Po niedzielnym referendum, w którym Grecy odrzucili warunki stawiane przez międzynarodowych wierzycieli, strefa euro czeka na nowe propozycje ze strony Aten. Obok deklaracji współpracy zabrzmiały ostrzeżenia, że rozmowy z kredytodawcami będą teraz trudniejsze.

Europejski Bank Centralny (EBC) ogłosił w poniedziałek wieczorem, że utrzymuje kredyty ratunkowe dla banków greckich (tzw. ELA) na poziomie ustalonym 26 czerwca, czyli 89 mld euro.

Krótko wcześniej prezydent Francji Francois Hollande i kanclerz Niemiec Angela Merkel, po rozmowach w Paryżu, zapewnili, że drzwi dla negocjacji pozostają otwarte, ale Ateny powinny złożyć teraz poważne propozycje. Merkel wskazała, że nie są obecnie spełnione wymagania konieczne do rozpoczęcia negocjacji o konkretnym programie Europejskiego Mechanizmu Stabilności (ang. ESM).

W niedzielnym referendum w Grecji zwyciężyli zwolennicy odrzucenia warunków, jakie stawiali Grecji międzynarodowi wierzyciele - Komisja Europejska (KE), EBC i Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW). Teraz przywódcy państw strefy euro zadecydują, czy zaoferować Grecji kolejny pakiet pomocy finansowej, czy też dopuścić do jej bankructwa i być może wyjścia ze strefy euro.

Premier Grecji Aleksis Cipras powiedział w poniedziałek Merkel, że nowe propozycje antykryzysowe przedstawi we wtorek. Tego dnia wieczorem spotkają się przywódcy krajów strefy euro na nadzwyczajnym szczycie w Brukseli, poprzedzonym rozmowami ministrów finansów. Według komentatorów Ateny prócz nowych propozycji przedstawią prośbę o restrukturyzację długu. Wynik szczytu trudno przewidzieć, ponieważ kraje strefy euro bardzo różnią się w opiniach na temat dalszej strategii wobec Grecji.

Wśród pierwszych reakcji na wynik referendum KE zadeklarowała, że jest nadal gotowa „pracować z władzami greckimi”, ale nie może negocjować nowego porozumienia ws. pomocy finansowej bez mandatu eurogrupy. Komisja zapewniła, że stabilność strefy euro nie jest zagrożona. MFW oświadczył, że „przyjął do wiadomości wyniki referendum” i jest gotów pomóc Grecji, jeżeli zostanie o to poproszony.

Szef eurogrupy Jeroen Dijsselbloem powiedział, że utrzymanie Grecji w tej grupie „jest wciąż ich (Greków) i moim celem”. Dodał jednak, że wynik referendum utrudnił rozmowy z kredytodawcami. Rezultat głosowania zwiększa przepaść między Grecją a innymi państwami strefy euro - mówił także wiceszef KE Valdis Dombrovskis.

Szef polskiego MSZ Grzegorz Schetyna ocenił podczas wizyty w Irlandii, że jedyną drogą do porozumienia są negocjacje.

Ze strony eurogrupy musi być otwarcie i konsekwencja

— powiedział; z kolei Grecy według niego „muszą wiedzieć, że wkraczają w ostatnią fazę negocjacji i muszą podjąć trudne decyzje”.

O Grecji rozmawiali też w Warszawie ministrowie finansów państw Trójkąta Weimarskiego. Zgodzili się oni, że protekcjonizm i izolacja nie są właściwą drogą w UE - przekazał polski minister Mateusz Szczurek po rozmowach z ministrami z Niemiec - Wolfgangiem Schaeublem i Francji - Michelem Sapinem.

Francja jeszcze przed spotkaniem Hollande-Merkel zasygnalizowała, że jest gotowa rozmawiać na temat greckiego długu. Minister ds. europejskich Harlem Desir podkreślił, że „nie” w greckim referendum nie jest jednoznaczne z chęcią opuszczenia przez Grecję strefy euro.

Rynki zareagowały w poniedziałek na wynik referendum lekkimi spadkami, ale obyło się bez paniki. Sondaż przeprowadzony w niedzielę wśród inwestorów wskazał, że oceniają oni ryzyko wyjścia Grecji ze strefy euro na 50 proc., czyli tak, jak tydzień wcześniej.

Strefa euro dysponuje wszystkimi narzędziami, „by radzić sobie z sytuacją” - zapewnił Dombrovskis. Wymienił w tym kontekście unię bankową i ESM. Również EBC wykorzystuje wszystkie możliwości, by zapewnić stabilność finansową - dodał.

W samej Grecji minister finansów Janis Warufakis poinformował o swej dymisji; na jego miejsce powołano głównego negocjatora greckiego rządu w rozmowach z wierzycielami Euklida Cakalotosa. Warufakis wyjaśnił, że według przekazanych mu opinii ministrowie finansów innych krajów strefy euro z niechęcią widzą go na wspólnych posiedzeniach.

Greckie banki będą zamknięte jeszcze we wtorek i środę, a dzienny limit wypłat z bankomatu zostanie utrzymany na poziomie 60 euro. Pierwotnie banki miały być otwarte w poniedziałek.

PAP/ansa