Minister kultury wyraził ubolewanie ws. piątkowych zajść przed Teatrem Powszechnym i zaapelował do prezydent Warszawy o „rzetelne potraktowanie swojej odpowiedzialności” za podległą jej instytucję - poinformowało w środę MKiDN.

W komunikacie zamieszczonym na stronie resortu minister kultury Piotr Gliński odniósł się do protestów, które miały miejsce w piątek przed Teatrem Powszechnym w Warszawie. Tego dnia, po kilkutygodniowej przerwie, na deski tego teatru wrócił kontrowersyjny spektakl „Klątwa” w reż. Olivera Frljicia. Grupa protestujących, m.in. członkowie Młodzieży Wszechpolskiej i Narodowego Odrodzenia Polski, usiłowała utrudnić wejście widzom do budynku, m.in. używając rac. Interweniowała policja.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego ubolewa nad wypadkami, które miały miejsce w piątkowy wieczór 21 kwietnia w Teatrze Powszechnym im. Zygmunta Huebnera w Warszawie. Teatr Powszechny jest instytucją samorządową, której organizatorem jest Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy. Dlatego niezbędne jest, aby to Prezydent Warszawy poinformował społeczeństwo, w jaki sposób odnosi się do kontrowersji prawnych, leżących u podstaw piątkowych zajść. Organizator instytucji kultury bowiem nie tylko zapewnia środki na utrzymanie i rozwój instytucji, ale też, wyłaniając dyrektora w trybie konkursowym, dokonuje wyboru określonego programu artystycznego

— napisano w komunikacie.

Kierownictwo MKiDN - jak informuje resort - zna kształt spektaklu „Klątwa” z „przekazów medialnych i recenzji, z których wynika, że intencją twórców było wyreżyserowanie swoistego performansu teatralnego, wiodącego do ostrego sporu światopoglądowego”.

Spektakl ten toczy się także poza przestrzenią sceny, a jego kolejny akt rozegrał się 21 kwietnia przed Teatrem. Także inne, znane w Polsce i w Europie, poczynania reżysera spektaklu Olivera Frljicia cechuje instrumentalne wykorzystanie teatru do działań o charakterze ideologicznym i politycznym

— dodał resort.

Zdaniem ministerstwa trzecia władza „niezawisła i stojąca na straży poszanowania prawa wywiedzionego z ducha i litery Konstytucji” powinna zbadać i ocenić, czy „tego rodzaju performans, łączący działania artystyczne ze znieważaniem religii i naruszeniem najwyższych wartości Kościoła katolickiego, pozostaje w zgodzie z art. 73 Konstytucji RP (wolność twórczości artystycznej), czy nie narusza on innych konstytucyjnych wartości, zawartych w art. art. 30 (zasada przyrodzonej godności), art. 32 (zasada równości, zakaz dyskryminacji), art. 37 (korzystanie z wolności i praw konstytucyjnych), art. 53 (wolność sumienia i wyznania), a wreszcie art. 2 (zasada demokratycznego państwa prawa)?”.

Warto też przy lekturze ustawy zasadniczej zwrócić uwagę na jej preambułę, w której stanowiący ją Naród podkreśla potrzebę zachowania przyrodzonej godności człowieka, a z poszanowania prawa do indywidualnej wolności i obowiązku solidarności z innymi czyni „niewzruszoną podstawę Rzeczypospolitej”

— podkreślono w komunikacie, w którym minister Gliński zaapelował także do prezydent Warszawy - jako organizatora Teatru Powszechnego w Warszawie - „do rzetelnego potraktowania swojej odpowiedzialności za podległą instytucję”.

W piątkowym proteście wzięło udział ok. 40 osób. Protestujący zablokowali wejście do teatru, uniemożliwiając wejście osobom, które przyszły obejrzeć spektakl. Dziewięciu z nich zostało doprowadzonych na komisariat, przesłuchanych, a następnie - jeszcze tego samego dnia - wypuszczonych bez postawienia zarzutów. Także w piątek wszechpolacy poprosili o interwencję Prokuratora Generalnego oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, władze stolicy i dyrekcję teatru. Domagali się zniesienia spektaklu, który - ich zdaniem - obraża wartości chrześcijańskie i polskie tradycje.

Przedstawienie miało premierę 18 lutego. Sztuka, oparta na dramacie Stanisława Wyspiańskiego, wywołała szereg kontrowersji.

Naturalnej wielkości pomnik Jana Pawła II zawisa nad sceną, na stryczku. Z tabliczką „obrońca pedofilów”

— pisała „Gazeta Wyborcza” o spektaklu. Jest w nim też scena imitacji seksu oralnego aktorki z figurą papieża.

Przeciwko przestawieniu protestowali przedstawiciele środowisk narodowych oraz katolickich; Konferencja Episkopatu Polski oceniła, że spektakl „ma znamiona bluźnierstwa”, a Prokuratura Okręgowa Warszawa-Praga wszczęła z urzędu dochodzenie. W mediach pojawiła się także informacja, że TVP zerwała współpracę z aktorką Julią Wyszyńską, która w „Klątwie” wystąpiła.

Teatr Powszechny oświadczył, że spektakl ma na celu pokazanie „różnych ideologicznych postaw i oddanie głosu różnym stanowiskom, dlatego powinien być analizowany jako całościowa wizja artystyczna, a nie jako zbiór oderwanych od siebie scen pozbawionych kontekstu”.

PAP/mall