Na Białorusi w poniedziałek, 20 lutego, mija termin opłaty tzw. podatku od nieróbstwa. Dotychczas podatek ten zasilił budżet państwa 15,6 mln rubli (ponad 30 mln złotych). Jednocześnie wywołał najliczniejsze od lat protesty społeczne w kraju.

Wprowadzony dekretem prezydenckim nr 3 w kwietniu 2015 r. podatek dotyczy osób, które nie przepracowały w ciągu roku przynajmniej 183 dni, i wynosi równowartość ok. 800 zł.

O upływającym terminie opłaty podatku „od nieróbstwa” za rok 2015 r. przypomina w poniedziałek państwowa agencja BiełTA, powołując się na białoruskie ministerstwo ds. podatków. Wyjątek dotyczy osób, które mogą skorzystać ze zwolnień i zamierzają przedstawić władzom podatkowym odpowiednie dokumenty.

„Opłata na finansowanie wydatków państwowych” jest powszechnie określana jako podatek dla nierobów lub darmozjadów, a wysyłane przez służby podatkowe wezwania do zapłaty nazywa się ironicznie „listami szczęścia”.

Wprowadzając ten podatek władze Białorusi tłumaczyły, że ma on stymulować bezrobotnych do podjęcia pracy lub do oficjalnego zarejestrowania się w urzędzie pracy. Na fali kryzysu gospodarczego i dewaluacji rubla białoruskiego podatek ten przyczynił się jednak do wzrostu niezadowolenia Białorusinów. Do jego anulowania wzywa opozycja, argumentując, że uderza on w obywateli i tak dotkniętych pogarszającą się sytuacją gospodarczą. Krytycznie oceniają go także niezależni ekonomiści. W styczniu tego roku do dekretu nr 3 wprowadzono poprawki, które zwalniają z opłaty m.in. „osoby w trudnej sytuacji życiowej” i wprowadzają procedury odwoławcze.

Według niezależnych komentatorów podatek „od nieróbstwa” stał się soczewką, która skupiła społeczne niezadowolenie, związane zwłaszcza z trudną sytuacją gospodarczą, bolesną dla zwykłych obywateli. Różne siły opozycyjne zebrały w sumie 80 tys. podpisów za zlikwidowaniem podatku.

17 lutego pod hasłem „odwołania dekretu nr 3” w Mińsku doszło do największego od lat protestu; w Marszu Oburzonych Białorusinów wzięło udział ponad 2 tys. ludzi. W niedzielę do podobnych akcji doszło w kilku stolicach obwodów. Według „Biełorusskich Nowosti” w Homlu zebrało się ok. 2 tys. osób, w Mohylewie - do 1 tys., w Brześciu, Grodnie, Witebsku było po ok. 100-200 osób.

Eksperci zwracają uwagę, że w odróżnieniu od haseł politycznych używanych przez opozycję postulaty gospodarcze mają duży potencjał mobilizowania społeczeństwa do protestu. Po akcjach w minionych dniach liderzy różnych środowisk opozycyjnych ponowili apele do władz o odwołanie dekretu i o reformy gospodarcze, a także zapowiedzieli kolejne akcje społeczne.

BiełTA informuje, że organy podatkowe wysłały do Białorusinów 470 tys. wezwań do zapłaty podatku, a portal informacyjny TUT.by podaje, że dotąd z tytułu jego zapłaty do budżetu wpłynęło 15,6 mln rubli (ponad 30 mln złotych).

Za nieuiszczenie podatku grozi kara - sąd zadecyduje, czy będzie to grzywna (nie zwalnia z opłaty podatku) czy areszt i prace społeczne.

wkt/PAP