Stefan Elek, Węgier, który walczył w Powstaniu Warszawski, został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Order został przyznany w uznaniu wybitnych zasług w umacnianiu przyjaźni polsko-węgierskiej oraz za pomoc udzielaną Polakom w czasie Powstania Warszawskiego.

Stefan Elek urodził się na Węgrzech w 1917 roku. Do Polski przyjechał w 1944 roku jako kawalerzysta.

Wraz z oddziałem odmówił walki przeciwko Polakom w Powstaniu Warszawskim, a po kontakcie z Armią Krajową ochraniał polską ludność cywilną. Uratował od kilkuset do nawet dwóch tysięcy cywilów

—przypomina Radio Gdańsk.

Węgry w czasie II wojny światowej były sprzymierzone z III Rzeszą, ale wśród żołnierzy byli tacy, którzy byli przeciwnikami Hitlera i brali udział w ruchu oporu. Do nich należał Stefan Elek, który razem z kolegami w czasie Powstania Warszawskiego ratował mieszkańców stolicy.

Podjechaliśmy w górę ulicą Karową, tam w szpitalu mieściło się dowództwo jakiegoś oddziału powstańczego i nasi oficerowie zaproponowali im, że przejdziemy na ich stronę. Nie przyjęli naszej propozycji, ale skierowali nas na ulicę Puławską, gdzie nie było jeszcze walk. Tam zameldowaliśmy się w dowództwie AK, oddając się do jego dyspozycji. Nasze konie zostały zaprzężone do wozów. Przez dwa tygodnie wywoziliśmy cywilów z Warszawy. Niemcy nas przepuszczali, na naszych wozach biedni ludzie całymi rodzinami z małym bagażem dojeżdżali do Milanówka, Grodziska, Błonia i Podkowy Leśnej, tam się rozchodzili, a myśmy wracali do Warszawy i na drugi dzień to samo…

—opowiadał.

Nasz udział w tej strasznej sprawie polegał na tym, że węgierskie konie ciągnęły polskie wozy i na wozach tych biednych warszawiaków, którym jakoś udało się uratować swoje życie. Powstania Warszawskiego nigdy nie zapomnę, to było jak koniec świata

—opowiadał Stefan Elek.

Po upadku Powstania Warszawskiego Stefan Elek postanowił zamieszkać w Polsce. W 1945 r. został aresztowany przez Armię Czerwoną i wywieziony do ZSRR. Udało mu się uciec z transportu i dzięki pomocy wielu Polaków wrócił do Polski. Nie wrócił już na Węgry, zamieszkał w Gdański i ożenił się z Polką.

W imieniu Prezydenta Andrzeja Dudy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Elekowi wręczył minister Maciej Łopiński

To odznaczenie nosi człowiek wybitny, prawy, mężny, wierny. Człowiek - symbol związków jakie łączyły i łączą nasze dwa narody, Polskę i Węgry

—podkreślał w czasie uroczystości minister Maciej Łopiński.

ann/radiogdansk.pl/telewizjarepublika.pl