Miejsca pamięci poświęcone uczestnikom walk o wolność z lat 1863-1864 znajdujące się w 130 miejscowościach Litwy, Białorusi, Ukrainy i Rosji, prezentuje mapa portalu www.dzieje.pl. Uwzględniono na niej groby pojedyncze i zbiorowe, kwatery cmentarne oraz tablice.

Wykaz mogił powstańczych na Litwie, Białorusi, Ukrainie i w Rosji udostępniła Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Nie obejmuje on jednak wszystkich grobów i miejsc pamięci ku czci powstańców, które znajdują się na Wschodzie.

Mapa prezentuje mogiły zlokalizowane w 130 miejscowościach: 51 białoruskich, 50 ukraińskich, 22 litewskich i 7 rosyjskich. Przedstawiono groby pojedyncze i zbiorowe, w tym m.in. zespoły miejsc pochówków weteranów na cmentarzach parafialnych, a także tablice poświęcone uczestnikom powstania z lat 1863-1864. Po wyborze konkretnej mogiły, na mapie pojawia się informacja o pochowanej w niej osobie (osobach) oraz formie jej upamiętnienia.

Zaznaczono zarówno mogiły z niewielkich miejscowości lub terenów leśnych, jak i z większych miast. Najwięcej miejsc pamięci poświęconych uczestnikom powstania znajduje się w Wilnie. Są to mogiły cmentarne: na Rossie, na cmentarzu na Antokolu, na cmentarzu bernardyńskim na Zarzeczu oraz tablice ku czci: ks. Franciszka Zawadzkiego w kościele śś. Piotra i Pawła na Antokolu, ks. Stanisława Iszory w dawnym kościele Dominikanów, ks. Rajmunda Ziemackiego i ks. Stanisława Piotrowicza w kościele św. Rafała na Śnipiszkach oraz dowódcy powstańczego Konstantego Kalinowskiego na murach klasztoru Dominikanów. Tablica i krzyż upamiętniający powstańców znajduje się ponadto na wileńskim Placu Łukiskim.

Innym miastem o dużej liczbie mogił uczestników zrywu niepodległościowego z 1863 r. jest Lwów. Na tamtejszym Cmentarzu Łyczakowskim znajduje się kwatera powstańcza oraz zlokalizowane poza nią pojedyncze groby weteranów. Poza tym, we lwowskim dawnym kościele dominikańskim umieszczono epitafium Tadeusza Żulińskiego, a w katedrze ormiańskiej - tablicę ku czci dr. Józefa Żulińskiego.

Platforma Google Maps udostępnia wskazówki dotyczące dojazdu do przedstawionych na mapie miejsc pamięci związanych z powstaniem styczniowym. Mapę uzupełnia ponad 540 mogił powstańczych znajdujących się na terenie dzisiejszej Polski. Według danych ROPWiM, w różnego rodzaju mogiłach w Polsce spoczywa ponad 7,6 tys. uczestników powstania styczniowego.

Powstanie styczniowe, które rozpoczęło się 22 stycznia 1863 r. na terenach zaboru rosyjskiego, było najdłużej trwającym i najbardziej masowym ruchem niepodległościowym XIX w. Walka powstańcza miała głównie charakter rozproszonej akcji partyzanckiej. Podczas insurekcji stoczono ponad 1,2 tys. bitew i potyczek, a przez szeregi powstańcze przeszło ok. 200 tys. osób.

Bilans insurekcji był tragiczny - dziesiątki tysięcy poległych lub straconych przez Rosjan, zesłania na Syberię, konfiskaty majątków uczestników powstania.

PAP/ Slaw