Nie byłoby II Rzeczpospolitej, gdyby nie odwaga oraz dziesięciolecia pracy Wielkopolan; jesteśmy w Poznaniu, by z dumą krzyczeć: cześć i chwała bohaterom! - powiedział w czwartek w Poznaniu prezydent Andrzej Duda podczas obchodów setnej rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego.

Zwycięskie powstanie wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu. W czwartek przez cały dzień w Poznaniu, Wielkopolsce i różnych częściach kraju trwają rocznicowe obchody. Przed południem w uroczystościach rocznicowych w stolicy Wielkopolski brał udział premier Mateusz Morawiecki.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Prezydent w rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego: Nie było wątpliwości, że tu mieszkają Polacy, którzy chcą żyć w Polsce

CZYTAJ TAKŻE: 100 lat temu wybuchło zwycięskie Powstanie Wielkopolskie! Premier w Poznaniu: Powstańcy walczyli o całą Polskę. ZDJĘCIA

Kulminacją czwartkowych centralnych obchodów była uroczystość przy pomniku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu z udziałem głowy państwa, władz regionu i miasta.

Jesteśmy tu dziś w Poznaniu, w Wielkopolsce, by z dumą krzyczeć: cześć i chwała bohaterom!

— powiedział prezydent w trakcie uroczystości.

Trzeba mocno powiedzieć: nie byłoby II RP w jej ostatecznym kształcie, gdyby nie determinacja, odwaga, męstwo i dziesięciolecia pracy Wielkopolan

— mówił Andrzej Duda.

Prezydent przypomniał walkę Wielkopolan w 1806 roku po stronie Napoleona Bonaparte i pokonanie Prusaków.

Potem był Kongres Wiedeński po którym zaczęło się coś co nazywa się w Polsce z dumą pracą organiczną. To działalność edukacyjna i coś co nazwalibyśmy dzisiaj działalnością obywatelską

— powiedział.

Można powiedzieć śmiało, że to wszystko było przygotowaniem do odzyskania ojczyzny. By nie dać się zatracić. By pozostała mowa, by pozostał obyczaj, by się doskonalić

— mówił.

Tutaj mimo że był zabór pruski, była konkurencja. Twarda konkurencja Polaków z Niemcami

— dodał.

Kiedy trzeba było w 1918 roku umieli chwycić za broń

— stwierdził.

Prezydent podkreślił, że Powstanie Wielkopolskie nie było przypadkowym zrywem bez szans na zwycięstwo.

Powstanie Wielkopolskiego było przygotowane. Wielkopolanie są pragmatyczni i nie podejmują działań nieprzygotowanych. Wystąpienie było impulsem, niemiecka demonstracja siły była impulsem. Pierwszy strzał był odpowiedzią. Niezwykle skuteczną. Powstanie okazało się zwycięskie

— powiedział Andrzej Duda.

Mówią czasem, że historia od tamtego czasu nie chciała pamiętać o Powstaniu Wielkopolskim. Bo były różne podziały polityczne. Ja dziś chce z całą mocą powiedzieć: stulecie odzyskania przez Polskę nie, którego fundamentalną częścią jest Powstanie Wielkopolskie, jest czymś co musimy podkreślać z całą mocą

— dodał.

Sześciu ojców niepodległości równo stawiamy na piedestale. Powstanie Wielkopolskie było i jest fundamentem odrodzonej Polski, niepodległości, potrzeby i dążenia do niepodległości i suwerenności

— mówił.

Andrzej Duda przypomniał, że w 1956 r. poznaniacy też walczyli.

To m.in. na pewno dlatego poznaniacy zerwali się w 1956 roku. Nie tylko o chleb chodziło, ale też o dumę i wolność

— stwierdził.

Niech żyje wolna Polska, niech w wolnej Polsce żyje Wielkopolska

— powiedział prezydent Andrzej Duda.

W trakcie uroczystości Andrzej Duda przekazał najwyższe odznaczenie państwowe, Ordery Orła Białego, nadane pośmiertnie dowódcom powstania wielkopolskiego: gen. broni Józefowi Dowbor-Muśnickiemu i gen. brygady Stanisławowi Taczakowi. Przyjęli je dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości Tomasz Łęcki oraz wnuk gen. Taczaka Jerzy Gogołkiewicz.

Gospodarz czwartkowych uroczystości, marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak mówił przy pomniku, że stulecie wybuchu wiktorii wielkopolskiej „jest naszym wspólnym, wielkim świętem”.

