Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz spotkał się z  rodziną Jana Karskiego oraz przedstawicielami Towarzystwa Jana Karskiego.

Jest zaszczytem dla mnie, że mogę dzisiaj na Państwa ręce przekazać tę szablę, która najlepiej symbolizuje honor oficera polskiego, honor żołnierza polskiego, a także ten mundur, który dla polskiego żołnierza tak wiele znaczy

— powiedział na spotkaniu z rodziną i przedstawicielami Towarzystwa Jana Karskiego minister obrony narodowej Antoni Macierewicz.

Zwracamy dług wobec jednego z najbardziej z bohaterskich żołnierzy Rzeczpospolitej. Spłacamy dług, który tak długo był odkładany, a generał Kozielewski, pan generał Jan Karski był tą osobą, która na cały świat rozsławiła imię polskie, jako narodu nie tylko bohaterskiego, ale także narodu, który potrafił w najtrudniejszych dla siebie chwilach poświęcić się także dla ratowania współobywateli innej narodowości, który nie rozróżniał zagrożonych według narodowości, lecz według tego, kto był prześladowany a kto był prześladowcą. Można by rzec, że Jan Karski najbardziej ze znanych wszystkich Polaków tamtego okresu ucieleśniał idee Rzeczpospolitej, idee Polskości, wartości którymi zawsze powinniśmy być wierni

— mówił podczas spotkania szef MON.

Dla mnie osobiście Jan Karski poza tymi wielkimi dokonaniami, które są przywoływane tak często i słusznie był także wielkim nauczycielem historii. (…) Myślę, że jeszcze musimy dużo zrobić, żeby odwdzięczyć się zarówno jemu, jak i tym, którzy jego pamięć przywracacie do obecności w polskim społeczeństwie i na całym świecie

— powiedział na spotkaniu minister Macierewicz.

Dziś wręczone zostaną Rodzinie – generalskie insygnia - szabla generalska, rogatywka i pełny mundur. Dziękuje żołnierskim: Ku chwale ojczyzny!

— mówiła podczas spotkania Wiesława Kozielewska – Trzaska.

W czwartek szef MON przekazał na ręce Wiesławy Kozielewskiej – Trzaski, bratanicy Jana Karskiego szablę oraz mundur wojskowy. W spotkaniu, które odbyło się w Ministerstwie Obrony Narodowej uczestniczył także: Jerzy Kozielewski – stryjeczny wnuk, Jacek Woźniak – sekretarz Towarzystwa Jana Karskiego, Andrzej Ludek – przedstawiciel Towarzystwa Jana Karskiego oraz dyrektor Departamentu Kadr Radosław Peterman.

Przypomnijmy, że Jan Karski urodził się 24 czerwca 1914 r. w Łodzi jako Jan Romuald Kozielewski, ukończył studia na wydziale prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W 1939 r. został zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Uczestniczył w kampanii wrześniowej będąc oficerem 5 Dywizjonu Artylerii Konnej. Po ataku ZSRR na Polskę znalazł się w sowieckiej niewoli, z której wydostał się udając zwykłego szeregowca. W 1939 r. dotarł do Warszawy i rozpoczął działalność konspiracyjną.

Propozycję tajnego wyjazdu do Londynu w celu przedstawienia emigracyjnym władzom polskim oraz Brytyjczykom raportu o sytuacji w okupowanej przez Niemców Polsce złożył Karskiemu latem 1942 r. Delegat Rządu na Kraj Cyryl Ratajski. Kurier Polskiego Państwa Podziemnego miał reprezentować w swej misji wszystkie polskiej podziemne stronnictwa polityczne, był także rzecznikiem eksterminowanej przez Niemców ludności żydowskiej. W porozumieniu m.in. z Leonem Feinerem, przedstawicielem żydowskiej partii socjalistycznej Bund, dwukrotnie przedostał się na teren getta warszawskiego, aby na własne oczy przekonać się o losie zamkniętej tam ludności żydowskiej. W przebraniu wartownika przedostał się także do niemieckiego obozu tranzytowego w Izbicy pod Lublinem. Następnie wyjechał do Londynu, wioząc ze sobą dokumenty, dotyczące sytuacji w Polsce i losie ludności Żydowskiej. Relacja Karskiego została przedstawiona Brytyjczykom 25 listopada.

Na podstawie relacji Karskiego 10 grudnia 1942 r. Rząd RP w Londynie wydał notę skierowaną do rządów sprzymierzonych ws. terroru i dyskryminacji Żydów. Napisano w niej, że w ciągu trzech lat okupacji Polski, Niemcy zabili prawie trzecią część Żydów, mieszkających w niej przed wojną (ponad 3 mln). 17 grudnia 1942 r. 12 państw alianckich potępiło masową zagładę Żydów.

W 1943 r. kurier dostał się do Nowego Jorku, gdzie spotykał się z politykami, dyplomatami, dziennikarzami i przedstawicielami świata kultury. 28 lipca 1943 r. w Białym Domu przyjął Karskiego prezydent USA Franklin Delano Roosevelt. Jak wspominał Karski, amerykańscy politycy słuchali go uważnie, jednak nie dowierzali skali zbrodni, popełnianej przez Niemców. W 1944 r. napisał książkę „Tajne państwo”, która szybko zyskała status bestsellera na amerykańskim rynku. Po wojnie pozostał w Stanach, związał się z uczelnią Georgetown, gdzie wykładał stosunki międzynarodowe i teorię komunizmu.

W 2012 r. prezydent Barack Obama uhonorował pośmiertnie Karskiego, zmarłego 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie, Medalem Wolności, najwyższym cywilnym odznaczeniem amerykańskim. Polski kurier został także odznaczony m.in. Orderem Orła Białego, a także tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

wkt/Twitter MON/PAP