10 medali Sprawiedliwy wśród Narodów Świata oraz trzy honorowe obywatelstwa Izraela przyznano w środę podczas uroczystości w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin.

Medalami Sprawiedliwy wśród Narodów Świata odznaczeni zostali pośmiertnie: Anna i Lucjan Gąsiorowscy, Marianna i Stanisław Kopciowie, Stanisław Koptera, Czesław Kucharski, Franciszek Osiński oraz jego syn Tadeusz, Wiktoria Tomal oraz jej dzieci: Stanisława, Józefa i Jan, Maria i Stanisław Teisseyre, Wanda i Aleksander Winniccy, Janina Włodarska-Brosz oraz Marian Wnuk. Medale odebrali przedstawiciele rodzin odznaczonych.

Honorowe obywatelstwo Izraela otrzymali - także pośmiertnie - Stanisław Pokorski i Jan Wyrwicz. Irena Senderska-Rzońca odebrała je osobiście.

Wicemarszałek Sejmu przypomniała o poświęceniu Sprawiedliwych

Obecna na ceremonii wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska przypomniała, że odznaczeni ryzykowali własnym życiem i życiem własnych rodzin, aby nieść pomoc zagrożonym Żydom, a Polska była jedynym krajem, gdzie za taką pomoc groziła kara śmierci. Jak mówiła dotychczas przyznano ok. 27 tys. medali Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, w tym około 7 tys. dla Polaków. Gosiewska podkreśliła, że w tych liczbach mieszczą się tylko udokumentowane przypadki, a wciąż na jaw wychodzą informacje o nowych polskich Sprawiedliwych.

Gosiewska przypomniała też, że niedawno obchodzona była 150. rocznica urodzin Matyldy Getter (1870-1968), przełożonej Prowincji Warszawskiej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, która - jak przypomina IPN - ocaliła wraz siostrami kilkaset żydowskich dzieci z getta w Warszawie oraz z innych miejsc w okupowanej przez Niemców Polsce. W domu prowincjalnym przy ul. Hożej 53 w Warszawie oraz w ponad 60 klasztorach i placówkach opiekuńczych zgromadzenia otrzymały one schronienie, opiekę i wyżywienie oraz nowe dokumenty. W 1985 r. za swoją działalność Matylda Getter została uhonorowana przez Instytut Yad Vashem tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.

Ambasador Izraela Alexander Ben Zvi przypomniał, że medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata jest jedynym medalem odnoszącym się do czasów II wojny światowej, który przyznawany jest nie za walkę, a za ratowanie ludzkiego życia, a Polacy nim odznaczeni są wspólnymi bohaterami historii dwóch narodów - Polski i Izraela.

Marszałek Senatu Tomasz Grodzki przypomniał łacińskie powiedzenie „alteri vivas oportet si tibi vis vivere”, czyli „na tyle, na ile żyjemy dla innych, na tyle żyjemy dla siebie”.

Nie ma lepszej okoliczności, żeby zrozumieć głębię humanizmu, która jest zawarta w tym powiedzeniu. W ostatnim tygodniu miałem okazję składać wizytę w Japonii, gdzie w porcie Tsuruga składaliśmy hołd tym, którzy ratowali w latach 20. sieroty, polskie dzieci z Syberii, a w latach 40. konsul japoński na Litwie, Chiune Sugihara, uratował kilka tysięcy obywateli polskich żydowskiego pochodzenia. Wydał im tzw. wizy życia i pozwolił im przez Japonię dostać się do innych krajów. Jest to jedyny obywatel Japonii, którego nazwisko widnieje w Ogrodzie Pamięci. Polskich nazwisk są tysiące. I to daje nam poczucie dumy i poczucie tego, że naród polski, targany przez wichry historii, (…) w najgorszych czasach okrucieństw II wojny światowej potrafił, poprzez swoich przedstawicieli, zachować najgłębsze wartości ludzkiej przyzwoitości, ludzkiej solidarności, ludzkiego poczucia, że godność drugiego człowieka jest warta każdych poświęceń

— podkreślił.

A nie ulega wątpliwości, i wiemy to wszyscy, ile poświęceń to wymagało w tych strasznych czasach. (…) To daje nam nadzieję, że w dobrych i złych czasach Polska zawsze będzie stała po stronie tych, dla których wartości humanitarne, wartości oparte o naszą wielowiekową tradycję i obyczajowość pozostaną ważne

— dodał marszałek Senatu.

Najwyższe izraelskie odznaczenie

Medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata jest najwyższym izraelskim odznaczeniem cywilnym przyznawanym bohaterom od 1963 r. przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie, ludziom którzy z narażeniem życia i bezinteresownie nieśli pomoc prześladowanym Żydom podczas II wojny światowej.

Tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przyznawany jest od 1963 r. przez jerozolimski Instytut Yad Vashem osobom niosącym pomoc Żydom w czasie II wojny światowej. Do tej pory w ten sposób wyróżniono ponad 27 tys. osób z całego świata. Polscy Sprawiedliwi stanowią wśród nich największą grupę – około 7 tys. osób.

Dyplomy i medale Sprawiedliwych wśród Narodów Świata są wręczane na ceremoniach w Izraelu lub w izraelskich placówkach dyplomatycznych na całym świecie. Ambasada Izraela w Polsce organizuje kilkanaście takich uroczystości rocznie, głównie w Warszawie.

Zdjęcia: PAP/Wojciech Olkuśnik

mly/PAP