Ukraina obejmuje miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Czy Polska będzie następna? Test przywództwa w Międzymorzu

Fot. White House (Pete Souza) / Maison Blanche (Pete Souza)/Wikimedia Commons
Fot. White House (Pete Souza) / Maison Blanche (Pete Souza)/Wikimedia Commons

1 stycznia 2016 roku Ukraina zostanie członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ – najwyższej władzy międzynarodowej, która czasami bywa podzielona i bezsilna, czasami rozstrzyga wojny i innymi sposobami zmienia świat, a zawsze służy za główne forum dialogu dyplomatycznego.

Ukraina obejmie miejsce niestałe na kadencję kończącą się 31 grudnia 2017 roku. Kadencje niestałych członków RB trwają równe dwa lata i żadne państwo nie może być wybrane dwukrotnie z rzędu. Wybiera Zgromadzenie Ogólne ONZ, w którym równorzędny głos mają obecnie 193 państwa. Ukrainę wybrano 177 głosami na miejsce przysługujące Grupie Wschodnioeuropejskiej. Grupie przysługuje tylko jedno z 10 niestałych miejsc w RB. Poprzednikiem Ukrainy w kadencji 2014-2015 był inny sąsiad Polski – Litwa.

Polska – należąca do Grupy Wschodnioeuropejskiej tak, jak Ukraina i Litwa – już kilka lat temu zgłosiła swoją kandydaturę na następną kadencję 2018-2019. Długie wyprzedzenie jest zgodne ze standardami ONZ. Pozwala prowadzić kampanię wyborczą poprzez między innymi udział w inicjatywach międzynarodowych na rzecz bezpieczeństwa, oraz negocjacje dwustronne i wielostronne z licznymi państwami grupy i reszty świata. Wybory będą jesienią 2017 roku.

Grupa Wschodnioeuropejska to pozostałość bloku wschodniego i zimnej wojny. Składa się z byłych komunistycznych państw Europy, włącznie z powstałymi lub odtworzonymi po rozpadzie Związku Sowieckiego (tylko Kazachstan i republiki środkowoazjatyckie trafiły do innej grupy), oraz Czechosłowacji i Jugosławii. Obejmuje 23 państwa, w tym Rosję, która ma miejsce stałe w Radzie Bezpieczeństwa i należy do grupy w celach innych, niż wybór członków niestałych.

Ale dopóki Grupa Wschodnioeuropejska istnieje – zmiana systemu wyboru niestałych członków Rady Bezpieczeństwa wymagałaby wieloletnich starań o niepewnym wyniku – może być przydatna do budowania przywódczej pozycji Polski w regionie. Międzymorze zdefiniowane standardowo – bez Skandynawii na północy, a Grecji i Turcji na południu – zawiera się w Grupie Wschodnioeuropejskiej. Rosja utrzymuje sojusz z Białorusią, oraz słabsze więzi z Armenią i kilkoma innymi krajami grupy, lecz ogólnie jest izolowana. Poza Polską nikt w grupie nie ma potencjału do przewodzenia.

Wolna Polska tylko raz przez 25 lat od końca zimnej wojny dostała się do Rady Bezpieczeństwa – na kadencję 1996-1997. Wybierając Polskę jesienią 1995 roku, państwa świata kierowały się nie tym, jakie siły polityczne były wówczas u władzy w Warszawie (prezydent Lech Wałęsa i rząd koalicyjny SLD-PSL). Sytuacja wewnętrzna państw ma nikłe, a często żadne znaczenie w polityce międzynarodowej. Przeważył historyczny wkład Polski w rozwiązanie Układu Warszawskiego i pokojowe ułożenie stosunków w Europie po rozpadzie ZSRS, oraz nowszy wkład wojskowy i dyplomatyczny w zakończenie największych wojen bałkańskich końca XX wieku. Później Polsce brakowało ambicji lub umiejętności.

12
następna strona »

Zapraszamy do komentowania artykułów w mediach społecznościowych