Rodzina, osobistości amerykańskiego życia publicznego, w tym trzech byłych prezydentów USA, dyplomaci i mężowie stanu z całego świata, pożegnali w sobotę na nabożeństwie żałobnym w Katedrze Narodowej Kościoła Episkopalnego w Waszyngtonie senatora Johna McCaina.

„Dziś pożegnaliśmy senatora Johna McCaina. To był wspaniały człowiek, prawdziwy bohater. Poznaliśmy się w 1988 roku i od tego czasu byliśmy bliskimi przyjaciółmi. Podziwiałam go i szanowałam. Był przyjacielem Polski. To ogromna strata”

— napisała w sobotę na Twitterze desygnowana na stanowisko ambasadora Stanów Zjednoczonych w Polsce Georgette Mosbacher.

Z kolei ambasada USA w Warszawie na swoim profilu twitterowym przypomniała w sobotę słowa zmarłego senatora o Polsce.

„Jedną z największych radości w moim życiu zawodowym było móc obserwować, jak zmienia się Polska - od szlachetnego oporu poprzez narodowe wyzwolenie aż po demokratyczny triumf. Za życia zaledwie jednego pokolenia Polska z państwa zniewolonego przez imperium zła, zmieniła się w demokratycznego lidera kontynentalnej jedności: z obiektu walki o Europę zjednoczoną, wolną oraz cieszącą się pokojem w architekta realizacji tego marzenia w imieniu innych narodów”

— czytamy w poście.

McCain - bohater wojenny wielokrotnie odznaczony za męstwo, jeden z najwybitniejszych ustawodawców w powojennej historii Stanów Zjednoczonych, który wywarł olbrzymi wpływ na politykę zagraniczną USA i niezaprzeczalny autorytet moralny Kongresu - zmarł 25 sierpnia w swoim ranchu „Sedona” w Arizonie w wieku 81 lat.

Przed nabożeństwem żałobnym w katedrze - oficjalnie Kościele Katedralnym św. Piotra i Pawła Miasta i Diecezji Waszyngtonu, neogotyckiej budowli powstałej w latach 1907-1990 - kondukt żałobny zatrzymał się na promenadzie (The Mall) koło Monumentu Weteranów Wojny Wietnamskiej, gdzie wdowa po senatorze, Cindy McCain, złożyła wieniec.

Podczas nabożeństwa córka zmarłego Meghan McCain, która jest komentatorką i współpracowniczką konserwatywnej telewizji Fox, płacząc przedstawiła długoletniego przewodniczącego kluczowej Senackiej Komisji Sił Zbrojnych jako kochającego, troskliwego i wyrozumiałego ojca siedmiorga dzieci.

Mówiąc o dokonaniach swojego ojca - czyniąc wyraźną aluzję do prezydenta Donalda Trumpa, „wielkiego nieobecnego” ceremonii żałobnej, który obiecał „uczynić Amerykę na nowo wielką” - Meghan McCain powiedziała, że „Ameryka John McCaina nie potrzebuje być uczyniona wielką, ponieważ Ameryka zawsze była wielka”.

Zgodnie z życzeniem zmarłego, prezydent Trump nie został zaproszony na uroczystości żałobne. Administrację USA reprezentowali szef kancelarii prezydenta John Kelly, doradca ds. bezpieczeństwa narodowego John Bolton oraz córka i doradczyni prezydenta Trumpa Ivanka wraz ze swoim mężem Jaredem Kushnerem.

Zasługi McCaina podczas jego 60-letniej służby dla Ameryki przypomniał Joseph Lieberman, były długoletni senator Partii Demokratycznej i przyjaciel zmarłego, podkreślając też poczucie humoru McCaina. Lieberman, który jest praktykującym żydem, zażartował, że jego zmarły przyjaciel zmusił go do przyjścia na piechotę w sobotę, w szabat, do kościoła.

Rolę Johna McCaina w doprowadzeniu do normalizacji stosunków z Wietnamem przypomniał 95-letni Henry Kissinger, były legendarny sekretarz stanu w republikańskiej ekipie prezydenta Richarda Nixona i laureat w roku 1973 Pokojowej Nagrody Nobla, za doprowadzenie do zawieszenia ognia podczas wojny wietnamskiej.

Wietnam odgrywał szczególną rolę w biografii zmarłego. Samolot McCaina, pilota amerykańskiej marynarki wojennej, został w 1967 roku zestrzelony podczas misji bojowej w okolicach Hanoi. Ciężko ranny McCain, który zdołał się katapultować z samolotu, został pojmany przez żołnierzy Wietnamu Północnego i był przetrzymywany i torturowany w obozie jenieckim przez ponad 5 lat. Ponieważ ojciec przyszłego senatora, admirał John Sidney „Jack” McCain, był w latach 1968-1972 naczelnym dowódcą sił USA w Wietnamie, władze w Hanoi zaproponowały Johnowi McCainowi wcześniejsze, przed innymi amerykańskimi jeńcami, zwolnienie z obozu w ramach wymiany jeńców wojennych. McCain nie skorzystał z tej oferty.

Podczas sobotniego nabożeństwa w intencji McCaina główne mowy żałobne wygłosili byli prezydenci - republikanin George W. Bush (2001-2009), z którym McCain stoczył zaciętą batalię o nominację Partii Republikańskiej w wyborach prezydenckich 2000 roku, oraz demokrata Barack Obama, z którym McCain przegrał w wyborach prezydenckich roku 2008.

John McCain - powiedział Bush - „był w stanie w swoich przeciwnikach politycznych widzieć człowieka”. Obama, przypominając umiejętność McCaina współpracy na rzecz interesów kraju z różnymi politykami niezależnie od ich ideologii czy przynależności partyjnej, powiedział, że przykład zmarłego senatora jest „wezwaniem, aby wznieść się ponad obecną politykę”, która „tak często wydaję się mściwa i małostkowa”.

Z pewnością teraz John McCain śmieje się jako ostatni, ponieważ zmusił mnie i George’a (Busha - PAP), abyśmy dobrze o nim tutaj mówili

— powiedział Obama wzbudzając śmiech żałobników.

W uroczystościach wzięło udział wielu gości z całego świata; władze Polski reprezentowali w Katedrze Narodowej szef Gabinetu Prezydenta RP Krzysztof Szczerski oraz sekretarz stanu, pełnomocnik rządu ds. dialogu międzynarodowego Anna Maria Anders. Senator McCain odegrał kluczową rolę w przyjęciu Polski do NATO i za swoją działalność zastał odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi RP.

Prawie tygodniowe uroczystości żałobne po śmierci Johna McCaina, zakończy w niedzielę pogrzeb na cmentarzu Akademii Marynarki Wojennej w Annapolis, prestiżowej uczelni wojskowej, którą ukończył zmarły, a wcześniej jego dziadek i ojciec. Dziadek i ojciec Johna McCaina, z których każdy był admirałem, są pochowani na Cmentarzu Narodowym w Arlington.

Podczas prywatnej ceremonii na cmentarzu w Annapolis John McCain zostanie pochowany w wybranym przez siebie grobie, który jak napisał w swej ostatniej książce „Niespokojna fala” (ang. Restless Wave), “znajduje się w pięknym miejscu na wzgórzu z widokiem na rzekę Severn” koło grobu admirała Charlesa „Chucka” Larsona, przyjaciela od czasów studenckich.

kpc/PAP