Ostatnio byliśmy świadkami szumnych zapowiedzi premier Ewy Kopacz, która zapewniała Polaków m.in. o tym, że zostanie wybudowane 3,9 tys. km autostrad i dróg szybkiego ruchu, na tym został oparty bowiem Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023. Premier Kopacz próbuje zachęcić swoich wyborców obietnicami, które były składane w podobnym programie, ale na lata 2007-2015. Gdzie podziały się już dawno zapowiadane drogi? Problem polskiego transportu to także kolej i lotnictwo. Te dwa sektory borykają się z problemami, na które nie mamy rozwiązania. Propozycją odpowiedzi będzie Kongres Rozwoju Transportu organizowany przez Centrum Rozwoju Transportu i Nakolei.pl, który zaplanowano na 9 października w Łodzi [www.kongresrozwojutransportu.pl].

Głównym celem analizy ekspertów Centrum Rozwoju Transportu [CRT] w ostatnim czasie było ukazanie skali wykonania projektu rozbudowy sieci dróg krajowych i autostrad w Polsce w latach 2007-2015.

Realizacja priorytetowych planów budowy dróg

Priorytetowy plany rozbudowy dróg z Programu Ministerstwa Transportu 2007-2015 nie przyniósł spodziewanych efektów. Ukończenie budowy autostrad A-1, A-2, A-4 i dróg ekspresowych S-3, S-5, S-7, S-8, S-17, S-19, S-69 nie nastąpiło. Cały czas w budowie pozostają m.in. autostrady A-1 i A-2 oraz drogi ekspresowe S3, S7, S8. Osiem lat prób realizacji przedsięwziętych planów zakończyło się fiaskiem, szczególnie dla drogi ekspresowej S-19 (Via Carpatia), która nadal nie istnieje na mapach Polski. Część z wymienionych „priorytetowych” inwestycji wpisuje się w sieć TEN-T, ale dotychczas nie została zakończona budowa ani jednego korytarza w pełni przejezdnego.

Sieć dróg na zachód i na wschód od Wisły

W programie Ministerstwa Transportu 2007-2015 uwzględniono budowę tras m.in. S17 na odcinkach Warszawa (węzeł „Zakręt”)-Garwolin-Kurów-Lublin-Piaski; S19 na odcinkach Białystok-Międzyrzec Podlaski-Lubartów-Kraśnik-Stobiernia-Lutoryż-Barwinek, ale utraciły status priorytetowości, czego dowodem jest brak tychże tras. O ile w Polsce zachodniej inwestycje opierają się głównie na rozbudowie już istniejącej sieci dróg, o tyle na wschodzie Polski mówić należy o ich budowie, a niejednokrotnie o planach budowy.

Niska jakość dróg wymagająca remontu tuż po ich wybudowaniu

Program rozbudowy dróg krajowych to jedno, drugie zaś to jakość nawierzchni, która często po niespełna dwóch miesiącach wymaga już napraw. W latach 2008-2009 inwestycje drogowe nie miały właściwego nadzoru GDDKiA. Brakowało procedur i laboratoriów, niezbędnych do przeprowadzania badań jakości materiałów używanych przy realizacji projektu. W wyniku tych zaniedbań ponad 800 kilometrów dróg nie zostało objętych monitoringiem jakościowym. GDDKiA zaczęło dysponować akredytowanymi laboratoriami od roku 2015. Realizacja Programu Ministerstwa Transportu przez cały ten czas opierała się na ilości, a nie na jakości.

Sprzedaż PKP Energetyka

Proces sprzedaży PKP Energetyka został zakończony. Można szukać dobrych stron tej prywatyzacji, jednakże raczej ich nie znajdziemy. Działania prywatyzacyjne PKP S.A. nie uzdrowiły systemu kolejowego, a także nie przyczyniły się do powstania strategii rozwoju spółki, na co wskazywał Czesław Warsewicz w rozmowie z Tomaszem Karpowiczem: „Nie istnieje taka strategia. W moim odczuciu istnieje jedynie plan prywatyzacji oparty na wierze, że prywatyzacja rozwiąże wszystkie problemy”. Brak wspomnianego planu rozwojowego nie przyniesie Polakom radości z tego, że mogą jeździć Pendolino. Pytanie, jak długo jeszcze będziemy nim mogli jeździć?

LOT – prywatyzować czy umacniać?

Polska spółka PLL LOT, będąca własnością Skarbu Państwa, również boryka się z problemami zadłużeń i złego zarządzania. Brakuje przemyślanej strategii rozwoju tego przedsiębiorstwa. Zaniepokojenie wokół możliwej prywatyzacji narasta, o czym ostatnio przypominał ekspert gospodarczy PiS Paweł Szałamacha, podkreślając niekorzystny wpływ prywatyzowania spółek o charakterze sieciowym. Jednak dla ministra Karpińskiego LOT to jedynie obciążenie, sztuczny twór, który trzeba utrzymać przy życiu, by nie dopuścić do „samobójstwa politycznego”. Niedawno ujawnione przez GW „taśmy prawdy” jednoznacznie określają stanowisko partii rządzącej. Kierunek zmian powinien być inny. Kierunek strategii rozwoju PLL LOT to usamodzielnienie, to wzmocnienie. Sytuacja tej polskiej spółki to nie jedyny problem lotniczy, z jakim boryka się nasz kraj. Nadal dysponujemy nierentownymi lotniskami, a przewozy cargo praktycznie nie istnieją, a raczej stosunek przewozów cargo do przewozów pasażerskich wynosi 10/90, gdzie w krajach wysoko rozwiniętych mówimy o równomiernym rozłożeniu tych wartości [50/50].

Kongres Rozwoju Transportu

Wydarzenie organizowane w jednym celu, by w środowisku eksperckim przedyskutować wyzwania, jakie stoją przed polskim transportem w najbliższych latach. Określenie stanu rozwoju transportu to jedno, drugie zaś to wypracowanie propozycji niezbędnych zmian dla ratowania drogownictwa, kolei i lotnictwa. Nie można dłużej odwlekać poważnej dyskusji o problemach polskiego systemu transportowego. Okazją do dyskusji będzie Kongres Rozwoju Transportu, organizowany przez Centrum Rozwoju Transportu oraz portal NaKolei.pl, który odbędzie się 9 października br. w DoubleTree by Hilton Łódź.

Cezary Nowak

Centrum Rozwoju Transportu