David Thouless, Duncan Haldane i Michael Kosterlitz zostali laureatami tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. Naukowcy zostali wyróżnieni za „teoretyczne odkrycia w dziedzinie topologicznych przejść fazowych i topologicznych faz materii”. Ich dokonania dają nadzieję na wielki postęp w materiałoznawstwie i elektronice.
Cała trójka nagrodzonych naukowców pracuje na amerykańskich uczelniach – 82-letni urodzony w szkockim Bearsden David Thouless na University of Washington w Seattle, 65-leni pochodzący z Londynu Duncan Haldane na Princeton University, zaś 76-letni Michael Kosterlitz, również z pochodzenia Szkot, na Brown University w Providence.
Topologia to ważny dział matematyki zajmujący się badaniem własności, które nie ulegają zmianie nawet po radykalnym zdeformowaniu obiektów, takich jak figury geometryczne, bryły i obiekty o większej liczbie wymiarów.
Stosując zaawansowane metody matematyczne tegoroczni laureaci analizowali osobliwe stany materii - nadprzewodniki przewodzące prąd elektryczny bez oporu, superciecze pozbawione lepkości oraz cienkie warstwy magnetyczne. Wyniki ich prac mogą w przyszłości znaleźć zastosowanie w tworzeniu nowych materiałów oraz w elektronice.
Thouless, Haldane i Kosterlitz otworzyli drzwi do nieznanego świata
—podkreślono w komunikacie komitetu noblowskiego.
Poza dyplomem i medalem wyróżnieni Nagrodą Nobla otrzymują do podziału osiem milionów koron szwedzkich, czyli ponad 830 tysięcy euro. Połowę otrzyma Thouless. Zobacz obraz na Twitterze
Środki na ufundowanie nagrody pochodzą z majątku pozostawionego przez Alfreda Nobla i są, zgodnie z jego testamentem, inwestowane przez Fundację Nobla.
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki przyznawana jest od 1901 roku. Jako pierwszy otrzymał ją Wilhelm Conrad Roentgen „w uznaniu zasług, które oddał przez odkrycie promieniowania elektromagnetycznego nazwanego promieniowaniem rentgenowskim”.
W 1903 roku nagrodę, wspólnie z mężem Pierre’em Curie oraz Antoine’em Henrim Becqeurelem otrzymała Maria Skłodowska-Curie. Trójkę uhonorowano za badania nad promieniotwórczością.
Wśród laureatów zdarzały się niespodzianki. Brytyjczyk Joseph Thomson otrzymał Nobla z fizyki za to, że dowiódł, iż elektron jest cząstką, zaś jego syn George za to, że udowodnił, iż elektron jest falą.
W ubiegłym roku nagrodę w dziedzinie fizyki otrzymali Japończyk Takaaki Kajita i Kanadyjczyk Arthur B. McDonald za odkrycie oscylacji neutrin – co dowodzi, że te cząstki elementarne mają masę.
kk/PAP
Publikacja dostępna na stronie: https://wpolityce.pl/swiat/310723-trzech-laureatow-nagrody-nobla-w-dziedzinie-fizyki-naukowcy-zostali-wyroznieni-za-badania-nad-kwantami