Refleksja będąca wyrazem solidarności i chęci udzielenia pomocy krajom dotkniętym skutkami wojny będzie zapewne towarzyszyła tegorocznej sesji UNESCO - powiedział w niedzielę wieczorem wicepremier prof. Piotr Gliński podczas uroczystości otwarcia 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa w Krakowie.

Na dziedzińcu Zamku Królewskiego na Wawelu uroczyście otwarta została w niedzielę 41. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. W inauguracji sesji uczestniczyło ok. 1 tys. osób. Komitet podejmujący decyzję o najważniejszych obiektach dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego na świecie po raz pierwszy będzie obradował w Polsce.

W uroczystym otwarciu wzięli udział m.in. prezydent Andrzej Duda, wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński, dyrektor generalna UNESCO Irina Bokowa, przewodniczący 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO prof. Jacek Purchla, a także prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.

Wicepremier Gliński przypomniał, że Polska była mocno zaangażowana w prace nad budową międzynarodowego systemu ochrony dziedzictwa kulturowego od początku istnienia UNESCO. Dodał, że Polska była w gronie państw -założycieli ONZ, jak i samego UNESCO. Nasz kraj był też jednym z nielicznych państw bloku wschodniego, który ratyfikował (w 1976 r.) Konwencję w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego.

Gliński podkreślił, że lista światowego dziedzictwa jest nie tylko repozytorium najważniejszych świadectw twórczej działalności człowieka; ukazuje również znaczenie i wzajemne związki świata kultury i świata natury, w ich różnorodnych przejawach i stanowi ważny punkt odniesienia dla społeczności międzynarodowej, kreując wartości i wzorce ochrony dla dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. Dodał, że podobnie jak wiele narodów świata, Polska ma w swej historii tragiczne karty.

Utrata ogromnej części dziedzictwa narodowego w czasie II wojny światowej uwrażliwiła ogół polskiego społeczeństwa na jego znaczenie. Dzisiaj to minione doświadczenie pozwala nam być może lepiej rozumieć tragedię innych. Symbolem polskiego szacunku dla dziedzictwa była i jest stolica Polski - Warszawa, odbudowana z ruin z troską o wierność dokumentacji i zachowanie oryginalnych elementów architektury i krajobrazu

— powiedział wicepremier Gliński.

Jak zaznaczył, „teraz w poczuciu solidarności z tymi narodami, które doświadczyły utraty skarbów własnej kultury w wyniku działań wojennych, ataków terrorystycznych lub katastrof naturalnych, pragniemy dzielić się naszymi doświadczeniami dokumentowania zniszczeń, odbudowy i konserwacji”.

Jego zdaniem potrzebna jest dziś, prowadzona pod auspicjami UNESCO, refleksja nad tym, w jaki sposób przeciwstawiać się klęsce wojny, przyjmując za podstawę chęć przywrócenia dawnej świetności miastom, budowlom czy pomnikom, jednocześnie respektując zasady konserwatorskie.

Taka refleksja przy okazji obrad będąca wyrazem solidarności i chęci udzielenia pomocy krajom dotkniętym skutkami wojny, aktów terroru czy katastrofy naturalnej, będzie zapewne towarzyszyła tegorocznej sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa

— ocenił wicepremier.

Dyrektor generalna UNESCO Irina Bokowa powiedziała, że „Lista UNESCO to nie tylko lista pięknych miejsc - to wizja pokoju wykuta w kamieniu i krajobrazach kulturowych”.

W dzisiejszych czasach ochrona dziedzictwa jest kluczowa dla bezpieczeństwa światowego. Nie da się jej oddzielić od ochrony ludzkiego życia. W czasach konfliktu, w czasach niebezpieczeństwa. Było to wyraźnie podkreślone w dwóch ostatnich historycznych decyzjach rady bezpieczeństwa ONZ

— podkreśliła Bokowa.

Jak zaznaczyła, osiągnięcia ostatnich lat w dziedzinie kultury zawdzięczamy UNESCO.

To nie tylko lista pięknych miejsc - to wizja pokoju wykuta w kamieniu i krajobrazach kulturowych. Taka, która ma moc zmienić umysły kobiet i mężczyzn

— mówiła.

Bokowa podkreśliła, że dziedzictwo światowe „nie jest podziałem, lecz budowaniem wspólnej płaszczyzny”.

Jest to miejsce wspólnej wiedzy, najwyższych standardów doskonałości - miejsce dialogu i wspólnego zrozumienia

— oceniła.

Podziękowała także prezydentowi Andrzejowi Dudzie „za szacunek dla dziedzictwa”.

Pamiętam Pana mocne słowa przed zgromadzeniem ONZ w roku 2015, kiedy z okazji 70. rocznicy ONZ, nie tylko potępił Pan zniszczenie Palmiry jako zbrodnię wojenną, ale wezwał społeczność międzynarodową do połączenia sił w celu ochrony kultury jako klucza do zbudowania pełnej pokoju przyszłości

— powiedziała dyrektor generalna UNESCO.

