Projekt nowej ustawy metropolitalnej, zakładający utworzenie z Warszawy oraz gmin podwarszawskich obszaru metropolitalnego, jest już dostępny na stronie Sejmu. Niestety, jak widać po komentarzach, niewielu zawziętych krytyków tej propozycji zdecydowało się na przeczytanie projektu. Mylący jest też stosowany przez media skrót myślowy „przyłączenia gmin podwarszawskich do Warszawy”, który może wprowadzać w błąd.

W związku z tym, poniżej przygotowałem krótkie podsumowanie najważniejszych aspektów planowanej reformy w formie trzech pytań i odpowiedzi.

Czy gminy podwarszawskie staną się dzielnicami Warszawy?

Nie, gminy podwarszawskie zachowają swój status gminny, nie stając się dzielnicami Warszawy. 33 gminy, w tym gmina Warszawa, mają stanowić związek metropolitalny pod nazwą „m. st. Warszawa”, czyli coś w rodzaju „powiatu warszawskiego”. Władze metropolitalne (Prezydent oraz Rada) będą wykonywały przede wszystkim kompetencje powiatów. Jedyną kompetencją, którą gminy mają stracić na rzecz nowej jednostki, będzie kompetencja organizowania komunikacji publicznej. Podkreślmy, że obecnie duża część podwarszawskich gmin tego zadania nie realizuje, bądź ponosi z tego tytułu dodatkowe koszty, np. na wspólny bilet.

Gminy zachowają swój status gminny oraz swoje władze. Nie staną się dzielnicami gminy Warszawa, pozostając odrębnymi gminami. Gmina Warszawa w dalszym ciągu będzie się dzieliła na dobrze znane dzielnice, takie jak Śródmieście, Ursynów czy Wola, które zachowają swoje władze dzielnicowe.

Podmioty, które przestaną istnieć, to powiaty podwarszawskie, których kompetencje przejmą władze metropolitalne. Te gminy, które należą do obecnych powiatów podwarszawskich, a które nie będą włączone do metropolii, zostaną przyłączone do innych powiatów.

Podsumowując powyższe, operacja tworzenia metropolii będzie przypominać przyłączanie gminy lub gmin do innego powiatu i nie będzie prowadzić do likwidacji samorządności gmin czy redukowania ich statusu do dzielnic. Gminy zachowają swoją samodzielność w ramach kompetencji z ustawy o samorządzie gminnym. „Ofiarą” reformy nie będą gminy, tylko powiaty.

Jakie będą władze metropolii i kto będzie je wybierał?

Metropolia, która zastąpi powiaty podwarszawskie, będzie nosiła nazwę „m. st. Warszawy”. Na czele metropolii będzie stał Prezydent m. st. Warszawy, zaś funkcje uchwałodawcze będzie pełniła Rada m. st. Warszawy. Oba organy będą wybierane przez mieszkańców całej metropolii, tj. gminy Warszawa oraz gmin podwarszawskich.

W Radzie m. st. Warszawy będą zasiadali radni wybierani po jednym z każdej gminy podwarszawskiej oraz po jednym z każdej dzielnicy gminy Warszawa. Głosowanie w Radzie będzie się odbywało w systemie tzw. podwójnej większości, co oznacza, że za uchwałą będzie się musiała opowiedzieć większość ustawowego składu Rady, stanowiąca jednocześnie taką liczbę radnych, że mieszkańcy reprezentowanych przez nich gmin lub dzielnic gminy Warszawa stanowią większość ludności zamieszkałej na obszarze miasta stołecznego Warszawy (metropolii).

W przypadku gmin, tak jak podkreśliłem wyżej, ich ustrój pozostaje bez zmian. Podobnie bez zmian (oprócz kompetencji do organizowania komunikacji publicznej) pozostają kompetencje gmin. Mieszkańcy podwarszawskich miejscowości będą wybierali swoich włodarzy oraz rady gmin.

Gmina Warszawa zachowa swój podział na dzielnice. Zarządy dzielnic zostaną zmniejszone do trzech osób, zyskując większą podmiotowość i nowe kompetencje. Ciekawostką jest to, że Prezydent m. st. Warszawy, wybierany przez całą metropolię, będzie pełnił jednocześnie funkcję burmistrza gminy Warszawa.

Jakie gminy wejdą w skład metropolii?

Zgodnie z art. 2 ustawy, miasto stołeczne Warszawa obejmie 33 gminy, w tym gminę Warszawa oraz gminy: Błonie, Brwinów, Góra Kalwaria, Grodzisk Mazowiecki, Halinów, Izabelin, Jabłonna, Józefów, Karczew, Kobyłka, Konstancin-Jeziorna, Legionowo, Lesznowola, Łomianki, Marki, Michałowice, Milanówek, Nadarzyn, Nieporęt, Otwock, Ożarów Mazowiecki, Piaseczno, Piastów, Pruszków, Raszyn, Stare Babice, Sulejówek, Wiązowna, Wieliszew, Wołomin, Ząbki, Zielonka.

Gmina Warszawa w dalszym ciągu będzie się dzieliła na następujące dzielnice: Bemowo, Białołęka, Bielany, Mokotów, Ochota, Praga-Południe, Praga-Północ, Rembertów, Śródmieście, Targówek, Ursus, Ursynów, Wawer, Wesoła, Wilanów, Włochy, Wola i Żoliborz.