Prezydent Andrzej Duda otworzył w poniedziałek wystawę „Rodzime zwyczaje i obrzędy w sztuce polskiej XIX i XX wieku” w Pałacu Prezydenckim. Ekspozycja prezentuje polskie korzenie kulturowe i jest elementem polityki historycznej - mówił prezydent.

Ta ekspozycja ma charakter swoistego przewodnika, nie jest zbiorem przypadkowych dzieł sztuki. Towarzyszy jej pewna myśl, niezwykle istotna z punktu widzenia odpowiedzi na pytanie, skąd wzięliśmy się jako społeczeństwo, jako naród, jakie są nasze korzenie kulturowe. One tkwią właśnie w tych obrzędach przedstawionych na eksponowanych w pałacu dziełach sztuki z XIX i XX wieku. (…) Obrzędach chrześcijańskich i tych, które mają źródło jeszcze w czasach pogańskich, ale które na trwałe weszły do naszej tradycji. Do dzisiaj z nich właśnie wywodzi się wiele zwyczajów kultywowanych w polskim społeczeństwie

— mówił Andrzej Duda.

Bardzo często mówimy o polityce historycznej związanej z walką o niepodległość, o polityce historycznej związanej z takim „patriotyzmem boju”. A ta wystawa reprezentuje politykę historyczną, która pokazuje naszą kulturę, pokazuje, czego broniliśmy, o co walczyliśmy. Walczyliśmy o to, żeby polskość istniejącą w tych właśnie obyczajach zachować. Dzięki temu trwamy jako naród i w efekcie - trwamy jako państwo

— dodał prezydent.

Wystawę tworzy 39 obrazów z krakowskiego Muzeum Narodowego. Jej tematem są rodzime tradycje i obyczaje, które znalazły wyraz w malarstwie polskim XIX i XX wieku. Ekspozycja, której kluczem doboru był kalendarz liturgiczno-obrzędowy Kościoła katolickiego, ukazuje zarówno tradycje religijne i świeckie, związane zarówno z obyczajowością ludu, jak i z etosem szlacheckim.

W Pałacu Prezydenckim można oglądać m.in. obrazy Józefa Chełmońskiego i Leona Wyczółkowskiego poświęcone kultowi Matki Boskiej. Prócz tego wystawę tworzą obrazy związane z Bożym Narodzeniem i Wielkanocą autorstwa Tadeusza Makowskiego, Ludwika de Laveaux, Teresy Roszkowskiej oraz przedstawienia Teodora Axentowicza, Józefa Czajkowskiego i Antoniego Piotrowskiego odnoszące się do święta Ofiarowania Pańskiego, zwyczajowo nazywanego świętem Matki Boskiej Gromnicznej, procesji odbywanych wśród pól i ludowych obyczajów weselnych.

Wystawa prezentuje także obrazy Walerego Eljasza Radzikowskiego, Ferdynanda Ruszczyca, Witolda Pruszkowskiego i Zofii Stryjeńskiej ukazujące obyczaje związane z nocą świętojańską - palenie sobótek, puszczanie wianków i szukanie kwiatu paproci - oraz prace artystów krakowskich: Stanisława Rodzińskiego, Elżbiety Arend-Sobockiej, Pawła Taranczewskiego i Jacka Sroki z lat osiemdziesiątych XX wieku, zwanych „dekadą oporu”. Bohaterem wystawy, której kuratorką jest Wacława Milewska, jest także Tadeusz Kościuszko, którego 200. rocznicę śmierci obchodzić będziemy w przyszłym roku. Na wystawie w Pałacu Prezydenckim pokazywane są obrazy Michała Stachowicza pochodzące z rozbudowanego katafalku wzniesionego na pogrzeb Kościuszki.

Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie dr Andrzej Betlej przypomniał, że większość prac, które znalazły się na wystawie powstała w czasach, gdy Rzeczpospolita nie istniała. „Owe prace z jednej strony odzwierciedlały i utrwalały polskie tradycje i świąteczne obyczaje, a z drugiej - kreowały i kształtowały zasadniczy zestaw wyobrażeń, swoistą ikonosferę życia na ziemiach polskich w XIX wieku. (…) Wystawa prezentuje zatem zarówno uniwersalizm, jak i swoistość kultury polskiej” - mówił Betlej.

Wystawa w Pałacu Prezydenckim będzie prezentowana do końca stycznia przyszłego roku.

lap/PAP