Jarosław Marek Rymkiewicz został laureatem Nagrody Literackiej m. st. Warszawy w kategorii „Warszawski Twórca”, czyli za całokształt twórczości. Poeta odmówił przyjęcia nagrody i zostanie ona przeznaczona na stypendia dla młodych literatów.

Jury zdecydowało, że w tym roku tytuł Warszawskiego Twórcy i 100 tys. zł. przypadnie Jarosławowi Markowi Rymkiewiczowi. Pisarz, zawiadomiony o tym przeze mnie, oświadczył, że odmawia przyjęcia tej nagrody i dodał, że pragnie się powstrzymać od wyjaśniania tej odmowy. Jury deklaruje pełne poszanowanie deklaracji pisarza i nie zamierza komentować tej sytuacji. Suma nagrody zostanie przeznaczona na stypendia dla młodych literatów

— powiedział w piątek Andrzej Makowiecki, przewodniczący jury Nagrody Literackiej m.st. Warszawy podczas gali w warszawskiej Bibliotece Narodowej.

Jarosław Marek Rymkiewicz jest warszawiakiem z urodzenia. W stolicy przeżył pierwsze pięć lat dzieciństwa przed wojną, czas okupacji i powstania. Powrócił do Warszawy dopiero w roku 1965. Przez wiele lat pracował w Instytucie Badań Literackich PAN. Od wielu lat mieszka w Milanówku. (…) Stolica obecna jest w twórczości Rymkiewicza na wiele sposobów. W poezji jej obrazy pojawiają się na przykład w wierszach o warszawskich kościołach z tomu „Co to jest drozd”, czy w strofach wiersza zatytułowanego „Kiedy się obudziłem”. W prozie znajdujemy obraz Warszawy z czasów Insurekcji Kościuszkowskiej w eseju „Wieszanie”, miasto z czasów okupacji przywołuje pamięć pisarza w przejmujących fragmentach autobiograficznej książki „Kinderszenen”, próbę rekonstrukcji czasów Zagłady w powieści „Umschlagplatz”

— przypomniał Makowiecki.

„Warszawski Twórca” jest najważniejszą kategorią Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. Tytuł ten otrzymali dotychczas Wiesław Myśliwski (2014), Joanna Kulmowa (2013), Janusz Tazbir (2012), Janusz Głowacki (2011), Marek Nowakowski (2010), Józef Hen (2009) i Tadeusz Konwicki (2008).

W tegorocznej edycji w kategorii prozy nagrodzono „Wschód” Andrzeja Stasiuka (Wydawnictwo Czarne), a w kategorii poezji - tomik „Klangor” Urszuli Kozioł (Wydawnictwo Literackie). „Franciszka” Anny Piwkowskiej z ilustracjami Emilii Bojańczyk (Fundacja Zeszytów Literackich) została uhonorowana jako książka dla dzieci, a praca „Warszawa 1939-1945. Okupacyjne losy muzyków” Elżbiety Markowskiej i Katarzyny Naliwajek-Mazurek (Towarzystwo im. Witolda Lutosławskiego) otrzymała nagrodę jako „edycja warszawska”.

W jury pod przewodnictwem Andrzeja Makowieckiego zasiadali: Janusz Drzewucki, Karolina Głowacka, Joanna Kulmowa, Krzysztof Masłoń, Anna Romaniuk i Rafał Skąpski. W tym roku do nagród w czterech kategoriach zgłoszono blisko 370 nadesłanych książek i kilka wskazanych przez członków jury. W kategorii warszawski twórca zgłoszono 44 nazwiska.

Nagroda jest kontynuacją wyróżnienia o tej samej nazwie przyznawanego w latach 1926-38. Pierwszym jego laureatem był najstarszy syn Adama Mickiewicza - Władysław, ostatnim zaś (przed II wojną) Leopold Staff (1938). Nagrodą tą wyróżniono też twórców tak wybitnych jak Wacław Berent (1929), Tadeusz Boy-Żeleński (1933), Pola Gojawiczyńska (1935), Maria Kuncewiczowa (1937).

Kandydatów do nagrody zgłaszają wydawcy, księgarze i bibliotekarze oraz czytelnicy. W okresie powojennym istniały w Warszawie nagrody o podobnym charakterze (spośród laureatów warto przypomnieć m.in. Mirona Białoszewskiego, Kazimierza Brandysa, Ernesta Brylla czy Jerzego Waldorffa), nie było jednak konsekwencji ani w nazwie, ani w zasadach ich przyznawania. Nagroda Literacka m.st. Warszawy w obecnej edycji przyznawana jest od 2008 r.

AM/PAP