Z okazji 155. rocznicy wybuchu powstania styczniowego w d. Wielkim Księstwie Litewskim w niedzielę w wileńskim kościele p.w. Ducha Świętego odprawiono mszę świętą w intencji jego przywódców, a także powstańców weteranów spoczywających na Starej Rossie.

Jak poinformowała PAP prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Alicja Klimaszewska, na jednej z czterech polskich nekropolii narodowych w Wilnie znajduje się ponad 30 grobów powstańczych.

Spoczywają tu powstańcy, którzy byli zesłani na Syberię i po odbyciu kary powrócili na nasze tereny

— wskazała.

Na Rossie m.in. spoczywa jeden z przywódców postania Aleksander Oskierko, a także księża Seweryn Ryszard Mikutowicz i Walerian Różycki, którzy za wspieranie powstania i powstańców kilkadziesiąt lat spędzili na Syberii.

Stara Rossa jest rozważana też jako miejsce pochówku odnalezionych na wileńskiej Górze Zamkowej szczątków powstańców styczniowych, wśród których najpewniej są Zygmunt Sierakowski i Konstanty Kalinowski. To właśnie m.in. w ich intencji odprawiono niedzielną mszę w wileńskim kościele.

Rossa jest najwłaściwszym miejscem na ponowny pochówek powstańców

— uważa Klimaszewska. I wskazuje, że „jest to cmentarz reprezentacyjny”, na którym powstańcy „spoczęliby wśród swoich współtowarzyszy”.

Rozważane są dwa miejsca pochówku na Rosie: w głównej kaplicy cmentarnej bądź obok kaplicy. Mówi się też o możliwości pochówku na wileńskim Cmentarzu Bernardyńskim, gdzie również są groby powstańcze, Cementarzu Antokolskim, w Katedrze Wileńskiej, a także na Górze Zamkowej, gdzie szczątki zostały odnalezione.

W sprawie ponownego pochówku powstańców na Litwie została powołana rządowa komisja. Jak poinformował PAP Evaldas Stankeviczius, doradca litewskiej minister kultury Liany Ruokyte-Jonsson, „decyzja, gdzie spoczną powstańcy, jeszcze nie zapadła”.

Jeszcze nie zakończyły się badania archeologiczne. Trwają badania DNA. Decyzja w sprawie ponownego pochówku zapadnie, gdy będziemy mieli pewność, że odnaleźliśmy szczątki przywódców powstania Sierakowskiego i Kalinowskiego

– powiedział Stankeviczius.

Zakłada się, że uroczystości pogrzebowe odbędą się wiosną przyszłego roku.

Przepuszcza się, że w latach 1863-1864 na zboczach Góry Zamkowej, zwanej Górą Giedymina, zostało pochowanych 21 powstańców, w tym przywódcy powstania. Powstańcy zostali straceni na wileńskim Placu Łukiskim, a pogrzebani przez władze carskie w tajemnicy przed bliskimi i społeczeństwem.

Od dawna zakładano, że miejscem ich pochówku była Góra Giedymina, gdzie po powstaniu listopadowym w 1831 roku na rozkaz cara Mikołaja I urządzono fortecę.

W trakcie prac archeologicznych, które rozpoczęły się przed rokiem, odkryto groby, w których szczątki zostały złożone bez trumien i przesypane wapnem. Nie wyklucza się, że wśród pochowanych znajdują się szczątki Sierakowskiego i Kalinowskiego.

Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku w Królestwie Polskim, a na początku lutego – na terenie byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Objęło swym zasięgiem tereny obecnej Polski, Litwy, Białorusi i części Ukrainy. Mimo początkowych sukcesów zakończyło się klęską powstańców na jesieni 1864 roku.

ak/PAP