Felieton Tomasza Łysiaka ukazał się w numerze 2/2018 tygodnika „Sieci”
Równo sto lat temu, 8 stycznia 1918 r., prezydent USA Woodrow Wilson wygłosił orędzie, którego sens i znaczenie w szczególny sposób odczuli Polacy. Oto bowiem sprawa niepodległości Polski została w nim wyrażona niezwykle jasno – mówił o niej trzynasty z czternastu punktów orędzia. „Należy stworzyć niezawisłe państwo polskie, które winno obejmować terytoria zamieszkane przez ludność niezaprzeczalnie polską, któremu należy zapewnić swobodny i bezpieczny dostęp do morza i którego niezawisłość polityczną i gospodarczą oraz integralność terytorialną należy zagwarantować paktem międzynarodowym” – oświadczył prezydent. Całość wystąpienia składała się na spójną wizję powojennego świata i warunków utrzymania przyszłego pokoju. Wilson postulował m.in., by znieść tajny sposób dogadywania się pomiędzy państwami i zastąpić go jawną, oficjalną dyplomacją. Czwarty punkt mówił o wzajemnych gwarancjach bezpieczeństwa i ograniczeniu do minimum zbrojeń, inne odnosiły się do spraw dotyczących Rosji, Belgii, Włoch, Francji, Austro-Węgier i Turcji, zaś ostatni, czternasty, przewidywał powołanie specjalnej organizacji mającej na celu dbałość o międzynarodowe bezpieczeństwo. Wszystko wiązało się z głównym celem całego orędzia, którym był światowy pokój, a sprawa Polski miała być tego pokoju istotnym elementem.
Jak wielka była waga tego oświadczenia, dowodzić nie trzeba, ale należy silnie podkreślić niebywale ważną rolę, jaką – w uwzględnieniu sprawy naszego kraju w orędziu – odegrał nasz genialny pianista i kompozytor Ignacy Jan Paderewski. Dotarł najpierw do kręgu doradców prezydenta, a potem rozmawiał z samym Wilsonem. Współgrało to z zabiegami dyplomatycznymi Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu. Razem grała polska „orkiestra niepodległościowa”. Zaczynał się znamienny rok w dziejach historii Rzeczypospolitej. Rok, którego stulecie ze wzruszeniem i dumą zaczynamy właśnie obchodzić. Pamiętamy o wielkich Polakach. I o orędziu amerykańskim – które stało się dla nas prawdziwą jutrzenką wolności.
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/historia/377170-trzynasty-punkt-razem-grala-polska-orkiestra-niepodleglosciowa