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Profesor to osoba, która mocno zaangażowała się w godne upamiętnienie podziemia antykomunistycznego.

Żołnierze Wyklęci to klęska całego środowiska postkomunistycznego. Dla nich to oznaka, że to co robili przez dekady, się nie powiodło. Przegrali. Młode pokolenie Polaków uznało Żołnierzy Wyklętych za swoich bohaterów

— zaznacza naukowiec.

Krzysztof Szwagrzyk na łamach „Sieci przekonuje, że przypominanie pięknych heroicznych postaw Wyklętych jest nadal ważne i potrzebne. Odnotowuje, że chociaż ci polscy żołnierze pojawiają się już oficjalnie w życiu publicznym i edukacji to jednak przez lata próbowano wymazać ich z kart historii.

A mówimy przecież o osobach, których miało nie być, miały na zawsze zniknąć w dołach śmierci gdzieś na śmietnikach, w tajnych więzieniach. (…) Każdego chcemy odnaleźć, przypomnieć, godnie pochować. To powoduje, że tych uroczystości jest dużo. Może dla niektórych za dużo? Dla mnie na pewno nie

— mówi.

Dziennikarze i historyk wspólnie zauważają, że po upadku komunizmu próbowano również niszczyć etos „Solidarności”.

Profesor odnotowuje też, że nadal brakuje dzieła w polskiej kinematografii opowiadającego o Żołnierzach Wyklętych, które mogłoby żywo zainteresować zagraniczną publiczność. Wiceprezes IPN lubi wracać do „Hubala” nakręconego w 1973 roku. Dlaczego teraz nie ma takich filmów?

To nie jest kwestia możliwości technicznych czy środków, bo dzisiaj są one nieporównywalnie większe, nawet nie aktorów, ale twórcy, który musi temat udźwignąć

— stwierdza.

Zauważa, że potrzebny jest tutaj duży budżet i rozmach. Życiorysy mjr Zygmunta Szendzielarza ps. Łupaszka, mjr Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora czy Mieczysława Dziemiszkiewicza ps. Rój to według profesora gotowe scenariusze na film.

Dziennikarze dopytują historyka z czego wynika tak wielki szacunek dla Żołnierzy Wyklętych wśród młodzieży.

Niezłomność, walka do końca, walka toczona mimo świadomości, że na zwycięstwo nie ma już szans. Dla młodego pokolenia to jest coś, co tworzy wręcz osobistą więź z Żołnierzami Wyklętymi. Przekłada się to na setki spontanicznych działań, marszy, biegów, konkursów, upamiętnień

— mówi.

Szwagrzyk cieszy się, że młodzi ludzie tak chętnie i licznie angażują się również w wolontariat. Pomagają w pracach archeologicznych i zachowują się stosownie do sytuacji.

Rośnie świadomość, że sierp i młot to symbole zbrodni. Będę się upierał, że mamy bardzo patriotyczne pokolenie młodych Polaków

— podkreśla.

Dziennikarze dopytują profesora o sprawców zbrodni komunistycznych. Zastanawiają się czy nie powinno się bardziej mówić o ich rozliczeniu? Profesor stwierdza, że bardzo dużo przestępstw komunistycznego aparatu bezpieczeństwa zostało wnikliwie opisanych.

Istnieje oczekiwanie, że to rozliczenie będzie też miało państwowy, prawny charakter. Wielu ludzi przez ostatnie trzy dekady pytało: jak to jest, że kolejny rok mija, a my nie widzimy żadnych procesów za dokonane zbrodnie, a te, które się odbywają, są nieporadne, ciągną się latami, kończą się niczym?

— odpowiada.

Krzysztof Szwagrzyk podaje smutny przykład procesu Adama Humera i jego podkomendnych, który odbył się na początku lat 90.

Był to proces, w którym panowie wciąż w doskonałej formie psychofizycznej, wciąż silni, otrzymujący sute emerytury, drwią z ofiar, traktując je w sposób obelżywy na korytarzu sądowym. Naprzeciw biedni, schorowani, bici, kobiety i mężczyźni, którzy muszą raz jeszcze patrzeć swoim prześladowcom w oczy

— mówi.

Więcej na temat działań podejmowanych przez profesora Krzysztofa Szwagrzyka z IPN w najnowszym numerze „Sieci”, w sprzedaży od 4 listopada br., także w formie e-wydania na http://www.wsieciprawdy.pl/e-wydanie.html.

Zapraszamy też do subskrypcji tygodnika w Sieci Przyjaciół – www.siecprzyjaciol.pl i oglądania ciekawych audycji telewizji wPolsce.pl.