Bo przecież nie było wtedy w Wielkopolsce domu, z którego ktoś by do powstania nie poszedł. Około 2 tys. powstańców do bliskich nie wróciło. Kilka tysięcy odniosło rany. Pamiętamy zacięte walki, (…) pamiętamy dziesiątki miejsc, w które wsiąkała krew powstańców, walk o każdy posterunek, stację kolejową, pocztę i ulice. W stulecie wybuchu powstania wielkopolskiego oddajemy hołd wszystkim, którzy przynieśli wolność tej ziemi, budowali odzyskaną ojczyznę, a po latach znowu musieli jej bronić przed hitlerowskimi i stalinowskimi najeźdźcami. Oddajemy hołd powstańcom wielkopolskim, naszym przodkom

— powiedział.

Marek Woźniak wyraził satysfakcję, że „pamięć o wiktorii wielkopolskiej wróciła do historii polskich zwycięstw, budujących naszą tożsamość i poczucie historycznej ciągłości”.

Zadbaliśmy o to, aby stulecie powstania wielkopolskiego odbiło się głośnym echem w całej Polsce i aby po latach zapomnienia Polacy docenili znaczenie i konsekwencje wiktorii wielkopolskiej. Dziś z dumą i wzruszeniem mówimy: „gloria victoribus”. Chwała zwycięzcom

— powiedział.

O godz. 16.40, kiedy rozpoczynały się główne uroczystości, na minutę zatrzymały się wszystkie poznańskie autobusy i tramwaje. W mieście zawyły również syreny alarmowe, a w poznańskich i wielkopolskich kościołach oraz kościołach diecezji w sąsiednich województwach zabiły dzwony.

Uroczystości rocznicowe rozpoczęły się w Poznaniu w czwartek rano. Premier Mateusz Morawiecki na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan złożył kwiaty na mogile dowódcy zwycięskiego zrywu gen. Stanisława Taczaka. Następnie, na gmachu Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego odsłonił Tablicę Wdzięczności poświęconą „Ojcom Niepodległej Ojczyzny, bohaterom Powstania Wielkopolskiego”, oraz wręczył Medale 100-lecia Odzyskania Niepodległości.

W południe w poznańskim kościele farnym przewodniczący KEP, metropolita poznański abp Stanisław Gądecki odprawił mszę św. w intencji powstańców. Uczestniczył w niej prezydent Andrzej Duda, parlamentarzyści, a także władze regionalne i lokalne.

ZOBACZ: Podwójne standardy prezydenta Poznania. Nie wziął udziału w Mszy Świętej, choć wcześniej pokazywał się w kościele z Wałęsą

Po mszy św. prezydent Andrzej Duda złożył kwiaty na mogile gen. Taczaka. Wziął też udział w uroczystości patriotycznej w podpoznańskiej Mosinie.

Poza oficjalnymi uroczystościami, w Poznaniu przygotowano również wydarzenia specjalne. Na placu Wolności stanął obóz powstańczy. Na placu pojawiły się m.in. podświetlone figury trzech bohaterów Powstania - Stanisława Taczaka, Józefa Dowbora-Muśnickiego oraz Ignacego Jana Paderewskiego. Przez cały czas na ekranie prezentowane były też informacje oraz materiały związane z obchodami 100. rocznicy powstania.

Przez cały dzień można było też zwiedzać Muzeum Powstania Wielkopolskiego; w czwartek bilet wstępu był w specjalnej cenie 2 zł. Przed muzeum można było zobaczyć również m.in. uzbrojenie i pojazdy z okresu powstania. Zwieńczeniem czwartkowych uroczystości jest wieczorny koncert na poznańskim stadionie miejskim z udziałem gwiazd polskiej estrady.

W piątek, 28 grudnia, oficjalne uroczystości upamiętniające powstańców wielkopolskich odbędą się w Warszawie przy Grobie Nieznanego Żołnierza i na Cmentarzu Powązkowskim.

CZYTAJ WIĘCEJ:

NASZ WYWIAD. Dr Marek Rezler: Powstanie Wielkopolskie wygrało, bo przygotowywano je przez kilka pokoleń

Fragment pamiętnika z Powstania Wielkopolskiego. „Pierwszy raz jako wolny obywatel na uwolnionym od wroga skrawku ojczyzny!”

mly