Laureatką Nagrody Transatlantyk, prestiżowego wyróżnienie dla ambasadora literatury polskiej za granicą, przyznawanego przez Instytut Książki (IK), została w tym roku czołowa amerykańska slawistka i promotorka kultury polskiej w Stanach Zjednoczonych prof. Ewa Thompson.

Pochwała instytucji promujących polską kulturę

O przyznaniu nagrody prof. Ewie Thompson poinformował we wtorek PAP rzecznik prasowy Instytutu Książki Łukasz Jarocki.

Ta nagroda jest dla mnie sygnałem, że od pewnego czasu instytucje promujące polską kulturę nastawione są na coś bardziej trwałego niż okazjonalne przemówienia i wystawy. Śledziłam jej losy przez parę ostatnich lat i uważam, że była ona przyznawana osobom, które rzeczywiście próbują przybliżyć zagranicznym środowiskom kulturalnym szeroki wachlarz polskiego piśmiennictwa, a nie tylko najnowsze produkcje celebrytów

— powiedziała cytowana przez rzecznika laureatka.

Członek kapituły nagrody prof. Maciej Urbanowski podkreślił, że „profesor Ewa Thompson od wielu lat propaguje kulturę polską w Stanach Zjednoczonych”.

Nie do przecenienia jest jej rola, jako opiekuna młodych polskich naukowców przebywających w USA, w tym na jej uniwersytecie w Houston. Profesor jest przykładem, że „tłumaczyć” polską kulturę dzisiaj można w sposób dosłowny, ale też tak jak czyni to ona od kilkudziesięciu już lat, a więc wydając pisma, pisząc książki i artykuły, pełniąc funkcję mecenasa

— wyjaśnił prof. Urbanowski.

Bogata biografia prof. Thompson

Ewa Thompson urodziła się 23 sierpnia 1937 r. w Kownie. Jest emerytowanym profesorem slawistyki Uniwersytetu Rice’a, na którym nie tylko wychowała kolejne pokolenia slawistów, lecz także redagowała w latach 1981-2018 periodyk „Sarmatian Review”, w którym tematyka słowiańska stanowi zasadniczy wątek - publikowane są przekłady z literatury polskiej, artykuły o polskiej kulturze oraz teksty naukowe dotyczące kultury, historii i społeczeństw narodów słowiańskich.

Wśród szczególnych zasług prof. Thompson należy wymienić także monografię o Gombrowiczu w języku angielskim (Boston: Twayne 1979), liczne prace poświęcone związkom Polski i Rosji, wieloletnią działalność w Fundacji Kościuszkowskiej w ramach programu wymiany, który umożliwiał polskim humanistom wykłady i promocję polskiej kultury na prestiżowych amerykańskich uczelniach (do tego grona zaliczają się, m.in. obecny ambasador RP w USA prof. Piotr Wilczek; prof. Andrzej Nowak, prof. Andrzej Waśko, prof. Dariusz Skórczewski), wprowadzenie do dyskursu naukowego w Polsce tematyki postkolonialnej (jej interpretacja tego zjawiska umożliwiała nowatorskie ujmowanie historii kultury Europy Środkowej czy Rosji)

— podkreślono w przesłanej PAP nocie.

Przypomniano, że działalność prof. Thompson docenił Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie, honorując ją w 2015 r. nagrodą za upowszechnianie kultury i literatury polskiej w świecie.

Prof. Thompson publikowała m.in. w takich polskich periodykach, jak: „Teksty Drugie”, „Arcana” i „Teologia Polityczna”. W Stanach Zjednoczonych jej teksty ukazywały się na łamach, m.in.: „The Washington Times”, „Slavic and East European Journal”, „Modern Age”, „Slavic Review” i „Houston Chronicle”.

W swej bogatej karierze akademickiej – poza Uniwersytetem Rice’a, z którym jest związana od 1979 r. – wykładała na Uniwersytecie Wirginia, Uniwersytecie Vanderbilta (tam też obroniła doktorat z literaturoznawstwa porównawczego pt. „Russian Formalism and Anglo-American New Criticism”), w Princeton, w Witwatesrandzie w RPA, a także w Toronto i Bremie

— czytamy w informacji IK.

IK zwrócił uwagę, że okolicznościowy wywiad z prof. Ewą Thompson dostępny jest na stronie www.instytutksiazki.pl, a poświęcony jej tekst autorstwa prof. Andrzeja Waśki można przeczytać we wrześniowym numerze miesięcznika „Nowe Książki”.

Nagrodę Transatlantyk przyznano w tym roku po raz szesnasty. Z uwagi na pandemię COVID-19 i ograniczenia w lotach międzykontynentalnych, uroczyste wręczenie nagrody laureatce odbędzie się podczas gali, którą IK zorganizuje w 2021 r.

Transatlantyk to przyznawana dorocznie nagroda Instytutu Książki dla wybitnego ambasadora literatury polskiej za granicą. Jej laureatem może zostać tłumacz, wydawca, krytyk bądź animator życia kulturalnego. Wartość nagrody wynosi 10 tys. euro, a laureat lub laureatka otrzymuje także pamiątkowy dyplom i statuetkę autorstwa Łukasza Kieferlinga.

Po raz pierwszy nagrodę wręczono w 2005 r. podczas Kongresu Tłumaczy Literatury Polskiej – otrzymał ją wówczas tłumacz utworów, m.in.: Jan Kochanowskiego, Jarosława Iwaszkiewicz, Jerzego Andrzejewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Cypriana Kamila Norwida i Tadeusza Różewicza, Henryk Bereska.

Jak dotąd tym prestiżowym wyróżnieniem uhonorowano, m.in.: Andersa Bodegarda, Albrechta Lemppa, Ksenię Starosielską, Biserkę Rajcić, Karola Lesmana, Billa Johnstona, Antonię Lloyd-Jones i Hendrika Lindepuu.

gah/PAP