Nie jest dopuszczalne, by w wyniku obstrukcji części sędziów Trybunał Konstytucyjny nie mógł podejmować rozstrzygnięć, więc interwencja ze strony ustawodawcy jest niezbędna i propozycje w projekcie dają taką szansę - powiedział PAP szef komisji sprawiedliwości Marek Ast (PiS), pytany o projekt PiS ws. TK.

Ast: Data procedowania projektu zależy od marszałek Sejmu

Zaprzeczył jednocześnie, jakoby intencją było „odblokowanie” TK przed wyznaczoną na 30 maja rozprawą ws. ustawy o SN.

Posłowie PiS złożyli w Sejmie w czwartek projekt ustawy ws. „usprawnienia działalności TK”; chodzi o zmniejszenie minimalnej liczby sędziów Zgromadzenia Ogólnego i pełnego składu TK do 9 sędziów. Znowelizowane przepisy mają mieć zastosowanie do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie noweli.

Poseł Ast w rozmowie z PAP podkreślił, że to, czy projekt ustawy będzie procedowany na przyszłotygodniowym posiedzeniu Sejmu, zależy od marszałek Elżbiety Witek. Przyznał, że raczej nie będzie wtedy rozpatrywany.

Aby projekt mógł się znaleźć na posiedzeniu, to musielibyśmy mieć opinie Biura Analiz Sejmowych

— powiedział.

Aczkolwiek nie jest to wykluczone, bo pierwsze czytanie tego projektu mogłoby się odbyć i projekt mógłby zostać skierowany potem do właściwej komisji

— dodał.

Nawet jeżeli byłby uchwalony na tym posiedzeniu Sejmu (9 maja - PAP), to do końca maja te przepisy nie są w stanie wejść, bo projekt musi jeszcze trafić do Senatu i do prezydenta, więc to jest cały proces legislacyjny

— podkreślił szef sejmowej komisji sprawiedliwości.

„Chodzi o odblokowanie Trybunału na przyszłość”

Jak wskazał polityk, „nawet przy przyspieszonej ścieżce” nie zakończy się proces ten przed początkiem czerwca, „więc sugestie, że chodzi o to, aby do końca maja Trybunał Konstytucyjny mógł rozstrzygnąć lub zebrać się w tym pełnym składzie w wyznaczonym na 30 maja terminie - to nie chodzi o to”.

Chodzi o odblokowanie Trybunału Konstytucyjnego na przyszłość

— podkreślił.

Nie jest dopuszczalne, by w wyniku obstrukcji części sędziów TK - jedyny organ upoważniony do badania zgodności ustaw z konstytucją - nie mógł podejmować rozstrzygnięć, więc interwencja ze strony ustawodawcy jest niezbędna i propozycje zawarte w projekcie dają taką szansę

— dodał.

Ast przyznał, że od decyzji marszałek Sejmu zależy też, czy projekt trafi do kierowanej przez niego komisji, czy do komisji ustawodawczej.

„Proponowana ustawa usprawni działalność TK i zapewni ciągłość działania”

Posłowie PiS złożyli w Sejmie projekt ustawy ws. „usprawnienia działalności TK”; chodzi o zmniejszenie minimalnej liczby sędziów Zgromadzenia Ogólnego i pełnego składu TK do 9 sędziów. Znowelizowane przepisy mają mieć zastosowanie do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie noweli.

Projekt nowelizacji ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, który został złożony w Sejmie, dotyczy - jak wskazano w uzasadnieniu - usprawnienie działalności Trybunału Konstytucyjnego przez zmniejszenie minimalnej liczebności Zgromadzenia Ogólnego z 2/3 liczby sędziów Trybunał (tj. 10 sędziów) do 9 oraz pełnego składu Trybunału z 11 do 9 sędziów.

Proponowana ustawa usprawni działalność Trybunału i umożliwi szybsze rozpoznanie spraw o kluczowej wadze – zapewni ciągłość działania Trybunału w sytuacjach, gdy zebranie odpowiedniej liczby sędziów będzie utrudnione lub obiektywnie niemożliwe m.in. w przypadku, gdy miejsca te pozostaną nieobsadzone albo w razie długotrwałej choroby sędziego lub sędziów

— czytamy w uzasadnieniu projektu.

Jak wskazano, „ustawa uniemożliwi także ewentualne celowe obstrukcje, które mogą być destrukcyjne zarówno z perspektywy samej instytucji, jak i całej Rzeczypospolitej”.

Podkreślić należy, iż proponowana minimalna liczebność zarówno Zgromadzenia Ogólnego, jak i pełnego składu przewidująca liczbę dziewięciu sędziów Trybunału nie różni się w sposób istotny od obecnego stanu prawnego – 10 sędziów w przypadku Zgromadzenia Ogólnego i 11 sędziów w przypadku pełnego składu. Nie można argumentować, że różnica jednego (w przypadku Zgromadzenia Ogólnego) albo dwóch (w przypadku pełnego składu) sędziów biorących udział w Zgromadzeniu albo zasiadających w składzie w sposób istotny wpływa na treść i jakość odpowiednio uchwały albo orzeczenia. Ponadto zwrócić należy także uwagę, że dziewięciu sędziów stanowi 60 proc. całego składu Trybunału

— czytamy.

