Najstarsze na świecie rafy koralowe tzw. średnich głębokości, czyli położone między 30 a 150 metrami, zidentyfikowali naukowcy w Górach Świętokrzyskich. Pochodzą sprzed około 390 mln lat i są starsze od dotychczas znanych o 150 mln lat.

Rafy koralowe to jedne z najbardziej złożonych ekosystemów, powszechnie znane z płytkich i ciepłych mórz. Budowane są przede wszystkim przez koralowce pozostające w symbiozie z jednokomórkowymi glonami.

Od kilkunastu lat na świecie bardzo intensywnie rozwijają się badania raf średnich głębokości tzw. raf mezofotycznych położonych na głębokości sięgającej od 30 do 150 metrów. (…) Najstarsze dotychczas znane rafy tego typu pochodziły z epoki triasu, czyli około 240 mln lat temu, a znajdowały na terenie stanu Newada w Stanach Zjednoczonych

– poinformował Instytut Geologii Podstawowej Uniwersytetu Warszawskiego.

Zespół badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Adama Mickiewicza zidentyfikował jednak w Górach Świętokrzyskich znacznie starsze rafy mezofotyczne. Datowane są one na środkowy dewon i pochodzą sprzed około 390 mln lat.

Bogate zespoły płaskich i liściastych koralowców naukowcy zidentyfikowali na dwóch stanowiskach: w Skałach koło Nowej Słupi i kamieniołomie Laskowa koło Kostomłotów. Poza koralowcami rafy te zamieszkiwały liliowce, gąbki i ramienionogi - dwuskorupkowe organizmy podobne nieco do małży. Naukowcy zrekonstruowali też liściaste koralowce, nieco przypominające kształtem główkę sałaty.

Obecność płaskich koralowców 390 milionów lat temu świadczy o tym, że symbioza koralowców z glonami jest bardzo stara. Dewońskie koralowce mezofotyczne, podobnie jak współczesne, wychwytywały zaś nieliczne promienie światła na zasadzie „paneli słonecznych”. Musiały być płaskie, by w ten sposób łapać światło, którego do morskich głębin dociera już bardzo niewiele.

Odkrycia naukowcy dokonali latem 2016 roku.

Było to trochę przypadkowe. Jestem głównie geologiem, ale uczestnicząc w jednej z konferencji na Hawajach wysłuchałem wielu wystąpień poświęconych rafom średniej głębokości. Słuchając tych wykładów przypomniałem sobie, że takie ślady z czasów dewonu widziałem w Górach Świętokrzyskich. Koralowce z tej rafy opracowywałem w swoim doktoracie kilka lat temu. Niemal natychmiast po powrocie z Hawajów pojechałem więc na miejsce i stwierdziłem, że wygląda to niemal tak samo, jak współczesne rafy mezofotyczne

– wyjaśnił dr Mikołaj Zapalski z Uniwersytetu Warszawskiego.

Wpracach - oprócz dr. Zapalskiego - uczestniczyli: prof. Stanisław Skompski z Uniwersytetu Warszawskiego, dr Tomasz Wrzołek z Uniwersytetu Śląskiego i dr hab. Błażej Berkowski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Naukowcy odkryli w Puszczy Białowieskiej kilkadziesiąt kurhanów sprzed 1,5 tys. lat

PAP