W Polsce jest w sumie 730 prezesów i wiceprezesów sądów, a od sierpnia br. odwołano 26 prezesów i 27 wiceprezesów - poinformował w czwartek w Sejmie wiceminister sprawiedliwości Łukasz Piebiak. Zapewniał, że nie ma ”żadnej czystki”.

Piebiak udzielił informacji w sprawie uzasadnienia zmian na stanowiskach prezesów sądów, dokonanych przez Ministra Sprawiedliwości od wejścia w życie w sierpniu br. noweli Prawa o ustroju sądów powszechnych. Wniosek o informację złożył klub Nowoczesnej.

Kamila Gasiuk-Pihowicz (N) przekonywała, że odwołania prezesów to „czystka kadrowa”; minister odwołuje ich faksem, bez podania powodów merytorycznych. Wspomniała o „ręcznym sterowaniu” sądami na zasadzie „kija i marchewki”.

Dodała, że nowi prezesi są często powiązani personalnie lub rodzinnie z obecnym układem rządzącym. Podała przykład nowej prezes sądu w Sosnowcu - żony prokuratora krajowego Bogdana Święczkowskiego. Posłanka pytała też, czy odwołanie prezes SO w Krakowie ma związek z tym, że sąd ten bada sprawę śmierci ojca ministra Zbigniewa Ziobry.

Piebiak poinformował, że zgodnie z nowelą, MS dokonuje przeglądu kadrowego w sądach, bada efektywność ich pracy oraz statystyki, które w niektórych sądach są niezadowalające.

Jeśli dochodzimy do wniosku, że wymiana prezesów może to poprawić, reagujemy

— wyjaśnił. Przywoływał przykłady sądów, w których sprawy czekają na rozpoznanie nawet 2,5 roku.

To są dane absolutnie niezadowalające

— mówił wiceminister.

Podkreślił, że odwołano 8-9 proc. ogółu prezesów i wiceprezesów. Przypomniał, że nowela dała resortowi na to pół roku, minęła już zatem ponad połowa tego okresu.

Nie jest to więc żadna czystka, jak próbuje się wmawiać społeczeństwu

— oświadczył.

Zaznaczył, że prezes sądu nie ma wpływu na orzecznictwo.

Mówiąc o SO Kraków, Piebiak powtórzył wcześniejsze informacje resortu, że prezes odwołano nie tylko za niską efektywność, ale i za brak właściwego nadzoru nad dyrektorem sądu (aresztowanym już za korupcję - PAP). Podkreślił, że chodzi o okres sprzed kwietnia br., gdy prezesi sądów byli jeszcze przełożonymi dyrektorów (od kwietnia jest nim szef MS).

Nikt nie wymyślił lepszej formy niż faksy

— mówił Piebiak, odpowiadając Gasiuk-Pihowicz. Podkreślał, że oryginały przychodzą następnego dnia kurierem.

A wcześniej jest jeszcze rozmowa telefoniczna

— dodał.

W debacie posłowie opozycji zarzucali resortowi, że ingeruje w niezależne sądownictwo, naruszając zasadę trójpodziału władz. Podkreślano, że minister to zarazem prokurator generalny, a więc i strona postępowania, i polityk - który ma wypływ na orzecznictwo poprzez powołania prezesów sądów. Mówiono, że nielojalnością jest obarczanie prezesów wynikami w sytuacji, gdy „minister od dwóch lat blokuje etaty sędziowskie”.

Bronicie „nadzwyczajnej kasty” - replikowali posłowie PiS, podkreślając, że Polacy oczekują, że rząd rozliczy afery, a w sądach „nie będzie tak, jak było”. Dziękowali ministrowi za zmiany w sądach.

Proszę nie wybierać ministrowi dróg komunikacji z sędziami; jeśli sędzia Milewski umawiał się z premierem na telefon, to państwu to nie przeszkadzało

— ironizował Waldemar Buda (PiS).

80 proc. Polaków uważa, że trzeba reformować wymiar sprawiedliwości; ci ludzie stoją za nami i doskonale o tym wiecie

— mówił na koniec debaty posłom opozycji inny wiceszef MS Michał Wójcik. Protestował przeciw nazywaniu przez nich Piebiaka „katem wymiaru sprawiedliwości” oraz przeciw mówieniu o „rzezi prezesów”.

Odpowiadając na pytania o powiązania prokuratury z sądami, Wójcik spytał:

A co było przed wojną? Naczelny prokurator był ministrem sprawiedliwości.

Nie mówi pani o tym; z tej mównicy okłamuje pani ludzi, suwerena

— zwrócił się do Gasiuk-Pihowicz.

Przestańcie opowiadać bzdury, że prezes sądu ma wpływ na orzecznictwo

— apelował wiceminister.

Partyjni sędziowie to byli chyba w innym rozdaniu

— podkreślał Wójcik, nawiązując do sprawy sędziego Ryszarda Milewskiego.

Bulwersuje mnie film, gdy widzę polityków razem z sędziami (…); to nie jest sytuacja normalna

— dodał. Według Wójcika, prezes z Sosnowca to „znakomita sędzia”.

To KRS blokował 260 asesorów

— zaznaczył ponadto.

12 sierpnia w życie weszła nowelizacja Prawa o ustroju sądów powszechnych, która m.in. zwiększyła uprawnienia ministra sprawiedliwości przy powoływaniu i odwoływaniu prezesów sądów. Jej przepis przejściowy stanowi, że prezesi sądów mogą zostać odwołani przez pół roku od wejścia noweli w życie - bez zachowania jej wymogów, czyli m.in. bez uzasadnienia. Stowarzyszenie „Iustitia” apelowało do sędziów, by „nie przyjmowali stanowisk po wyrzuconych w tym trybie prezesach”.

wkt/PAP