Samolot armii radzieckiej z II wojny światowej, który ze szczątkami lotników odkryto niedawno w dorzeczu Bzury pod Wyszogrodem, to myśliwsko-bombowy Pe-2, a nie jak sądzono wcześniej szturmowy Ił-2. Maszyna została zestrzelona zimą 1945 r. w drodze na lotnisko w Modlinie.

Na rozbity samolot Armii Czerwonej natrafił tydzień temu na terenie gminy Kamion pod Wyszogrodem (Mazowieckie) zespół poszukiwaczy ze Stowarzyszenia Eksploracyjnego Na Rzecz Ratowania Zabytków „Sakwa” z Poznania oraz grupa eksploratorów z Łodzi. Maszynę odnaleziono pod warstwą mułu na terenie rozlewisk. Dotychczas udało się wydobyć szczątki dwóch lotników wraz z fragmentami umundurowania, jeden z dwóch silników maszyny, część środkową kadłuba z kabiną, a także fragment podwozia z dobrze zachowanym kołem.

Jak poinformowali Zdzisław Leszczyński, dyrektor Muzeum Wisły w Wyszogrodzie oraz Michał Antczak ze stowarzyszenia „Sakwa”, wydobywanie pozostałych jeszcze w ziemi części znalezionego samolotu będzie kontynuowane w najbliższym czasie, w sobotę i niedzielę, w zależności od warunków pogodowych i specjalistycznego sprzętu, o który zwrócono się m.in. do Ministerstwa Obrony Narodowej.

Ustaliliśmy, że znaleziony samolot to Pe-2. Mamy też inne, nowe informacje z różnych źródeł, że maszyna ta leciała od strony Modlina, zawróciła w okolicach Wyszogrodu i kontynuowała lot wzdłuż Wisły. Na jednej z wiślanych kęp usytuowane było niemieckie działko przeciwlotnicze, ochraniające wyszogrodzki, drewniany most. Samolot został zestrzelony

– powiedział Leszczyński.

Typ samolotu potwierdził Antczak.

Wiemy na pewno, że to Pe-2, zestrzelony w styczniu 1945 r. Samolot jest roztrzaskany, ale przypuszczamy, że w miarę kompletny. Wszystko wskazuje na to, że maszyna znajduje się w znacznej części w pozycji odwróconej, do góry kołami

– dodał.

Leszczyński podkreślił, że do wydobycia z trudnego, podmokłego terenu, pozostały jeszcze m.in. fragmenty skrzydeł oraz część kadłuba samolotu wraz z jego uzbrojeniem, a także drugi silnik i prawdopodobnie szczątki trzeciego lotnika.

Zwróciliśmy się pismem o pomoc do ministerstwa kultury, a także do ministerstwa obrony o udostępnienie sprzętu saperskiego jednej z jednostek wojskowych, przystosowanego do pracy na bagnach

– dodał.

Antczak ocenił, że do powodzenia akcji wydobywczej najbardziej potrzebna jest koparka na szerokich gąsienicach, czyli takich, które umożliwiają stabilną pracę na grząskim podłożu. Przyznał, że w związku z planem kontynuowania wykopalisk zwrócono się również o zabezpieczenie saperskie, na wypadek odnalezienia niewybuchów, w tym np. bomb, które standardowo znajdowały się na uzbrojeniu Pe-2.

Co prawda istnieje przypuszczenie, że samolot w chwili zestrzelenia wracał z akcji, czyli bez bomb, ale zawsze w takich przypadkach trzeba „chuchać na zimne”

– zaznaczył.

Według Antczaka, istnieje prawdopodobieństwo, że wraz z fragmentami samolotu w ziemi spoczywają szczątki jeszcze jednego lotnika, trzeciego członka załogi. „Będziemy chcieli oczywiście odszukać te szczątki. Wcześniej pojawiały się co prawda przekazywane ustnie opowieści, że jeden z lotników przeżył katastrofę i udało się mu wydostać z rozbitego samolotu, ale nie wiemy ostatecznie, czy to prawda” – powiedział Antczak. Dodał, że ekipa „Sakwy” jest w stałym kontakcie z ambasadą Rosji w Polsce.

Otrzymaliśmy informację, że jeżeli tylko uda się odczytać nawet numery silnika samolotu, to już pozwoli to na ustalenie nazwisk załogi. Odnalezione szczątki lotników chcemy przekazać ich rodzinom

– oświadczył Antczak.

Odnalezienie samolotu Pe-2 było możliwe m.in. dzięki temu, że panującą w ostatnim czasie susza spowodowała obniżenie się poziomu wód w Wiśle i Bzurze oraz w ich rozlewiskach. Informacje o zestrzelonej pod koniec II wojny światowej radzieckiej maszynie były przekazywane wśród okolicznej ludności z pokolenia na pokolenie. Po zakończeniu działań wojennych przez jakiś czas z mokradeł wystawała cześć maszyny. Po wydobyciu samolotu i przeprowadzeniu prac badawczych i konserwatorskich samolot ma trafić na specjalną, stałą ekspozycję plenerową przy Muzeum Wisły w Wyszogrodzie.

lap/PAP