Reżyserka i scenarzystka Barbara Sass, autorka filmów „Krzyk”, „Dziewczęta z Nowolipek”, „Pokuszenie”, „W imieniu diabła”, zmarła w czwartek w Warszawie w wieku 78 lat - poinformowano na stronie Filmpolski.pl, którą prowadzi łódzka szkoła filmowa.

Sass (ur. 14 października 1936 r. w Łodzi) była absolwentką tej uczelni - w 1958 r. ukończyła w łódzkiej filmówce studia reżyserskie.

Jest nazywana mistrzynią portretowania kobiet, najważniejszą przedstawicielką nurtu kina kobiecego w filmie polskim.

Jeden z jej pierwszych filmów nosi tytuł „Dziewczyna i gołębie” (1973). Za kanwę scenariusza posłużyło opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza. W obsadzie znaleźli się m.in. Jadwiga Jankowska-Cieślak i Andrzej Seweryn.

W 1980 r. Sass, na podstawie własnego scenariusza, zrealizowała film „Bez miłości”, za który zdobyła nagrody na festiwalach w Gdańsku i niemieckim Mannheim. Główna bohaterka, grana przez Dorotę Stalińską Ewa Bracka, młoda dziennikarka z popołudniowej gazety, pragnie zrobić szybką karierę, „żyć jak najlepiej i za wszelką cenę”. Jednocześnie dowiadujemy się, że kilka lat wcześniej podczas pobytu w Rzymie przeżyła wielką miłość oraz wielkie rozczarowanie.

Dwa lata później Sass wyreżyserowała „Krzyk”, w którym główną rolę - Marianny, młodej złodziejki z warszawskiej Pragi - także zagrała Stalińska, przez wiele lat ulubiona aktorka Sass. Film „mocny, mroczny, pełen napięcia, sensacyjny w sposobie prowadzenia narracji i zarazem bardzo emocjonalnym w tonie”; „subtelnie wycieniowany psychologicznie portret wulgarnej dziewczyny z marginesu, przebojowej i silnej w realiach półświatka, lecz zdumiewająco bezbronnej i zagubionej w świecie ludzi +normalnych+, nie skażonych przestępczą przeszłością ani wychowaniem w patologicznej rodzinie” - opisuje tę historię łódzka szkoła.

„Krzyk” został uhonorowany Nagrodą CAALA na festiwalu w San Sebastian oraz Grand Prix na Koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych (za „oryginalne ujęcie trudnego społecznego problemu współczesnej młodzieży ze środowisk moralnie zagrożonych i przedstawienie go w atrakcyjnej formie artystycznej”).

W 1985 r. Sass, na podstawie powieści Poli Gojawiczyńskiej, wyreżyserowała „Dziewczęta z Nowolipek” z Marią Ciunelis, Ewą Kasprzyk, Krzysztofem Kolbergerem i Janem Nowickim w obsadzie.

Do najbardziej znanych filmów Sass należy również „Pokuszenie” z 1995 r., uhonorowane Grand Prix na Festiwalu Filmów Telewizyjnych w Tokio i nagrodą krytyków FIPRESCI w Karlowych Warach (z uzasadnieniem: „za finezyjne przedstawienie zakazanej miłości w trudnym, politycznym kontekście lat 50. w Polsce”). To historia o zakonnicy, wewnętrznie rozdartej między beznadziejną miłością do duchownego, ślubowaniem wyłącznego poświęcenia się Bogu oraz pragnieniem zemsty.

Inne tytuły w reżyserskim dorobku Sass to m.in.: „W klatce” (1988), „Historia niemoralna” (1990), „Pajęczarki” (1993), „Jak narkotyk” (1999).

Ostatni film Barbary Sass, z 2011 roku, thriller inspirowany prawdziwymi wydarzeniami - losem sióstr betanek z Kazimierza Dolnego, nosi tytuł „W imieniu diabła”.

lw, PAP