Istotą społeczeństwa demokratycznego jest konstruowanie przyzwolenia

— twierdził Edward Bernays, ojciec współczesnego PR, czyli public relations.

W demokracji nie chodzi o zdobywanie poparcia, gdyż popieranie jest czynnością aktywną, lecz o konstruowanie przyzwolenia, ponieważ przyzwalanie jest zachowaniem biernym. A większość ludzi – jak zauważał Bernays – jest z natury politycznie bierna.

W różnych krajach owo przyzwolenie społeczne wygląda inaczej. Są państwa, w których nie ma zgody na pewne zachowania, jakie w innych są w pełni akceptowane.

W Stanach Zjednoczonych użycie karty służbowej do zapłacenia za prywatny posiłek zakończyło się złamaniem kariery niejednego polityka. W Niemczech prezydent Christian Wulff musiał podać się do dymisji, gdy ujawniono, że prywatni przedsiębiorcy finansowali mu urlopy i kredyty. Na Węgrzech prezydent Pal Schmitt został zmuszony do rezygnacji, gdy udowodniono mu, że popełnił plagiat pracy doktorskiej. Dlaczego stracili oni władzę z powodów, które w Polsce uważane są za błahostki? Dlatego, że tam nie ma na to przyzwolenia społecznego.

Różnica z Polską polega na tym, że u nas istnieje zbyt duże przyzwolenie na to, by rządzący łamali konstytucję, naruszali prawo, nadużywali stanowisk, brali łapówki, tuszowali afery, ponieważ uznaje się, że taka jest norma życia politycznego.

Ujawnione obecnie „taśmy prawdy“ stwarzają pewną nadzieję na naprawę sytuacji, ponieważ obnażają mechanizmy sprawowania władzy przez obecną ekipę. Tym samym domagają się od obywateli zajęcia stanowiska: czy przyzwalamy na to, by rządzący traktowali nas jak poganiacze mułów swoje bydło, czy też pragniemy być traktowani przez swoje władze tak, jak mieszkańcy USA czy Niemiec.

Czy uznajemy, że „nic się nie stało“ (a potem narzekamy na jakość służby zdrowia, systemu oświaty czy stopnia biurokracji, nie widząc związku między zapaścią państwa a naszym przyzwoleniem), albo domagamy się zmian.