Autorzy projektu wskazują, że „w odniesieniu do pełnego składu nie można pominąć faktu, iż propozycja ta stanowi powrót do rozwiązań funkcjonujących w uprzednio obowiązujących ustawach o Trybunale Konstytucyjnym”.

Projekt ustawy ma na celu realizację wartości, która wynika wprost z Konstytucji – przede wszystkim z jej preambuły, ale także z konstytucyjnego prawa do sądu – tj. wartości w postaci rzetelności i sprawności działania sądów i trybunałów. Składy orzekające muszą zatem być skonstruowane w taki sposób, by gwarantowały rzetelne rozpoznanie sprawy, a jednocześnie sprawne, tj. bez nieuzasadnionej zwłoki. Warto w tym kontekście warto należy pamiętać o istnieniu również instytucji wyłączenia sędziego Trybunału z rozpoznania sprawy

— podkreślono.

Nowelizacja zmienia: art. 8 w ust. 1 - odnoszący się do podejmowania uchwał przez Zgromadzenie Ogólne TK - poprzez zastąpienie wyrazów „2/3 ogólnej liczby” wyrazem „dziewięciu”; zmienia też art. 37 w ust. 2 ustawy - odnoszący się do liczby pełnego składu Trybunału - zastępując wyraz „jedenastu” wyrazem „dziewięciu”.

Jak czytamy w projekcie, znowelizowane przepisy mają mieć zastosowanie do postępowań przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie noweli.

Ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Spór o kadencję prezes TK

Na 30 maja Trybunał Konstytucyjny wyznaczył termin rozprawy w sprawie nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym. Wniosek prezydenta Andrzeja Dudy w tej sprawie, złożony w trybie kontroli prewencyjnej, Trybunał ma rozpatrzyć w pełnym składzie, pod przewodnictwem prezes Julii Przyłębskiej. Sprawozdawcą będzie sędzia Bartłomiej Sochański. Do przeprowadzenia rozprawy w pełnym składzie niezbędne jest zebranie się co najmniej 11 sędziów TK.

Nowelizacja ustawy o SN, ma według jej autorów - posłów PiS - wypełnić kluczowy, dotyczący praworządności „kamień milowy” dla odblokowania przez Komisję Europejską pieniędzy na KPO.

Od miesięcy w Trybunale Konstytucyjnym trwa spór o kadencję Julii Przyłębskiej jako prezesa TK, który uniemożliwiał w ostatnim czasie zebranie się Trybunału w pełnym składzie. Według części prawników, w tym byłych i obecnych sędziów TK, kadencja Przyłębskiej upłynęła po 6 latach, czyli 20 grudnia 2022 r., i jednocześnie nie ma ona możliwości ponownego ubiegania się o tę funkcję. Według samej Przyłębskiej, a także premiera Mateusza Morawieckiego i części ekspertów jej kadencja upływa w grudniu 2024 r. - razem z końcem kadencji Przyłębskiej jako sędzi TK.

Na początku stycznia sześciu sędziów TK, w tym wiceprezes Mariusz Muszyński, skierowało pismo do Przyłębskiej i prezydenta, w którym żądają od niej zwołania Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK i wyłonienia kandydatur, spośród których prezydent wskaże nowego prezesa.

Na początku marca służby prasowe TK podały, że prezes Przyłębska zwołała Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK, które „bezwzględną większością głosów, w obecności dwóch trzecich sędziów TK podjęło uchwałę, w której stwierdzono brak podstaw do zwołania zgromadzenia w celu wyboru kandydatów na prezesa Trybunału”.

Na początku kwietnia do TK wpłynęło pismo pięciu sędziów TK, w którym informowali oni o gotowości podjęcia prac nad wnioskiem prezydenta o zbadanie konstytucyjności nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym. W piśmie sędziowie ci wskazali jednak, że wszelkie działania Przyłębskiej, które są przypisane prezesowi TK, są nieskuteczne i łamią obowiązujące prawo. Pięciu sędziów zaapelowało też o zwołanie Zgromadzania Ogólnego TK i wybór nowego prezesa. Odnosząc się do tego pisma sędzia TK Jarosław Wyrembak stwierdził, że wpisuje się ono w ciąg działań poważnie zagrażających polskiej racji stanu.

CZYTAJ TAKŻE:

-Co z ustawą o SN? Szrot: „Apel pana prezydenta pozostaje cały czas aktualny: Trybunał powinien się odkłócić. Ma na to jeszcze chwilę”

-Prezes TK punktuje słowa jednego z liderów opozycji: „Taka osoba powinna się zreflektować”. Co ze sporem ws. prawa łaski?

aja/PAP