Przewodniczący 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO prof. Jacek Purchla zwrócił uwagę, że „dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze stoi niemal każdego dnia wobec bezprecedensowych zagrożeń. Ich podłożem jest często rosnąca nietolerancja, która tylko dzieli społeczności i narody. Również w ostatnich w latach, w różnych częściach świata, mamy do czynienia ze świadomym niszczeniem dziedzictwa. Symbolem tej destrukcji stała się Palmira”.

Jego zdaniem, akty niszczenia dziedzictwa kulturowego i przyrody zagrażają pokojowi i „chwiejnej równowadze świata”.

Przypomniał, że od ponad 25 lat rozwija działalność Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie.

Jesteśmy w naszym centrum przekonani, że ochrona dziedzictwa służy wzmacnianiu tożsamości, a równocześnie zachowaniu różnorodności kulturowej

— podkreślił przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO.

Uroczystemu otwarciu sesji towarzyszył koncert Leszka Możdżera. Pod Wzgórzem Wawelskim pikietowało w niedzielę kilka osób ze społeczności tybetańskiej w Polsce, domagając się ochrony praw nomadów tybetańskich z regionu Kokoxili.

„Nie zapominajcie o nomadach tybetańskich”, „Kokoxili is Tibet Nomad Land, NOT No Man’s Land”

— głosiły hasła na transparentach. Podczas sesji rozpoznawany będzie wniosek Chin o wpisanie na Listę światowego dziedzictwa obiektu przyrodniczego Hoh Xil (w jęz. chińskim) w prowincji Qinghai.

To nie jest region bezludny. Chcemy, aby wszelkie decyzje zapadały z poszanowaniem praw nomadów z regionu Kokoxili i w porozumieniu z nimi

— powiedział PAP przedstawiciel protestujących Thupten Chashap. Demonstracja przebiegała spokojnie. Po przyjeździe prezydenta RP na Wzgórze Wawelskie demonstrujący rozeszli się.

Obrady 41. sesji będą się toczyć od poniedziałku w Centrum Kongresowym ICE Kraków, a potrwają do 12 lipca. Oprócz przedstawicieli 21 państw, które są obecnie członkami Komitetu wezmą w nich udział delegaci z ponad 100 innych krajów - sygnatariuszy konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego uchwalonej w 1972 r. Sesji przewodniczył będzie prof. Jacek Purchla, przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO i dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie.

Delegaci będą omawiać m.in. 34 wnioski dotyczące wpisania zabytków na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jest wśród nich siedem miejsc przyrodniczych, jedno mieszane tj. przyrodnicze i kulturowe oraz 26 miejsc kulturowych. Kandydatura zgłoszona przez Polskę to zabytkowa kopalnia ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach.

Obecnie na Liście są 1052 dobra w 165 państwach. Komitet przeprowadzi w Krakowie przegląd stanu zachowania 99 z tych obiektów. Jest wśród nich Puszcza Białowieska. Projekt decyzji Komitetu przygotowany przed spotkaniem w Krakowie mówi m.in. o tym, żeby do Puszczy ponownie wysłać misję ekspertów. Organizacje ekologiczne zapowiadają w Krakowie manifestacje w obronie puszczy.

Na 41. sesji Komitetu omawiane będą także obiekty wpisane na Listę światowego dziedzictwa w zagrożeniu. Jeden z nich - Park Narodowy Komoe w Wybrzeżu Kości Słoniowej - ma szansę na wykreślenie z tej listy podczas obrad w Krakowie. Ale lista licząca obecnie 55 pozycji może zostać rozszerzona o pięć kolejnych m.in. o zabytkowe centrum Wiednia; region ekologiczny Cerrado: parki narodowe Chapada dos Veadeiros i Emas w Brazylii; wyspy i obszary chronione Zatoki Kalifornijskiej w Meksyku; Dolinę Katmandu w Nepalu oraz fort i ogrody Szalimar w Lahaur w Pakistanie.

Sesji towarzyszyć będzie akcja charytatywna „Solidarni z Aleppo”, czyli zbiórka funduszy na rzecz tego syryjskiego miasta oraz koncert na Bulwarze Wołyńskim nad Wisłą, na którym 9 lipca wystąpią m.in.: Kasia Kowalska, Sebastian Karpiel-Bułecka, Dariusz Malejonek, Halina Mlynkova.

Będziemy prowadzić akcję charytatywną na rzecz mieszkańców zniszczonego Aleppo. Organizujemy też wielki koncert solidarności

— powiedział wicepremier Gliński.

Organizatorem 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO z ramienia polskiego rządu jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które przygotowuje ją we współpracy z  ministerstwem Spraw Zagranicznych, Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz władzami Krakowa.

Koordynatorem wydarzenia jest Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Poza obradami merytorycznymi uczestnicy sesji będą mogli uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych odbywających się w Krakowie oraz odwiedzić polskie obiekty wpisane na listę dziedzictwa m.in. Kopalnię Soli w Wieliczce, kościoły drewniane w Małopolsce oraz kościoły pokoju w Świdnicy i Jaworze.

mly/PAP